فعالیت کمیته صیانت از وقف در پیشوا آغاز شد

سایت «تاریخ ما»، گروه استان ها- مهدی مقاری*: واقفان، جاودانگان تاریخ اند و برای همیشه اعصار و قرون حیاتی پایدار و مانا دارند. آنان، نیک سیرتانی هستند که پس از مرگ نیز به واسطه امور نیک و پسندیده و اموال و املاکی که از خود به شیوه وقف باقی نهاده اند، ماندگارند و از صفحه جان و دل مردم پاک نشده و نمی روند.

سنتی حسنه و خداپسندانه که  از روزگار قدیم مورد عنایت متدینین جامعه قرار داشته  و با شکل و شمایلی خاص در مواقع مختلف خود را نشان داده است.

در بحث اهمیت دادن به موضوع مهم وقف و تکریم واقفان مطالب پرشماری در اذهان مترتب است که شایسته است ادارات اوقاف و امورخیریه در سطح استان تهران، با عمل امینانه خود موجبات توجه به وقف شده و زمینه های بروز و تعالی  آن را سبب شوند.

مرحوم شیج خضر جنید رازی(ره) که فردی عارف و فرزانه بوده و جایگاه حضرت جعفربن موسی الکاظم(ع) را به خوبی درک کرده بود، در سال ۸۷۳ هجری قمری حدود یک میلیون و ۵۵۵ هزار متر مربع  از اراضی را در قالب سه مزرعه و پنج رشته قنات وقف آن حضرت که در ۶۷۰ سال پیش از وقف به شهادت رسیده بودند، کرد.

مرحوم شیخ جنید(ره) در وقفنامه خود آورده « تا زمانی که خودم هستم، متولّی این موقوفاتم، پس از خودم دو پسرم شیخ حسین و شیخ جنید و بعد از این دو پسر، نسل در نسل از اَسَنّ ِ اولاد ذکور( مُسن ترین پسران) متولی و خادمان موقوفات امامزاده جعفر(ع) هستند و حتی اگر نسل پسران منقرض شد، اَسَنّ ِ اولاد اُناث (مسن ترین دختران) می توانند متولّی باشند؛ بنابراین دوازده تن از فرزندانم باید خادم امامزاده جعفر(ع) باشند.»

در ادامه این وقفنامه، شیخ جنید( ره) درآمدهای موقوفات  را به سه بخش تقسیم کرده است، یک بخش برای «فرش انداز» و میان بُقعه که آن زمان همان «بقعه گِلی» بوده که از ابتدا ساخته شده است و همچنین شمع و چراغ حرم، یک بخش برای متولیان و بخش دیگر هم حقوق دوازده نفر که دراین مکان مقدس خادم بوده و این خادمان شامل مؤذّن، قاری، جاروکش و کفشدار هستند، در نظر گرفته است.

اینک پس از سال ها اداره اوقاف و امور خیریه در راستای ساماندهی بقاع و موقوفات و در پی اجرای نیات واقفان، نسبت به عمل نظارتی خود اقدام می کند، که این موضوع در خصوص این موقوفه  که تا به حال زیر هیچ بیرقی نرفته است، متفاوت و بسیار پر حاشیه است تا حدی که درجه اختلافات بین تولیت و نمایندگان موقوفه با عوامل اداره اوقاف به بالاترین درجه خود رسیده که به هیچ عنوان در خور نام امامزاده جعفر(ع) و مجاورانش نیست.

اخیرا مشاهده شده که برخی در شهرستان پیشوا کمیته صیانت از وقف را تشکیل داده اند، که فی النفسه عملی مطلوب و در راه تثبیت موقوفات است، اما با راه اندازی آن، ذکر چندین نکته که به ذهن می رسد خالی از لطف نیست:

الف) صیانت از وقف، از اصلی ترین وظایف و راهبردهای سازمان اوقاف است که تحت نظر معاونت حقوقی  و امور مجلس سازمان وظایفی تعریفی دارد  که  آسیب شناسی گذشته و برنامه ریزی برای آینده موقوفات از اهم آن ها است.

ب) بی شک اگر برنامه دقیق و مدونی از گذشته در اختیار متولیان و گردانندگان موقوفات قرار می گرفت، اکنون باید شاهد توفیقات در آن عرصه می بودیم  که عدم برنامه ریزی برای پیروزی، همان تلاش برای رقم زدن و تثبیت شکست است، که متأسفانه  در موقوفات شیخ جنید(ره) حکایت به چنین وضعیتی مبتلا  و دچار است.

ج) این که در پیشوا کمیته ای به منظور صیانت از وقف اعلام موجودیت کرده و به یک باره ۵۰۰۰ عضو گرفته بسیار خوب است، ولی جای تعجب دارد، که امیدوارم متولیان این موقوفه با انتشار مرامنانه و اساسنامه و با تشکیل مجمع کمیته موصوف، اجازه عضویت را به همه مردم بدهند که همگان در هر جایگاهی وظیفه دفاع و صیانت از کیان وقف را بر عهده شرعی و اخلاقی خویش دارند.

امید می رود با تغییر نگاه، شاهد اطلاع از کم و کیف موقوفات شیخ جنید(ره) در بحث درآمد ها و هزینه ها بلکه به خاطر این کمیته باشیم، چرا که بسیاری از مردم در تأمین درآمد آن نقشی مستقیم دارند و حق دارند بپرسند و بدانند که مبالغشان چطور و کجا هزینه شده و در راستای کدام برنامه مدونی این مهم صورت پذیرفته است.

د) با گذشت بیش از ۵ و نیم قرن از جاری گشتن صیغه وقف بر موقوفات شیخ جنید(ره) ای کاش گزارشی از اقدامات و فعالیت های دفتر این موقوفات برای درج در تاریخ  و اذهان مردم در اختیار رسانه ها و افکار عمومی قرار می گرفت و این خواسته در حالی مطرح می شود که  مردم فقط گزارش نیم قرن اخیر را مطالبه می کنند و به آن بسنده خواهند کرد که مشت نمونه ای از خروار است و از مابقی آن در می گذرند.

ه) از آنجایی که صیانت، موضوعی دو سویه است، می طلبد، علاوه بر آن که پیگیری برای احقاق  حقوق موقوفه صورت می پذیرد، تلاش و رایزنی برای استیفای حقوق حقه امامزاده جعفر(ع) که تمامی موقوفات شیخ جنید(ره) در راستای تکریم مقام علمی و معنوی این فرزند امام موسی کاظم(ع) بوده نیز انجام شود و از هیچ کوششی در این مسیر نباید پرهیز شود.

و) جایگاه نظارتی این کمیته و مواردی شبیه به آن که نامی از آن ها در طول تاریخ نیامده بلکه هدفشان ماندگاری و توسعه موقوفه موصوف بوده است، در چه حد و اندازه است و چرا این نوع نظارت ها به ارائه بهینه تر سرویس دهی  متولیان به مردم  و حتی انتفاع یافتگان نگردیده  و یا مردم اطلاعی نیافته اند؟

ی) نوع انتفاع و بهره مندی مردم از اراضی در اختیار همچون مزارع کشاورزی زیتون و پرورش پرندگان و حیوانات  و ابنیه ای که اطراف امامزاده در حرکاتی لاک پشت وار در ید قدرت گچ، سیمان، آجر، ماسه و… هستند را چه مقامی باید پاسخ دهد و ذره بین نظارتی کمیته صیانت چگونه آن را نگریسته و یا می نگرد.

به هرحال سخن در باب موقوفه ای به وسعت افزون بر ۱.۵ میلیون مترمربع و مزارع حاصل خیز بسیار فراوان است و مدیران و متولیان امر چه در موقوفه و چه در اداره اوقاف و امور خیریه فقط می توانند، با شفاف سازی و پرهیز  و دوری گزیدن از حاشیه ها و غوغاسالاری  به غلط شکل گرفته، هوچی گری و اتهام زنی را کنار گذاشته و انگشت اتهام را ازسوی خود دور کنند و مردم را در جریان امور قرار داده و شرایط را برای اعتمادسازی مجدد و احیای هویت مخدوش شده، دوباره فراهم کرده و جان و خونی تازه در رگ های موقوفه شیخ جنید(ره) بدوانند و برای همیشه این موضوع را به دیده اصلاح حل نمایند که کارکرد کمیته ای موسوم به صیانت از وقف با حاشیه پردازی در تضاد و تناقض است که اگر همگان در این شهر خود را بدهکار  ولی نعمتمان حضرت جعفربن موسی الکاظم(ع) بدانیم، هیچ معضل و مشکلی لاینحل نخواهد ماند.

ضمنا بنده به نمایندگی از جانب جامعه رسانه ای  شهرستان و منطقه اعلام می کنم تمامی رسانه های صاحب شناسنامه و دارای هویت حرفه ای،  آماده انعکاس گزارش های مردمی و ارائه آمار و عملکرد متصدیان  به مردم  در این مورد خاص هستند. به امید آن روز…

* روزنامه نگار و فعال رسانه ای