ایرفرانس در مسیر مهرآباد
به گزارش خبرگزاری تاریخ ما، ۱۰ بهمن چهل و دو سال قبل، فرودگاه مهرآباد و سایر فرودگاههای کشور که از پنجم بهمن ماه به دستور شاپور بختیار بسته شده بود با شدت گرفتن موج اعتراضات خیابانی و به خاک و خون غلطیدن تعداد زیادی از مردمِ مشتاق دیدار امام خمینی، به روی پرواز ایرفرانس و سایر پروازهای بین المللی که قرار بر بازگرداندن ایشان به کشورمان بود، باز شد.
به دستور بختیار و اُمرای ارتش تانکها و خودروهای زرهی پراکنده در باند فرودگاه و محوطه اطراف فرودگاه مهرآباد که از نخستین ساعات ششم بهمن ۱۳۵۷ موجب ناامن شدن باند فرود پرواز بنیانگذار جمهوری اسلامی شده بودند، خارج شدند.
۹ و ۱۰ بهمن ۵۷ چه اتفاقی افتاد؟
آمار قتل عام و مجروحیت مردم در دوره ۳۶ روزه نخست وزیری بختیار با سراشیبی تندتری نسبت به دولتهای ماقبل بختیار افزایش معناداری یافت به طوری که روزنامه کیهان با چاپ تصاویری از کشتار مردم تهران نوشت: «یکی از خونین‌ترین تظاهرات‌های بهمن ۵۷ در هشتم این ماه اتفاق افتاد. در این روز ده‌ها نفر شهید و حداقل ۲۰۰ نفر مجروح شدند.»
فردای آن روز، فرمانداری نظامی تهران با اشاره به حجم جمعیت حاضر در راهپیمایی ۹ بهمن ۱۳۵۷ در معابر و خیابانهای مرکزی شهر تهران این گونه گزارش داد: ساعت ۹:۳۰ حدود ۳۰۰۰ نفر در خیابان امیرکبیر، ساعت ۱۱:۱۰ حدود ۴۰ هزار نفر در بیمارستان پهلوی، ساعت ۱۱:۳۰ حدود ۳۰۰۰ نفر در خیابانهای اطراف سه راه آذری، ساعت ۱۱:۴۵ حدود ۱۰ هزار نفر در خیابانهای امیرآباد، شاهرضا و میدان ۲۴ اسفند، ساعت ۱۲:۱۵ حدود ۵۰ الی ۶۰ هزار نفر در اطراف دولاب، ساعت ۱۲:۳۰ حدود ۲۰ هزار نفر در میدان ۲۴ اسفند و تظاهرات با شرکت ۷۰ هزار نفر در بهشت‌زهرا، خیابانهای شیر و خورشید (خیابان هلال‌احمر)، قزوین، آریاشهر و شهرآرا، باغشاه، سپه، آیزنهاور و …
دو روزنامه کیهان و اطلاعات نیز به طور مفصل درگیریهای خونین هشتم بهمن را روایت کردند. تیتر یک صفحه اول هر دو روزنامه به اظهارات شاپور بختیار درباره باز بودن ایمن فرودگاههای کشور برای بازگشت امام خمینی اختصاص یافت.
کیهان در جمله ای به نقل از بختیار نوشت: «در راه بازگشت امام خمینی هیچ مانعی نیست». اطلاعات هم از قول وی نوشت: «فرودگاه برای ورود اما باز شد.»
روزنامه اطلاعات که در صفحه اول خود یکی از تیترهای اصلی را به درگیریهای روز هشتم بهمن در تهران اختصاص داد، گزارشی درباره «خونین‌ترین حادثه پس از فاجعه میدان ژاله» منتشر کرد.
در گزارش گزارشگر روزنامه کیهان آمد: درگیری در میدان ۲۴ اسفند هفت ساعت ادامه داشت و این مکان به میدان جنگ شباهت پیدا کرده بود. سربازان در چند نقطه با مردم درگیر شدند و به سوی آنان آتش گشودند. بحرانی‌ترین نقطه تهران میدان ۲۴ اسفند و خیابانهای اطراف آن تا دانشگاه تهران بود. طبق گزارش خبرنگاران کیهان، زد و خوردها ۳۲ شهید و ۲۰۰ مجروح داشت. یک خبرنگار ایتالیایی هم در حوادث تهران هدف گلوله قرار گرفت.
روزنامه اطلاعات هم از کشته شدن یک فیلمبردار فرانسوی که مقابل سینما کاپری هدف قرار گرفت، خبر داد و کشته شدن یک خبرنگار خارجی دیگر را نیز تایید کرد. این روزنامه نوشت: تظاهرات ظهر شروع شد و تا ساعت ۹ شب ادامه داشت. ظهر، تظاهرات گسترده دانشگاه تهران به میدان ۲۴ اسفند کشیده شد و به دنبال کشتار خونین در این میدان، تظاهرات خونین دیگری در میدان‌های فوزیه و ژاله و خیابانهای کورش، فرح‌آباد، شهباز و آیزنهاور صورت گرفت. تظاهرات به سمت ژاندارمری، پایین میدان ۲۴ اسفند کشیده شد و نیروهای نظامی که در پشت بام این مرکز سنگر گرفته بودند رگبار را بر روی مردم گشودند و تعداد زیادی شهید و مجروح شدند.
با شدت گرفتن اعتراضات خیابانی در کشور، «مخالفت با تظاهرات در تبریز» منجر به درگیری بین مأموران انتظامی و مردم شد. گزارشگر کیهان به نقل از آیت الله قاضی طباطبایی نوشت در این درگیری «بیش از ۱۰ نفر شهید و ۲۵ نفر مجروح شدند».
در این گزارش کوتاه آمد: «ماموران که از پرتاب گاز اشک آور و شلیک تیرهوایی برای ممانعت از تظاهرات مردم نتیجه نگرفته بودند تانکها را در خیابانها به حرکت درآوردند و با استفاده از آن بر روی تظاهر کنندگان آتش گشودند».
در پی کشته و مجروح شدن تعدادی زیادی از هموطنان در درگیریهای هشتم بهمن ۱۳۵۷، امام خمینی در پیامی شدیدالحنی که نهم بهمن از نوفل لوشاتو صادر کردند، نوشتند: «باز کشتارها و قتل عام های دسته جمعی را در تهران و شهرستانها شروع کردند، باز دژخیمان محمدرضا با مسلح شدن به ادعای قانون و استقلال کشور و سرپوش ملیت به جان مردم بی پناه افتاده اند، باز دست ناپاک خیانتکار عمال بیگانه از آستین نوکرهای محمدرضا پهلوی درآمد و ملت را به جرم آزادیخواهی و استقلال طلبی به عزا نشاند. تا دیروز محمدرضای خائن، ارتش را با آتش گشودن روی ملت و برادران و خواهران خود ننگین کرد، اکنون نوکر یا نوکران خائنش، این خدمت به استعمار را به عهده گرفتند.»
رهبر فقید انقلاب اسلامی ادامه دادند: «هر روز مواجه با یک دسته نیرنگ باز هستیم که می خواهند منافع اجنبی را تأمین کنند، اگر چه به کشتار هزاران نفر از این ملت رنجدیدۀ شجاع بینجامد. ملت دلیر با خون جوانان عزیز خود محمدرضا را از صحنه خارج کرد، لکن اجانب یک مُهرۀ دیگر را با نقاب ملیت به صحنه آوردند. اینان از این مهره ها فراوان دارند که سالها با ماسک فریبنده در خدمت هستند و به مجرد رفتن مُهره ای، مُهرۀ دیگری را مورد تأیید قرار داده اند و نمی دانم پس از این چه خواهند کرد، ولی باید بدانند که ملت هوشیار، از این نیرنگها غافل نیست و یکی پس از دیگری را مدفون خواهد کرد.»
«ملت عزیزم. دوستان من. نه به وعده های پوچ دولتهای غیر قانونی اعتنا کنید و نه از هیاهوی دژخیمان بهراسید. نهضت مقدس را به پیش برانید و به آخر رسانید و دست. اجانب و نوکرهای از خدا بیخبرشان را از کشور عزیز قطع کنید. خائن اصلی را با خفت بیرون کردید، همت کنید و این تتمه که حُشاشهای (پَرِ کاه) بیش نیستند از صحنه خارج کنید، خداوند با شماست. اکنون بر جمیع جناحهای ملی و دولتی است که چون گذشته دولت غیر قانونی را محکوم کنند و اطاعت از آن نکنند که اطاعت طاغوت حرام و مخالف رضای خداست.»
«من از طبقۀ شریف ارتش که دستشان به خون جوانان آلوده نشده است می خواهم که ننگ اطاعت از جنایتکاران را تحمل نکنند و با قاطعیت آنان را از مقابله با ملت باز دارند. ملت از خود شماست، برای منافع اجانب برادرکشی نکنید و با پشتیبانی از اسلام و ملت، نام خود را در تاریخ جاوید کنید. من از کارمندان وزارتخانه ها می خواهم که زیر بار ننگ اطاعت از غاصبان حقوق ملت نروند، کمک به این یاغیان و اطاعت از آنان حرام و مخالف شرع و عقل است.»
«من از ملت ایران که تحمل اینهمه مصیبت و زحمت را کرده و می کنند، تشکر صمیمانه می کنم و از خداوند تعالی سلامت آنان را خواهانم. من در اولین فرصت خودم را نزد شما می بینم تا در شادی و غم با شما سهیم باشم و با هم در صف واحد به اَعمال عمّال اجانب خاتمه دهیم. من امیدوارم به فوز اِحْدَی الحُسْنَیَیْن نایل شوم، یا پیشرفت مقصود و اقامه عدل و حق، یا شهادت در راه آنکه راه حق است. از خداوند تعالی غلبۀ حق بر باطل را خواهان و پیروزی ملت شریف ایران را خواستارم. والسلام علی من اتبع الهدی.» (صحیفه نور، جلد ۶، ص۱ و ۲)
به گزارش کیهان به دنبال تظاهرات خونین هشتم بهمن تهران و شهرستانها و در پی تحصن جمع زیادی از روحانیون سرشناس از جمله سید محمد حسینی بهشتی، مرتضی مطهری، عطاءاللَّه اشرفی اصفهانی، سید محمود طالقانی، محمدجواد باهنر، اکبر هاشمی رفسنجانی، محمد صدوقی، سیدعلی خامنهای، محمد امامی کاشانی، محمد یزدی، علی مشکینی و در مسجد دانشگاه تهران و شدت گرفتن تظاهرات عمومی مردم در تهران، شاپور بختیار در مصاحبه‌ای مطبوعاتی و رادیو و تلویزیونی اعلام کرد: «فرودگاه مهرآباد تا چند ساعت دیگر باز خواهد شد و در راه ورود حضرت آیت‌الله‌العظمی خمینی به کشور مانعی نیست. »
وی ادامه داد: «با صدای بلند اعلام می‌کنم که حضرت آیت‌الله هر وقت میل داشته باشند می‌توانند به کشور بازگردند.»
آخرین هیأت دولت رژیم پهلوی نیز فردای آن روز در تاریخ ۱۰ بهمن با تایید وعده بختیار، تصویب کرد: «ورود هواپیمای حامل امام به فرودگاه مهرآباد تهران بدون اشکال است.»
آخرین نخست وزیر رژیم پهلوی در واکنش به شرط امام خمینی برای موافقت با درخواست دیدارش با امام، گفت: «من حاضر به استعفا نیستم، ولی حاضر به مذاکره هستم.»
امام خمینی جواب این گستاخی بختیار را همان روز در قالب پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران مستقر در نوفل لوشاتو داد.
ایشان در پاسخ به این پرسش خبرنگار که پرسید آیا بختیار را قبل از استعفا خواهید پذیرفت، یادآور شدند: «من مکرر گفته ام که اصولاً شاه سابق قانونی نبود، مجلسین قانونی نیست، بختیار قانونی نیست. پس کسی را که قانونی نیست نخواهم پذیرفت. من به ملت ایران توصیه می کنم که در این وقت حساس درست بیدار باشند؛ متوجه باشند که توطئه ای باید در کار باشد. من می بینم که همان کسانی که از شاه سابق طرفداری می کردند حالا از بختیار پشتیبانی می کنند. هم دولت انگلستان و هم دولت امریکا از او پشتیبانی می کنند. اگر این شخص ملی است ـ همان طور که خودش اظهار می کند ـ چرا آنها از او پشتیبانی می کنند؟ اگر ملی است چرا بدون مجوز قانونی و برخلاف میل ملت، پست نخست وزیری را اشغال کرده است؟ اگر احترام به آرای عمومی می گذارد چرا کنار نمی رود؟»
بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران خاطرنشان کردند: «ملت ایران باید بداند که من در کنار آنان تا آخرین نفس برای حفظ قوانین اسلام و مصالح مملکت به مبارزۀ خود ادامه می دهم. و بر همۀ ملت واجب است تا در این امر پایداری کنند و سستی و سردی به خود راه ندهند. مطمئن باشید که ما پیروزیم و مطالب ما مطالب حق است و حق لاجرم پیروز است.»
رهبر فقید انقلاب اسلامی در پاسخ به سوالی دیگری که پرسید چرا تصمیم رفتن به ایران را به تأخیر انداختید، گفتند: «تصمیم من همان طور که بوده است هست ولی دولت غیر قانونی، برای حفظ منافع اجانب، مانع ورود من به ایران شده است. و من در اولین فرصت به ایران خواهم رفت و حقوق ملت ایران را خواهم گرفت. آنهایی که به ملت ایران خیانت می کنند، باید کنار بروند. و من چون گذشته در تصمیم خود باقی هستم و ملت ایران باید در تصمیم خود باقی باشد. بر احدی از افراد ملت جایز نیست که در این موقع حساس که امر بین موت و حیات است بنشیند و ساکت باشد. ملت ایران! به نهضت خود ادامه دهید که قدرت با شماست. از قدرتها نترسید. شما می توانید با قدرت ملی خود کشور خود را نجات دهید و سرنوشت خود را خودتان در دست بگیرید. به هیاهوی این و آن گوش ندهید. به توطئه های زیر پرده توجه کنید. خداوند شما را حفظ کند، ان شاءالله تعالی.(صحیفه نور، جلد ۶، ص۳و۴)
با اعلام خبر بازگشایی فرودگاه ها، کمیته استقبال از امام خمینی (ره) به ریاست مرتضی مطهری و با عضویت فضل‌الله محلاتی رابط جامعه روحانیت مبارز، هاشم صباغیان رابط نهضت آزادی ایران، اسدالله بادامچیان رابط هیأت‌های مؤتلفه اسلامی، کاظم سامی رابط جنبش انقلابی مردم ایران، حسین شاه‌حسینی رابط جبهه ملی ایران، تهرانچی رابط بازار و علی دانش منفرد رابط انجمن اسلامی معلمان ایران و محمد مفتح به عنوان سخنگو، در پیامی اعلام کرد که امام ساعت ۹ صبح پنج شنبه ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ در تهران خواهد بود.
این کمیته برای برقراری نظم مراسم استقبال، شبکه‌ای با بیش از ۶۰۰۰۰ نیروی انسانی با بازوبند پارچه‌ای که روی آن مهر انتظامات مراسم استقبال امام خورده بود مسیر فرودگاه مهرآباد تا دانشگاه تهران و از آنجا تا میدان شوش و بهشت زهرا را پوشش دادند.
بختیار سالها بعد در کتاب خاطراتش تحت عنوان «یکرنگی» با اشاره به واقعه بازگشایی فرودگاههای کشور در ۱۰ بهمن ۱۳۵۷ ، گفت: … من قضیه را به این شکل می دیدم، این ملا که در ایرانی بودنش شکی نیست، می تواند به ایران بازگردد ولی اگر خلافی از او سر بزند توسط دادگاههای صالح و طبعا با تمام تضمینهایی که قانون پیش بینی کرده است به محاکمه کشانده خواهد شد. … به من ایراد گرفته اند که چرا گذاشتم او به ایران بازگردد. آیا می توانستم نگذارم؟ … به علاوه از قدیم و ندیم گفته بودم که تمام ایرانیان بدون اجازه دولت حق ورود به ایران را دارند و به این اصل اعتقاد داشتم و امروز هم به آن معتقدم که جزو حقوق طبیعی هر شهروندی است. …»
در آن سوی ماجرا، محمدرضا شاه از عهدشکنی کارتر رییس جمهور وقت آمریکا و نزدیکان خود به شدت گلایه داشت. وی گفت: برخلاف قول کارتر، واشنگتن به طور مداوم من را مورد حمله قرار داد.
رادیو مسکو هم در یکی از بخشهای تحلیلی – خبری خود با اشاره به اقدامات ماموران آمریکا در بهمن ۱۳۵۷ در ایران، اعلام کرد: رمزی کلارک وزیر وقت دادگستری آمریکا ضمن تشریح نتایج اقامت هشت روزه خود در ایران اعتراف کرد که ۹۹ درصد مردم ایران خواستار بازگشت آیت‌الله خمینی هستند و جدا اصرار دارند که رژیم ضد ملی از میان برود و به سلطه بیگانگان بر ایران پایان داده شود.
پایان خبر / تاریخ ما