روایتی از روزگار تیره «مرغ سیاه مرندی»

سایت «تاریخ ما»، گروه استان‌ها – بیت اله احمدی: منقار سیاه یا خاکستری، ریش قرمز در اندازه متوسط، لاله گوش کوچک و سفید، جثه عمیق و با طول متوسط، به طوری که بدن جمع و جور به نظر می رسد؛ ساق پا دارای پر و جهت پرها به طرف خارج بوده و پنجه ها بدون پر و رنگ پر و بال سیاه با انعکاس سبز رنگ.

این ها مشخصات «مرغ نژاد مرندی» است که تنها نژاد زینتی مرغ در کشور ایران محسوب می شود، مرغ مرندی یکی از نژادهای بومی مهم در دنیا در میان مرغ سانان، مرغ زیبا، سیاه رنگ و پرموئی است که از نظر مطالعات مرغ شناسی و نیز در بین مرغداران حرفه ای و نمایشگاه های وزارت کشاورزی و دام و طیور به نام نژاد «مرغ مرندی» شهرت دارد.

رنگ پرهای مرغ مرندی به رنگ سیاه بوده و به همین علت با نام «مرغ سیاه مرندی» یا همان مرند قره سی(به ترکی) شناخته می شود، تخم و گوشت تولیدی آن هم دارای خاصیت دارویی است که ارزش تخم مرغ تولیدی آن را چندین برابر می کند.

در برخی از کشورها نیز، مرغ و خروس به برند آن کشورها تبدیل شده است، به عنوان مثال، خروس یکی از نمادهای کشور فرانسه و پرتغال است، البته خروس های فرانسوی مشهورترند، در فرانسه خروس اشاره ای تاریخی به سقوط امپراتوری رم غربی و ظهور دوباره سرزمین گل «فرانسه قدیم» و در پرتغال نماد ایمان و عدالت است.

ارائه تسهیلات به متقاضیان پرورش مرغ بومی

مسئولان در شعار، حمایت از فعالین و پرورش دهندگان مرغ مرندی را سرمی دهند اما در آمار و رقم، چنین چیزی مشاهده نمی شود و اگر اقدامی صورت گرفته در حد نام بزرگ این نژاد نیست؛ رئیس جهاد کشاورزی شهرستان مرند، در گفتگو با خبرنگار «تاریخ ما»، پیرامون برنامه هایی صورت گرفته برای گسترش این نژاد عنوان کرد:«جهاد کشاورزی مرند با برنامه‌ ریزی و هدف ‌گذاری برای حفظ و اصلاح نژاد و جلوگیری از انقراض این نژاد، کلاس‌ های آموزشی و ترویجی برگزار می کند.»

منوچهر رحمانی افزود:«علاقه‌مندان جهت فعالیت در این زمینه پس از گذراندن دوره‌ های آموزشی و اخذ مدارک می ‌توانند با استفاده از تسهیلات اقتصاد مقاومتی در این زمینه سرمایه ‌گذاری و ایجاد اشتغال کنند.»

وی همچنین خاطرنشان کرد: کلاس آموزشی برای حفظ و اصلاح نژاد مرغ بومی و مرندی، سال گذشته برای ۱۰۰ نفر از متقاضیان برگزار شد.

به گفته رئیس جهاد کشاورزی شهرستان مرند در سال جاری هنوز هیچ کلاسی در این باره برگزار نشده چرا که کلاس ها با اعلام آمادگی حداقل ۲۰ متقاضی تشکیل می شود.

رحمانی تاکید کرد: متقاضیان بعد از گذراندن دوره آموزشی، ضمن اخذ گواهی، می توانند از هرگونه تسهیلات بهره مند شوند».

خطر انقراض در کمین مرغ مرندی

مرغ مرندی یکی از برترین نژادهای تخم گذار ایران است که اصالت آن به شهر مرند بر می گردد، این نژاد به خاطر ویژگی های منحصر به فردی که دارد نژادی چند منظوره به حساب می آید و نژاد گوشتی برای افرادی که به عنوان تولید گوشت ارگانیک فعالیت دارند و برای علاقمندان به پرندگان زیبا به عنوان مرغ و خروس زینتی به شمار می رود.

اصلی ترین و بهترین ویژگی مرغ مرندی که آن را از سایر نژادها متمایز کرده تخم گذاری عالی این نژاد در کنار مقاومت بالای سیستم ایمنی آن در برابر بیماری هاست که از لحاظ نگهداری برای تولید تخم خوراکی و نطفه دار توجیه اقتصادی خوبی دارد.

به دلیل بی توجهی مسئولین و ارگان های ذیربط، نژاد مرغ مرندی در حال انقراض بوده و تا جایی که بیشتر مردم کشورمان از وجود چنین مرغ و خروس ارزشمندی به اسم ایران و مرند بی خبر هستند.

مرغ مرندی یکی از نژادهای بومی مهم در دنیا در میان مرغ سانان، مرغ زیبا، سیاه رنگ و پرموئی است که از نظر مطالعات مرغ شناسی و نیز در بین مرغداران حرفه ای و نمایشگاه های وزارت کشاورزی و دام و طیور شهرت دارد

ویژگی های منحصربفرد مرغ مرندی

اما نژاد مرغ مرندی با تخم گذاری سالانه بالای ۲۰۰ عدد تخم به عنوان بهترین مرغ تخم گذار ایران شناخته شده است، در مقایسه با مرغ های محلی و جهادی که در نهایت سالانه ۱۵۰عدد تخم می گذارند مرغ مرندی برای تولید کنندگان تخم مرغ محلی یکی از مرغ های پربازده به شمار می آید که سودآوری بیشتری دارد.

کارشناس ارشد فیزیولوژی دام و طیور جهاد کشاورزی شهرستان مرند در گفتگو با خبرنگار «تاریخ ما»، با اشاره به مزیت های نژاد مرندی اذعان داشت:«مرغ مرندی با ظاهری خوش فرم و سیاه رنگ، و داشتن ریش پرپشت و پرهای روی ساق پا، نژادی منحصر به فرد و زینتی به شمار می آید که علاقمندان پرورش مرغ و خروس زینتی و کسانی که در حد تعداد کم در محدوده باغ و ویلای خود، مرغ محلی پرورش می دهند، این نژاد را با وجود دیگر مزیت های برتر آن در اولویت اصلی پرورش خود قرار می دهند.»

سیما پورمهدی سازگاری با آب و هوای محیطی مختلف را از دیگر مزیت های مرغ نژاد مرندی دانست و ادامه داد:«با توجه به اینکه کشور ما دارای تنوع آب و هوایی مختلف است و تطابق با این شرایط برای اکثر مرغ های تخمگذار ممکن نیست، اما مرغ مرندی به دلیل داشتن ویژگی های بدنی منحصر به فرد، توانسته خود را با آب و هوای تمام نقاط کشور وفق دهد.»

این کارشناس جهاد کشاورزی همچنین با اشاره به مقاومت بدنی بالا در برابر بیماری ها تصریح کرد:«مرغ مرندی اصیل به صورت طبیعی یک نژاد خالص است و هیچگونه اصلاح نژادی روی آن انجام نگرفته به همین علت دارای مقاومت بدنی بالا در برابر اکثر بیماری های شایع بوده و به دلیل این مزیت برتر علاقمندان زیادی به سمت مرغ مرندی سوق پیدا می کنند تا در کنار تخم گذاری بالا نژادی مقاوم نیز داشته باشند».

گلایه احیاگر مرغ مرندی از عدم حمایت مسئولان

 مرغ مرندی یکی از نژادهای مهم و اصیل و در حال انقراض دنیا شناخته شده است که خواستگاه آن شهر مرند در استان آذربایجان شرقی است؛ پس از چند سال تلاش، مرغ مرندی دربزرگترین دایره المعارف به ثبت رسید و این افتخاری برای کشور ایران و شهرستان مرند است؛ در حالی که هنوز اقدامی موثر برای نجات این نژاد به عمل نیامده است و خطر نابودی کامل تنها نژاد زینتی ایران را تهدید می کند.

علی فرجی ۳۴ ساله اهل روستای دیزج قربان و ساکن شهرستان مرند است، او ۱۳ سال است که به عنوان احیاگر مرغ مرندی فعالیت خود را آغاز کرده است؛ وی در گفتگو با خبرنگار «تاریخ ما»، ابراز داشت: «زمانی که این کار را شروع کردم مرغ مرندی برای خودم هم ناشناخته بود و از وجود این نژاد خبر نداشتم، حیواناتی هم که خریداری کرده بودم رنگ شان نیز فرق داشت چون با حیوانات دیگر تلاقی پیدا کرده و از اصلات خود خارج شده بودند.»

وی ادامه داد: «آن زمان از بین جوجه ها، مرغ های اصیل را جدا می کردیم تا مشکلات ژنتیکی آن ها را رفع کنیم، از آن زمان تاکنون به تدریج در بین مشتریان پخش کردیم و جوجه کشی صورت گرفت و به صورت غیرمستقیم اقدام به کارآفرینی نه تنها در مرند بلکه در تمام ایران مثل اصفهان، یزد و بندرعباس کردیم. »

این احیاگر مرغ مرندی همچنین این شغل را منبع خوبی برای جوانان جویای کار دانست و عنوان کرد: «یک جوان می تواند با کمترین هزینه برای خود شغل و منبع درآمد ایجاد کند، ۸ ماه است که زیرگروه تشکیل داده ایم و افرادی که می توانند از حیوانات نگهداری کنند اصل جوجه را در اختیار آن ها قرار می دهیم و تخم مرغ ها را نیز از آن ها خریداری می کنیم.»

فرجی اما از عدم حمایت مسئولان گلایه کرد و ابراز داشت: «حمایت مسئولان رضایت بخش نیست و تاکنون حامی ندیده ام که ما را کمک کنند، جهاد کشاروزی تنها یک بار مرا به یکی از بانک ها معرفی کرد که یک وام به ارزش ۱۵ میلیون تومان با سود ۷ درصد گرفتم.»

به گفته این مرغ دار مرندی «فردی که می خواهد ۱۰۰ مرغ نگهداری کند هزینه اول مورد نیاز برای اینکه به چرخه تولید بیفتد ۱۵ میلیون تومان است که بعد از کمتر از ۷ ماه می تواند ماهیانه بیش از یک و نیم تومان کسب درآمد کند».

خیلی از کشورها آرزوی داشتن یک نژاد بومی دارند تا کشور و شهر خودشان را به یک برند بین المللی تبدیل کنند، غافل از اینکه در کشور ما و شهر مرند علیرغم بهره مندی از چنین پتانسیل و ثروت علمی و اقتصادی، در خواب غفلت به سر می بریم

طلای سیاه بالدار آرزوی خیلی از کشورهاست

خیلی از کشورها آرزوی داشتن یک نژاد بومی دارند تا از آن طریق کشور و شهر خودشان را تبلیغ کرده و به یک برند بین المللی تبدیل کنند، غافل از اینکه در کشور ما و شهر مرند استان آذربایجان شرقی، علیرغم بهره مندی از چنین پتانسیل و ثروت علمی و اقتصادی، در خواب غفلت به سر می بریم.

جا دارد مسئولین شهرستان مرند و استان آذربایجان شرقی، با یک برنامه میان مدت و بلند مدت تلاش کنند نسل این ثروت گرانبها منقرض نشود تا نسل های آینده نیز از منافع آن بهره مند شوند.

شاید کمترین کاری که می شود برای معرفی این نژاد اصیل انجام داد، این است که همانند سایر کشورها که با نصب تندیس و مجسمه های خروس و مرغ در میادین شهر، میراث اقتصادی خود را به نسل های آینده منتقل می کنند، در میادین شهر مرند نیز تندیس و مجسمه های مرغ و خروس مرندی نصب شود؛ اما دریغ و صد حیف که در این شهر، نمادهایی با عناوین غربی «I love you azarbayjan» به معرض نمایش گذاشته می شود اما خبری از مرغ مرندی، این طلای سیاه بالدار نیست!