دو ژئوپارک ایران در راه جهانی شدن

علی‌رضا امری‌کاظمی درباره وضعیت پرونده‌های «طبس» و «ارس» برای ثبت در یونسکو به «تاریخ‌ما» گفت: این دو ژئوپارک خیلی جدی موضوع جهانی شدن را پیگیری می‌کنند. پرونده‌ی آن‌ها آماده شده و در اجلاس سال آینده ژئوپارک‌های یونسکو ارائه خواهد شد که فکر می‌کنیم شانس بالایی برای ثبت جهانی داشته باشند، این نظر رئیس شبکه جهانی ژئوپارک‌ها پس از بازدید از این مناطق نیز بوده است.

وی افزود: پرونده ارس ۵ سال پیش به این شبکه جهانی داده شد که بسیار ضعیف و ناقص بود و در ضمن مقیاس محدودی را برای ژئوپارک در نظر گرفته بودند که اکنون اصلاحات لازم انجام شده و ۵ ژئوسایت به ۲۰ ژئوسایت افزایش یافته، مطالعات، مستندنگاری‌ها و آموزش جوامع محلی انجام شده است و این پرونده در کنار ژئوپارک طبس شانس بالایی برای ورود به فهرست ژئوپارک‌های جهانی یونسکو دارد.

او همچنین از تشکیل شبکه ملی ژئوپارک با عضویت ژئوپارک‌های ارس، طبس و قشم خبر داد و گفت: یکی از دستورالعمل‌های یونسکو این است که ژئوپارک‌های دنیا با هم در ارتباط دائم باشند. هدف از تشکیل شبکه ملی در ایران نیز در همین راستا و با هدف تسریع در روند جهانی شدن ژئوپارک‌های ملی و پیروی از مسیر مشخص و درست ژئوپارک‌های موفق بوده است. درحال حاضر یک ژئوپارک جهانی (قشم) و دو ژئوپارک ملی (ارس و طبس) در این شبکه عضو هستند، اما در آینده هر ژئوپارکی که در ایران شکل گرفت می‌تواند با عضویت در این شبکه از مزایای آن بهره‌مند شود. از جمله این مزیت‌ها تبلیغ اعضا برای یکدیگر است که به تقویت طرفین منجر می‌شود.

امری‌کاظمی اضافه کرد: این تجربه در کشورهای دارای بیش از یک ژئوپارک اتفاق افتاده است، مثل ژاپن که ۸ ژئوپارک جهانی و ۱۵ ژئوپارک ملی دارد و یا در پرتغال، آلمان و ایتالیا. درحال حاضر ۱۴۰ ژئوپارک در ۳۸ کشور وجود دارد که تشکیل این شبکه ملی را جدی گرفته‌اند.

نماینده ایران در کمیته ژئوپارک‌های منطقه آسیا اقیانوسیه یونسکو، شبکه ملی ژئوپارک‌های ایران را یک نهاد صنفی دانست که مقدمه‌ای برای تشکیل کمیته ملی ژئوپارک‌ها است و در این رابطه گفت: کمیته ملی یک نهاد حاکمیتی است و تشکیل آن از این نظر ضرورت دارد که ژئوپارک یک موضوع بین رشته‌ای است و یک سازمان خاص نمی‌تواند متولی آن باشد، بنابراین لازم است کمیته‌ای تشکیل شود تا سازمان‌های مرتبط با آن همچون زمین‌شناسی، محیط زیست و میراث فرهنگی و گردشگری در آن عضو شوند و ژئوپارک‌های دیگر از این کانال تشکیل شوند و یا برای ثبت جهانی اقدام کنند.

این کارشناس ژئوپارک درباره دیگر ظرفیت‌های ژئوپارک‌های ایران، توضیح داد: در برخی مناطق پروژه‌هایی آغاز شده که در مرحله مقدماتی است و باید مطالعات آن‌ها انجام شود تا وارد فاز آموزش و زیرساخت شوند. در واقع آن‌ها یک ظرفیت صرف هستند و هنوز به ژئوپارک تبدیل نشده‌اند. شرق خوزستان از جمله آن‌ها است. در لرستان نیز مطالعات ایجاد ژئوپارک انجام شده بود ولی متأسفانه پروژه رها شد. اگر استان لرستان علاقمند به ادامه کار باشد می‌تواند از ظرفیت خوبی که در استان وجود دارد، بهره ببرد. حرکت‌هایی هم در الموت قزوین آغاز شده و در منظقه سبزوار، ظرفیت‌هایی شناسایی شده است. دو منطقه آزاد ماکو و چابهار نیز برای ایجاد ژئوپارک اعلام آمادگی کرده‌اند.

مدیر ژئوپارک جهانی قشم درباره ارزش اقتصادی ژئوپارک‌ها به تجربه قشم اشاره کرد و گفت: قشم در سال بیش از یک میلیون مسافر دارد که بیشتر آن‌ها برای خرید و تفریح به این جزیره سفر می‌کنند اما طبق آمارهای ثبت شده در ژئوسایت‌های قشم، بیش از ۲۵۰ هزار گردشگر داخلی و ۱۰ هزار گردشگر خارجی فقط از ژئوپارک‌های قشم بازدید کرده‌اند. بیشتر خارجی‌ها اعلام کرده‌اند که فقط به انگیزه دیدن ژئوپارک به این جزیره سفر کرده‌اند.

امری‌کاظمی بیان کرد: وقتی یونسکو ژئوپارک جهانی قشم را به عنوان یک مقصد امن و مطمئن معرفی می‌کند طبیعی است که گردشگران خارجی با اطمینان و شناخت به این منطقه سفر کنند.

وی اظهار کرد: از زمان جهانی شدن، تحول اقتصادی در جوامع محلی در حاشیه ژئوسایت‌های قشم ایجاد شده و مشاغل جدیدی در صنایع دستی، غذا شکل گرفته و شغل» «بلد محلی» نیز احیا شده است. جامعه محلی از طریق خدماتی که به مخاطبان ژئوپارک می‌دهد، منتفع می‌شود و رونق اقتصادی خوبی هم در منطقه ایجاد شده است. تقاضاهای زیادی هم از سوی جامعه محلی مطرح شده که بخشی از خدمات در ژئوسایت‌ها به آن‌ها واگذار شود.

او گفت: هدف نهایی از تشکیل ژئوپارک این است که اداره و بهره‌برداری آن به جامعه محلی محول شود. سازمان منطقه آزاد قشم چشم‌داشتی برای انتفاع از این ژئوپارک ندارد و فقط بستر و زیرساخت را تعریف و آماده می‌کند تا مردم منتفع شوند و گردش اقتصادی برای جوامع محلی ایجاد شود.

امری‌کاظمی گفت: در اطلس میراث زمین‌شناختی ایران و در کتاب ژئوپارک‌های جهانی یونسکو، ۳۰ منطقه از کشور ایران با ظرفیت قطعی ژئوپارک معرفی شده است. سازمان زمین‌شناسی تا مرحله ارائه پیشنهاد و مطالعه پیش رفته است و اگر این مناطق تمایل داشته باشند ژئوپارک ایجاد کنند باید روی آن سرمایه‌گذاری کنند. به عنوان کارشناس و مشاور ژئوپارک در ایران معتقدم بیش از ۵۰ ظرفیت برای ایجاد ژئوپارک در کشور وجود دارد که می‌توان ظرف یک‌سال در سطح ملی این ژئوپارک‌ها را ایجاد کرد و در گام بعدی جهانی شدن آن‌ها را پیگیری کرد تا این مناطق از مزیت اقتصادی و فرهنگی ژئوپارک بهره‌مند شوند.

انتهای پیام