محله گردی در دیار خانه‌های تاریخی/ اینجا آرامش و رنگ موج می‌زند
خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: وقتی حرف از خانه‌های تاریخی و تجلیگاه معماری ایرانی – اسلامی می‌شود، در غرب کشور کمتر شهرستانی را می‌توان پیدا کرد که به‌مانند بروجرد دارای این‌همه قابلیت و ظرفیت در زمینهٔ این میراث ارزشمند باشد.
گشتی در محلات قدیمی بروجرد
وجود آثاری چون مسجد امام و مسجد جامع به‌عنوان نمادی از معماری ارزشمند ایرانی – اسلامی، وجود ده‌ها خانه تاریخی منحصربه‌فرد و زیبا و محله‌های قدیمی که همچنان ساختار گذشته خود را حفظ کرده‌اند همه و همه از بروجرد یک شهر کم‌نظیر ساخته است.
بروجرد را دیار خانه‌های تاریخی و پایگاه هنر «ورشو» نام نهاده‌اند، شهرستانی که همچنان بخش عمده‌ای از بافت تاریخی خود را حفظ کرده تا بتواند به‌عنوان یکی از ارزشمندترین شهرستان‌ها به لحاظ بافت تاریخی در ایران اسلامی خود را مطرح کند.
محدوده قدیمی شهر بروجرد با مساحتی بالغ بر ۲۸۰ هکتار همچنان ساختار تاریخی خود را حفظ کرده است، محدوده‌ای که نزدیک به ۵۰ خانه تاریخی را در خود جای‌داده و امروزه بیشتر در محدوده خیابان‌های جعفری، صفا، شهدا و بحرالعلوم قرارگرفته‌اند.
این بافت تقریباً شامل حدود تقریبی شهر بروجرد در سال ۱۸۵۰ میلادی است که بر اساس نقشه‌ای که در آن سال توسط ارتش روسیه از این شهر تهیه‌شده تعریف‌شده است. بافت تاریخی بروجرد چهار محله یا کوی دودانگه، صوفیان، یخچال و رازان داشته است. دودانگه محله اصلی و مرکز تجاری و اقتصادی این بافت به شمار می‌رود.
محله‌هایی یاد شده هرکدام دارای بیش از یک زیر محله بوده که با دارا بودن ویژگی‌های یک مجموعه شهری محدودتر از محله‌های اصلی هستند.
وجود ۵۰ خانه تاریخی در بروجرد
بافت ارزشمند و تاریخی بروجرد باوجود زیر محله‌ها و محله‌های منسجم خود دارای ارزش تاریخی و گردشگری فراوانی است که متأسفانه از این سرمایه چندان استفاده برای رونق گردشگری تاریخی در این شهر صورت نگرفته است.
بناهای تاریخی قابل‌توجهی مانند امامزاده جعفر، مسجد جامع بروجرد و مسجد سلطانی در بافت تاریخی بروجرد قرارگرفته‌اند که قدمت برخی از آن‌ها به بیش از هزار سال می‌رسد.
بازار قدیمی بروجرد و چندین کاروانسرای تاریخی نیز در همین منطقه قرارگرفته‌اند. بیش از ۵۰ خانه تاریخی در این بافت قرارگرفته که برخی از آن‌ها از معماری جالب‌توجهی برخوردار هستند. خانه بیرجندی، خانه طباطبایی و خانه افتخار الاسلام از این گروه هستند.
حجت یارامحمدی مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد در این رابطه با اشاره به بافت تاریخی بروجرد، اظهار داشت: در بافت تاریخی حدود ۲۸ هکتاری محله‌های تاریخی «دودانگه»، «یخچال»، «رازان و بروا» و همچنین «صوفیان» وجود دارد.
خانه تاریخی «کمال الدین طباطبایی»
وی با اشاره به خانه تاریخی «کمال الدین طباطبایی» در بافت تاریخی شهرستان بروجرد، عنوان کرد: این خانه تاریخی مربوط به دوره قاجاریه بوده که در حال حاضر به عنوان موزه مردم شناسی از آن استفاده می‌شود.
مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد در ادامه با بیان اینکه اشیا تاریخی موجود در موزه این خانه تاریخی مربوط به دوره قاجاریه و تعدادی از معاصر بوده، افزود: همچنین قدیمی ترین شیء موجود در آن مربوط به دوره صفویه است.
یارمحمدی در ادامه با اشاره به خانه تاریخی «ابوطالب بیرجندی» در شهرستان بروجرد، تصریح کرد: این خانه تاریخی در دو بخش بوده که ساخت آن ترکیب آجر در دو طبقه و ۱۳ اتاق است.
وی، بیان داشت: این ۱۳ اتاق به صورت تو در تو با یکدیگر ارتباط دارند و حیات اصلی این ملک تاریخی را محصور کرده‌اند.
از اتاق نقاشی خانه بیرجندی تا تزئینات ماهرانه خانه افتخارالاسلام
مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد با تاکید بر اینکه مهمترین بخش خانه تاریخی بیرجندی اتاق نقاشی است، گفت: این اتاق نقاشی در طبقه فوقانی به صورت منفرد ایجاد شده که با نقاشی‌های از گل و بوته و مناظری که در زمان قاجار مرسوم بوده و از اروپا وارد ایران شده مزین شده است.
یارمحمدی در ادامه با اشاره به خانه تاریخی «افتخار الاسلام» در شهرستان بروجرد نیز، عنوان کرد: این خانه تاریخی نیز مربوط به دوره قاجاریه بوده که در آن تزئینات بسیار ماهرانه چوبی، کاشی معرق و همچنین ترکیب کاشی و آجر است.
وی، تصریح کرد: دیوارها و طاق نماهای این خانه تاریخی به صورت طاق نماهای نیم دایره و پنج و هفت در قسمت دو پلکان ورودی نمای شمالی با شرفی ها و رخ بام‌های پنج ردیفه هستند.
بنابراین گزارش، تابستان و زمستان و بهار و پاییز ندارد، در دیار خانه‌ها و تکیه‌باغهای تاریخی ایران زیبایی و نشاط چهارفصل اوج می‌گیرد تا در گرمای بهار و تابستان خنکای طبیعت دیار چشمه‌ها همگان را به خود بخواند.