نجات گوردخمه های اشکانی از زیر تیغ بلدوزرها

سایت «تاریخ ما» – گروه استان ها: سومین فصل کاوش گورستان جنگجویان دوره اشکانی درحالی در وستمین کیاسر آغاز شد که پیش بینی های باستان شناسان حکایت از وجود ۲۵۰ گوردخمه در این منطقه دارد، وستمین منطقه باستانی در جغرافیاسی سیاسی دوره اشکانیان است که کاوش های باستانی در آن، یافته های پژوهشی جدیدی را نصیب باستان شناسان کرده است.

بررسی‌های ابتدایی در محوطه و گورستان وستمین کیاسر ساری نشان داد که یافته‌های فرهنگی کشف شده در این محوطه به دوران اشکانی( ۲۵۰پیش از میلاد -۲۲۴میلادی) تعلق دارد و کاوش اضطراری در محوطه وستمین در جریان خط انتقال گازبه استان‌های شمالی؛ از قوشه سمنان تا نیروگاه نکا صورت گرفت و از سال ۸۸کار مطالعات در این محوطه شروع و در سال ۹۴مجوز رسمی برای کاوش نجات بخشی از طرف پژوهشکده باستان شناسی صادر شده است.

در ابتدا قرار بود که با کاوش و شناسایی آثار مسیرانتقال لوله باز شود ولی بعد از مدت کوتاهی گروه با کشف گور دخمه‌ها پی به مهم بودن سایت برد و کاوش‌های باستان شناسی در مسیر خط لوله  گاز شروع شد. اشکانیان حکومتی فئودالی داشته اند  از سوی دیگر جنگ‌های پارتیزانی که متفقین از آن برای مقابله با متحدین در جنگ جهانی دوم استفاده کردند الهام گرفته از شیوه‌های جنگی پارتها بوده است و از آنجا که اسب برای جنگجویان اشکانی بسیار مهم بوده و به دلیل اعتقاد آنها به دنیای پس از مرگ در هنگام تدفین، اسب فرد را هم به خاک می‌سپردند تا وقتی بیدار شد بتواند از اسبش استفاده کند.

وستمین سایت موزه می شود

 سومین فصل کاوش محوطه باستانی وستمین از اول مردادماه آغاز شد و به گفته سیف الله فرزانه مدیرکل میراث فرهنگی مازندران تا ۴۵ روز ادامه دارد و این فصل کاوش با هدف اتمام تعیین عرصه و حریم محوطه مذکور و آماده سازی بستر ایجاد سایت موزه در وستمین با اعتباری قریب به دو میلیارد ریال از اول مرداد ماه سال جاری به مدت ۴۵ روز صورت می گیرد.

وی در گفتگو با خبرنگار «تاریخ ما» اظهار داشت: با ورود هیئت ایتالیایی به عنوان مشاور تهیه طرح سایت موزه، پیگیری برای تبدیل این محوطه باستانی منحصر به فرد به عنوان یکی از سایت موزه های شاخص کشور به طور جدی ادامه دارد.

کشف گورستان اسلامی در حفاری های گذشته

وی به کشف گورستان اسلامی در حفاری فصل گذشته این محوطه باستانی اشاره کرد و افزود: کشف این گورستان در نوع خودش با توجه به تدفین دوره اسلامی و تدفین اشیا در کنار آنها بی نظیر است.

وستمین در شهر کیاسر شهرستان ساری استان مازندران قرار دارد و نخستین فصل کاوش ان نیز از سال ۹۴ همزمان با ثبت این محوطه باستانی در لیست آثار ملی کشور آغاز شد. در عین حال عبدالمطلب شریقی سرپرست کاوش های باستان شناسی وستمین نیز درباره این کاوش ها با بیان اینکه وستمین به عنوان  یک محوطه اشکانی منحصربفرد در جغرافیای سیاسی اشکانی است، می گوید: کاوش باستان شناسی در این محوطه در سال ۹۴ با جانمایی آن در نقشه باستان شناسی کشور و ثبت این اثر تاریخی در لیست آثار ملی آغاز شد که با کشف آثار بدست آمده احتمال وجود بقایای اشکانی در این محوطه به طور حتم تایید شد.

وی افزود: با شروع فصل جدید کاوش که هم اکنون در حال انجام است، با کشف آثار بدست آمده دوره  پیش از تاریخ تا صفویه هم رویت شد و کاوش ۱۲ گور دخمه از ۶۰ دخمه گور که در سال ۹۴ کشف شده بود، نیز به پایان رسید.

سرپرست کاوش های باستان شناسی وستمین یادآور شد: پیش بینی می شود  ۲۵۰ دخمه در این منطقه وجود داشته باشد که تاکنون دو گونه تدفین از مجموع ۱۳  مدل تدفین در زمان اشکانی معمول بوده در محوطه تاریخی وستمن کشف شده است.

خط گاز دو سایت خوب میراثی را تخریب کرد

وی با اشاره به اینکه شرکت گاز از شهر صد دروازه دامغان یک خط ۴۲ اینچ به نیروگاه شهید سلیمی نکا وصل می کند، اظهار داشت: این مسیر را ادامه داده و متاسفانه دو سایت خوب شامل تپه ترکام حصاری و وستمین سایت استقراری، گورستان و چشمه آب فعال را با بولدزر تخریب می کنند.

 محوطه تاریخی وستمین ازگورستان غربی، گورستان شرقی، محوطه استقراری و قلعه تشکیل شده است و گورستان غربی محوطه دارای معماری منحصر به فردی از نوع دخمه‌ای است و به گفته باستان شناسان، نمونه این گور دخمه‌ها تا کنون در گستره جغرافیایی فرهنگی اشکانیان مشاهده نشده است.

معماری گوردخمه‌های  گورستان وستمین دارای سه بخش شامل فضای مستطیل شکل یا راهرو، ورودی یا درگاه بین راهرو و دخمه، اتاق دخمه است و در گورستان غربی یا گور دخمه، تدفین‌ها از نوع دسته جمعی است که تعداد افرادی که درون دخمه‌ها دفن شده اند از یک تا پنج تدفین متفاوت اند و به نظر می رسد این گورها خانوادگی باشند .

شکل تدفین‌ها عمدتا چمباتمه ای بوده و جهت تدفین نیز شرقی –غربی است به طوریکه سر آنها به سمت شرق و پاهایشان به طرف غرب است، در برخی از گورها جهت تغییر کرده اما غالب تدفین‌ها شرقی –غربی هستند، از آنجایی که به نظر می رسد گورها خانوادگی باشند در برخی از موارد که درون دخمه جایی برای تدفین جدید نبود، استخوان و اشیا تدفین قدیمی تر را به درون فضای مستطیل شکل یا راهرو منتقل کرده و تدفین جدید را جای آن قرار داده اند  و تک گور دخمه‌ها شناسنامه دارند که برای این کار تمامی محوطه در چهارخانه‌های ۱۰در ۱۰ یعنی ۱۰۰متر مربع نقشه برداری و شبکه بندی شده است .

جنس اشیا به دست آمده از سفال، فلز، شیشه، قیر، سنگ، انگشتر، گردنبند، مهر، سرچیکان، سر نیزه، سردوک، مهره‌ها و …است و اشیا سفالی شامل ظروف، مهره و سر دوک هستند و در این گورستان در کنار اجساد، یافته هایی همچون ابزار جنگی، سرپیکان، سر نیزه، شمشیر، اشیای تزیینی، گوشواره، دستبند، انگشتر مهر و گردنبندهای مهره ای از جنس شیشه کشف شده است و بی شک سومین فصل کاوش، یافته های جدیدی از لایه های تاریخی اشکانیان را فراروی باستان شناسان قرار خواهد داد.