انتظاری نیست بناهای تاریخی در برابر زلزله مقاوم باشند
به گزارش خبرنگار «تاریخ ما»، دومین همایش تخصصی توانمند سازی میراث معماری و شهری در برابر زلزله روز چهارم اسفند ماه در سالن اجتماعات موزه دوران اسلامی برگزار شد در این برنامه قرار بود تا شهردار تهران و رئیس سازمان میراث فرهنگی حضور پیدا کنند اما این برنامه تخصصی بدون حضور آنها برگزار شد.
در این برنامه، علیرضا انیسی دبیر علمی دومین همایش با بیان اینکه زلزله و خطرات ناشی از آن برای مردم و آثار تاریخی بعد از زلزله بمر مورد توجه قرار گرفت تصریح کرد: سازمان میراث فرهنگی با توجه به گستردگی آثار تاریخی در ایران با امکاناتی که در اختیار دارد اقداماتی را در این حوزه انجام داده است .
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه این دست همایش ها به دلیل تخصصی بودن مخاطبانی خاصی دارند گفت: در کمیته علمی تلاش کردیم جریانی را شکل دهیم که تنها متخصصان و علاقمندان در آن حضور یابند و در نهایت نتایج آن برای عموم بازگو شود .
او در ادامه با بیان این نکته که زلزله تنها بناها را تخریب نمی کند بلکه موجب از هم پاشیده شدن جوامع نیز می شود تصریح کرد :در اثر وقوع زلزله افراد جامعه مهاجرت کرده و میراث ناملموس نیز به مخاطره می افتد که این امر در آینده نزدیک صدمات زیادی را وارد می کند .
انیسی گفت :در بحث زلزله که موضوعی تخصصی است ما نمی توانیم وارد شویم ولی در موضوع توانمند سازی باید به یک ادبیات مشترک با سایر رشته ها برسیم زیرا که حجم مداخلات ما در این حوزه بسیار محدود است و نباید خدشه ای به اصالت اثر وارد کنیم .
وی با بیان اینکه در کشور ایران با آثار تاریخی متعدد و متنوعی از نظر مصالح ، اقلیم و … مواجه هستیم گفت :در بحث توانمند سازی نباید سنت های گذشته را در مواجه با زلزله کنار گذاشته و تنها به یک مقوله مهندسی اکتفا کنیم تکنیک ها و دانش ها در این حوزه عوض شده ولی منطق مقابله با زلزله باید در تداوم گذشته باشد
بکار گیری دانش مدرن و سنتی در مقاوم سازی بناهای تاریخی
محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور نیز در این برنامه بیان کرد : تا سال ۹۱ همزمان با وقوع زلزله ورزقان ،میراث فرهنگی عضو ستاد بحران نبود بعد از آن در زلزله کرمانشاه حوزه میراث فرهنگی و مقاوم سازی آثار تاریخی مورد توجه واقع شد که نتایج خوبی را نیز به دنبال داشت .
طالبیان با تأکید بر این نکته که دانش مدرن و سنتی را نمی توان به تنهایی به کار بست افزود : باید با شناخت از دانش سنتی ، در راستای حفاظت از بناهای تاریخی در برابر زلزله از دانش مدرن بهره گیریم .
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری با مهم خواندن امر آموزش در امر مقاوم سازی آثار تاریخی در مقابل زلزله تصریح کرد : آموزش در وهله نخست برای ناظرین پروژه های مرمت وسپس برای استاد کاران به منظور آشنایی با روش های نوین امری ضروری است .
طالبیان با بیان این مطلب که کسی انتظار ندارد بناهای تاریخی در برابر زلزله ۸ریشتری مقاوم باشند تأکید کرد : باید تلاش کنیم در کنار اینکه ساکنین آسیب نبینند، مخازن موزه ها امن بوده و اشیا موزه ای نیز در صورت وقوع زلزله با کمترین آسیب منتقل شوند.
در ادامه این برنامه بهروز عمرانی سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی تصریح کرد: شاید یکی از دلایل این امر نبود توجه کافی به مبحث زلزله به هنگام فعالیت های باستان شناختی و عملیات پیگردی در مرمت بناهای تاریخی باشد.
او با بیان اینکه به نظر می رسد که بخش اعظم سکونت گاه های ما در زلزله تاریخی در جوار گسل ها تشکیل شده اند افزود : به عنوان مثال یکی از گسل های اصلی زاگرس در منطقه بین دینور و نهاوند وجود دارد که محوطه های گودین و گیان در این گسل واقع شده اند ؛ در گودین ۳ – ۲ (در حدود ۱۶۰۰ ـ ۱۶۵۰ ق.م) تمامی استحکامات و بناهای مسکونی با کف سنگ فرش و حیاط به طور ناگهانی ویران می شوند.
در زلزله سال گذشته کمترین آسیب به شهر سرپل ذهاب وارد آمد.
او تصریح کرد :شمار فراوان گورها و نبود آشکار استقرارهای بعدی نشان از تغییرات سیاسی ـ اقتصادی دارد که پس از زمین لرزه مورد بحث قرار گرفت .
عمرانی ، از دیگر کانون های زلزله خیز منطقه زاگرس را شهر حلوان قدیم (سر پل ذهاب امروزی) عنوان کرد که در سده چهارم و ششم هجری قمری زلزله های ویران گر در آن اتفاق افتاده است .
وی با بیان اینکه شهر حلوان در حاشیه شهر کنونی سر پل ذهاب واقع است افزود: در زلزله سال گذشته کمترین آسیب به شهر سرپل ذهاب وارد آمد اما تقریبا تمام واحدهای ساختمانی مسکن مهر ویران شد و بیشتر تلفات انسانی در این واحدهای مسکونی رخ داد.
عمرانی تصریح کرد :شاید نکته تجربه آموزی از بناها و بافت های تاریخی این چنین نمایان شود که متاسفانه مسئولین از این تجربه تاریخی درس نگرفته اند و مجددا در همین محدوده تخریب شده در حال بازسازی و احداث واحدهای مسکونی جدید هستند.
او گفت : در طول تاریخ بیش از یک هزار ساله شهر تبریز ،ایشان علیرغم افزایش سطوح جمعیتی تمایلی به همجواری با گسل فعال شمال تبریز نداشته اند و زلزله های مکرر سالهای ۳، ۵ و ۷ هجری به ایشان در خصوص پرهیز ساخت و ساز در جوار این گسل فعال آموخته بود.
عمرانی با بیان اینکه کوتاه و متقارن ساختن از دیگر درس های زلزله و راهکار ها یشان در برابر نیروی ویرانگر زلزله بود گفت : غفلت از اصول مهندسی بومی و نیز تمرکز بخش اعظم ساخت و ساز و صرف سرمایه ملی در جوار این گسل در حال شکل گیری بوده و این در حالی است که فعالیت مجدد گسل یاد شده نیز دور از انتظار نیست.
سرپرست پژوهشگاه با بیان اینکه بناها و بافت تاریخی نکته هایی بسیاری برای بازگویی دارند گفت : در بررسی پس از زلزله ماسوله مشخص شد که کنج ساختمان ها با استفاده از چوب کام و زبانه پوشانده شده بودو اتفاقا پس از زلزله گوشه ها و ساختمان ها سالم باقی مانده بودند.
او گفت :در تبریز نیز در طول تاریخ به تجربه با ترفندهای متعدد از جمله سبک سازی و کاربرد کلاف های چوبی به ایستایی بنا مبادرت ورزیده و کماکان علیرغم زلزله های سهمگین به حیات خود از یک سو و تداوم حیات اقتصاد فلات ایران به جهت واقع شدن در مسیر جاده ابریشم از سوی دیگر پرداختند.
تازه ترین اخبار میراث فرهنگی ایران و جهان را در تاریخ ما دنبال کنید.
برچیده از سایت مهر