تجربه سفر به عمق زمین در عمیق‌ترین آسیاب آبی جهان
به گزارش «تاریخ‌ما»، معماری بینظیر یزدیها را نباید تنها در بافتها و خانههای تاریخی شهرهای این دیار کویری و روی زمین جست بلکه مقنیهای این سرزمین نیز در کنار حفر قنوات متعدد، معماریهای بینظیری را در زیر زمین پدید آوردهاند که در نوع خود هنوز هم بینظیر است.
پس از طی مسافت ۱۰ کیلومتری در جاده میبد – یزد از روستای زیبای حجت آباد و روستای تاریخی محمدآباد میگذریم و در دل کویر در جاده‌ای به نام جاده بی‌سیم پای می‌گذاریم تا بعد از قریب ۴ کیلومتر رانندگی، شاهد یکی از این شاهکارهای معماری مقنیهای یزد به نام آسیاب دوسنگی محمدآباد باشیم.
این آسیاب آبی که با راهرویی ۱۴۰ متری در عمق ۴۰ متری زمین واقع شده و در سال ۱۳۹۰ به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسیده است، عمیق‌ترین آسیاب آبی و دست کنده جهان است که با آثار ریز نوک کلنگ مقنی ها پدید آمده و شاهدی بر پایداری و سخت کوشی و همت والای مردمان این دیار است.
قدمت این آسیاب به ۲۰۰ سال قبل و دوران قاجار می‌رسد و به دلیل قرار گرفتن در دل زمین، رطوبت و خنکی مطبوعی را در دورن خود ایجاد کرده است.
سنگ‌های بسیار سخت و محکم آسیاب که در ساختش از هیچگونه مصالح ساختمانی استفاده نشده، دارای ترکیبی اسیدی و ریشه در سنگ‌های آتشفشانی دارند.
این آسیاب به علت ساختار معماری، حجره‌ها و دالان‌های نگهداری حیوانات، غلات و آرد و غیره و نیز قرارگیری آسیاب در محل تقاطع دو رشته قنات، بسیار مهم و خاص است.
مجموعه مذکور به واسطه‌ی ایجاد یک شیب مناسب و متوازن که از مدخل تا انتهای مجموعه وجود داشته، به راحتی نور خورشید را تا انتهای آسیاب قابل مشاهده و روشنایی مناسبی را ایجاد کرده است.
در این آسیاب ابتدا آب وارد یک حوضچه و در آنجا به گونه‌ای آشغال‌زدایی می‌شده که البته در قدیم از این حوضچه به عنوان حمام و استخر نیز استفاده می‌کردند. آب پس از عبور از تخته بند حوزه، وارد تنوره عمودی می‌شده و سپس با فشار زیاد به پره‌های چوبی آسیاب برخورد میکرده و با چرخش آنها، سنگ‌های آسیاب را می‌چرخانده و آب وارد شده به آسیاب نیز از سوراخ زیر آن خارج و به کشتارها روانه می‌شده است.
دانه‌های گندم نیز کم کم از ظرف بالای آسیاب به درون سوراخی در وسط سنگ آسیاب می‌شده و در بین دو سنگ آسیاب که سنگ زیرین همیشه ثابت بوده، تبدیل به آرد می‌شده است.
این آسیاب بارها در اثر سیلاب ناشی از باران دچار تخریب شده ولی به همت مسئولان میراث فرهنگی مجدداً مرمت و آماده بازدید گردشگران شده است.
انتهای پیام