محوطه تاریخی سوخ‌چشمه کاربری تدافعی‌نظامی داشته است
به‌گزارش «تاریخ ما» به نقل از میراث‌آریابه‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، فاطمه فرشی جلالی، سرپرست فصل دوم کاوش نجات بخشی محوطه سوخ‌چشمه (پروژه نجات بخشی سد چندیر استان خراسان شمالی، شهرستان رازو جرگلان) امروز یکشنبه 10 تیر 97 با اعلام این خبر گفت: «وجود شواهد معماری همچون برج و بارو در جانب غربی محوطه و بقایای معماری نامتراکم در بخش های مختلف محوطه نشان می‌دهد که با یک دژ نه چندان مستحکم در سوخ چشمه مواجه هستیم.»
جلالی افزود: «البته کمبود مواد فرهنگی، فقدان سطوح استقراری و حضور چاله های آتش و نبود نهشته گذاری و انباشت لایه های فرهنگی نشان می‌دهد که محوطه به صورت دوره های کوتاه و موقت و مقطعی توسط گروهی کوچک مورد استفاده قرار می گرفته است.»
او با اشاره به این نکته که طی دو فصل کاوش محوطه و با توجه به مساحت کاوش، بقایای فرهنگی همچون سفال بسیار کم و غیر شاخص است، گفت: «با وجود کمبود مواد فرهنگی شاخص، حضور قطعات سفالی با نقش کنده، نقش قالبی و استامپی و سفال لعابدار احتمالا محوطه سوخ چشمه مربوط به اواخر دوران تاریخی قرون اولیه دورۀ اسلامی است.»
این باستان شناس با بیان این نکته که عمدۀ بقایای معماری محوطه در زیر رسوبات طبیعی دفن شده است، گفت: «حجم رسوب گذاری بر روی آثار معماری و فقدان آوار دیوار های کشف شده، نشان می‌دهد که نمی-توان تاریخی متأخر برای این محوطه لحاظ کرد.»
به گفته او، در حال حاضر می توان چنین اظهار نظر کرد که در اواخر دورۀ تاریخی، اوایل دورۀ اسلامی در محوطه سوخ چشمه یک دژ دفاعی با چشم اندازی مناسب بر درۀ جرگلان ساخته شده است و احتمالا پس از مدتی، گروه های کوچ رو به صورت گذرا و مقطعی از آن استفاده کرده اند.
فصل دوم کاوش نجات بخشی محوطه سوخ چشمه در شهر رازوجرگلان خراسان شمالی با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد.