استفاده از ظرفیت هیئت های مذهبی در مقابله با آسیب های اجتماعی

سایت «تاریخ ما»، گروه استان ها- فاطمه یوسفی: « طلاق» ، « اعتیاد» ، « کودکان کار» ، « حاشیه نشینی» و … واژه هایی که امروزه و با توسعه شهر نشینی بیش از پیش در مورد آن ها می شنویم، تیترهایی از این قبیل در رسانه ها تقریبا امری عادی شده و لزوم برنامه ریزی برای مقابله با این آسیب ها بیش از هر زمان دیگر خودنمایی می کند.

یکی از ابعاد مقابله با این آسیب ها، بُعد کار فرهنگی است، می توان با انجام کار فرهنگی و تبلیغی تا حد زیادی از شیوع آسیب های اجتماعی جلوگیری کرد، به همین دلیل و برای این که بیشتر در خصوص این جرائم بدانیم، با حجت الاسلام علی کنگرلو، کارشناس مذهبی و رییس اداره تبلیغات اسلامی ری به گفتگو نشستیم، که حاصل این گفتگو در ادامه می آید:

* آسیب اجتماعی چیست؟

مطالعه انحرافات و کج روی های اجتماعی و به اصطلاح آسیب شناسی اجتماعی عبارت است از مطالعه و شناخت ریشه بی نظمی های اجتماعی، در واقع آسیب شناسی اجتماعی مطالعه و ریشه یابی بی نظمی ها، ناهنجاری ها و آسیب هایی نظیر بیکاری، اعتیاد، فقر، خودکشی، طلاق و…، همراه با علل و شیوه های پیش گیری و درمان آن ها و نیز مطالعه شرایط بیمارگونه و نابسامانی اجتماعی است.

* از نظر عرف جامعه و فرهنگ دینی معیاری برای تشخیص ناهنجاری های اجتماعی وجود دارد؟

بله، در یک جامعه دینی و اسلامی، معیار و ملاک دیگری برای تشخیص رفتارهای بهنجار از نابهنجار وجود دارد، چرا که معیارهای مزبور، معیارهایی است، که توسط افراد یک جامعه با قطع نظر از نوع اعتقادات، مورد پذیرش واقع می شود، یعنی افراد جامعه در خصوص ارزش یا هنجار بودن موضوع خاص توافق کرده و در عمل به آن پایبندند.

در این حالت، متخلفان بسته به نوع و اهمیت هنجار، تنبیه می شوند.

امّا در یک جامعه دینی و اسلامی معیارهای فوق برای ارزش های اجتماعی است و در آن جا کارایی دارد، معیار تشخیص ارزش ها و هنجارها به وسیله آموزه های دینی تعیین می شود.

ممکن است رفتاری خاص در همان اجتماع هنجار تلقّی نشود و مرتکبان را کسی توبیخ و یا سرزنش نکند ولی در شرایطی خاص ارتکاب چنین عملی در یک جامعه دینی هنجارشکنی تلقّی شود، برای مثال، خوردن و آشامیدن در روزهای عادی و حتی در یک جامعه دینی هنجار شکنی تلقّی نمی شود، ولی اگر همین عمل در جامعه مذکور و در ماه مبارک رمضان و در ملأ عام صورت گیرد، تخطی از هنجارهای دینی تلقّی شده، مجازات سختی هم از نظر دینی و شرعی و هم از نظر اجتماعی در انتظار مرتکب چنین عمل ناپسندی است.

* نقش اداره تبلیغات اسلامی در کاهش آسیب های اجتماعی چیست؟

با توجه به نقش مبلغین در جامعه، این افراد می توانند با تبین آثار سوء آسیب های اجتماعی  به بیان راهکارهای مقابله با آن بپردازند.

در حوزه پیشگیری از جرم و آسیب‌های اجتماعی وظیفه سازمان تبلیغات اسلامی پیشگیری فرهنگی و اجتماعی است که این مهم با نگاه به آموزه‌های دینی و بسط و گسترش اخلاق اسلامی انجام می‌شود.

از این رو یکی از آثار و برکات آموزش‌های تخصصی و فرهنگی و اجتماعی نیز نگاه کنترلی و آگاهی‌بخشی است که ثمرات آن نیز در دراز مدت هویدا می‌شود.

* به طور خاص، اداره تبلیغات اسلامی ری چه نقشی در این حوزه ایفا کرده است؟

این اداره با آموزش موضوعاتی مانند تحکیم بنیان خانواده، پیشگیری از آثار سوء مواد مخدر، آموزش سواد رسانه به مبلغین و همچنین معلمین و مربیان پرورشی را در جهت مقابله با آسیب های اجتماعی در دستور کار خود داده است واین طرح را در سال ۹۶ اجرا کرده و در سال ۹۷ نیز اجرایی می کند.

اکنون در هفته جهانی مبارزه با مواد مخدر قرار داریم، در این هفته و با هماهنگی با ستاد مبارزه با مواد مخدر وزارت کشور دوره های آموزش پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر در مساجد ری برگزار شد، که مورد استقبال ویژه نمازگزاران قرار گرفت.

پایگاه ها و مراکز فعالیت تبلیغی در حاشیه ری فعال شده اند، تا با انجام کارهای فرهنگی و تبلیغی موجبات کاهش آسیب های اجتماعی را فراهم آوریم.

* مردم نقش مهمی در پیشگیری از آسیب های اجتماعی دارند، از این ظرفیت چطور استفاده شده است؟

بله، دقیقا همین طور است و با توجه به نقش مهم نیروهای مردمی و تشکل‌های دینی جهت پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی از ظرفیت هیئت‌های مذهبی، کانون‌های فرهنگی-تبلیغی، موسسات قرآنی، در کنار روحانیون و مبلغین استفاده می‌شود.

امید است که با همت این نهادهای مردمی و همراهی مردم بتوان شاهد حل مشکلات مختلف در سطح شهرستان ری و کشور باشیم، چرا که حجم گسترده آسیب های اجتماعی حضور همه جانبه مردم و دستگاه های متولی برای مقابله با این معضل اجتماعی را می طلبد.

* در خصوص آسیب های اجتماعی در فضای مجازی نیز تدابیری اندیشیده شده است؟

سوادرسانه ای ارتباط تنگاتنگی در خصوص مقابله با آسیب های اجتماعی نوپدید در فضای مجازی دارد.

با توجه به زندگی در عصر اینترنت و ظهور شبکه های اجتماعی و همچنین استفاده روزافزون دانش آموزان از این فضا از سویی و افزایش آسیب های اجتماعی نوپدید فضای مجازی از سویی دیگر، ارتقاء سواد رسانه ای می تواند نقش موثری در کاهش این نوع آسیب های اجتماعی و استفاده نقادانه و هوشمندانه از اینترنت داشته باشد، که ارتقا سواد رسانه ای به طور عمده در دستور کار تبلیغات اسلامی قرار دارد.

زمانی که سواد رسانه ای را افزایش دهیم، جوانان و دانش آموزان در اینترنت و شبکه های مجازی کم تر در معرض آسیب ها و معضلات اجتماعی قرار خواهند داشت.