موزه دانشگاه شهید چمران؛ موزه‌ای به وسعت عجایب علمی + تصاویر
دکتر بیژن برازنده در گفت‌وگو با خبرنگار «تاریخ‌ما»، آغاز به کار موزه علم و طبیعت این دانشگاه را سال ۷۹ اعلام و تشریح کرد: شروع به کار این موزه با آماده‌سازی حیوانات تلف شده در آزمایشگاه‌های بخش زیست‌شناسی دانشکده علوم دانشگاه شهید چمران اهواز صورت گرفت، بدین صورت که جسد حیوان دریافت می‌شد و دانشجویان وقت مراحل مقدماتی کار را در اتاقکی کنار آزمایشگاه انجام داده و پس از تکمیل کار در آزمایشگاه، حیوانات آماده شده (خشک شده) را، به منظور تدریس مباحث مرتبط، در معرض دید دانشجویان قرار می‌دادند.
وی با بیان اینکه بعدها در سال ۸۰ تا ۸۱، با تلاش مستمر مسئولین مکانی در ضلع غربی طبقه همکف کتابخانه مرکزی دانشگاه به موزه اختصاص یافته است، ادامه داد: تقاضای کمک مالی به این مرکز از سایر دوائر دولتی در سطح وسیعی صورت گرفت تا اینکه به تدریج با تعمیرات ساختمانی متعدد و مناسب با کاربری موزه در جهت زیباسازی این مجموعه، بسیاری از کارهای فنی و تعمیراتی و دکوراسیون آن انجام شد. بدین ترتیب فضای فعلی موزه به وجود آمده و در هفته پژوهش سال ۸۲ به طور رسمی افتتاح شد.
رئیس موزه دانشگاه شهید چمران اهواز فضای موزه‌ای این دانشگاه را فضایی به مساحت ۳۰۰۰ متر مربع و متشکل از دو سالن “علم” و سالن “طبیعت”، شامل دو طبقه، توصیف و تشریح کرد: پیش از افتتاح موزه و طی فعالیت‌های شبانه‌روزی در سالن علم، بخش‌هایی از قبیل بیوگرافی دانشمندان تراز اول ایران و جهان، مجسمه و نقاشی چهره آن‌ها، میکروب‌های مختلف بیماری‌زا، بخش زمین‌شناسی و … گسترش پیدا کرد.
برازنده اضافه کرد: در سالن طبیعت نیز انواع پرندگان، پستانداران، دوزیستان، خزندگان و … آماده و مستقر شدند و این بخش با منظره‌سازی‌های گوناگون، به صورت یک باغ وحش بی‌جان طراحی شد.
وی علت کاهش فعالیت بخش طبیعت موزه در سال‌های بعد را سخت‌گیری‌های سازمان حفاظت محیط زیست و عدم تأمین منابع مالی عنوان و تأکید کرد: در جهت حفاظت مسئولانه و موثر از محیط زیست کشور تاکنون حتی یک مورچه هم در این موزه کشته نشده است.
فرآیند تاکسیدرمی حیوانات از تخلیه اعضای فاسدشدنی تا “دیوراما”
رئیس موزه دانشگاه شهید چمران اهواز در همین زمینه به اصطلاح عامیانه “خشک کردن حیوانات” و اصطلاح علمی آن “تاکسیدرمی” اشاره کرد و توضیح داد: در زبان ما تاکسیدرمی به “پرآرایی” ترجمه شده، در حالی که انجام همین عمل برای حشرات “اتاله” نام دارد و به معنی از بین رفتن آن‌هاست.
برازنده سپس به فرآیند تاکسیدرمی در موزه پرداخت و گفت: زمانی که حیوانی در باغ وحش‌ها تلف می‌شود، مسئولان با ما تماس گرفته و لاشه حیوان را می‌فروشند یا به ما هدیه می‌دهند.
وی ادامه داد: در این فرآیند تمام اعضای داخلی و فاسد شدنی حیوان اعم از گوشت، چربی، مغز، چشم، زبان و … طی مراحل خاصی از بدن حیوان تخلیه شده و فقط پوست، پشم و استخوان‌های آن باقی می‌مانند. این اجزاء پس از قرارگیری در مواد شیمیایی مختلف آماده کار بر روی آن‌ها شده و سپس با توجه به آناتومی و نحوه حرکات فیزیکی مختص همان حیوان، استخوان‌ها و اندامش حالت‌دهی می‌شود.
رئیس موزه دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: این موارد پس از سیم‌کشی به یکدیگر محکم می‌شوند. سپس بار دیگر کل محیط داخلی بدن پودر پاشی شده و در مرحله بعد با مواد مختلف و مناسب پر می‌شود. در نهایت نیز پوست بریده شده حیوان در نواحی مختلف، دوخته می‌شود. پس از تاکسیدرمی، اعمالی چون قرار دادن چشم مصنوعی، براق کردن ناخن‌ها و سایر زیباسازی‌های مرتبط با کالبد حیوان و محیط زندگی‌اش انجام شده و در مرحله آخر، در نوعی منظره‌سازی که اصطلاحاً “دیوراما “ نام دارد، قرار داده می‌شود.
جزو ۱۰ موزه برتر کشور هستیم
برازنده، موزه علم و طبیعت دانشگاه شهید چمران را جزو ۱۰ موزه برتر کشور و دارای بار علمی بسیار بالا توصیف و اظهار کرد: یکی از فرق‌های مهم این موزه با بسیاری از موزه‌های مشابه در کشور، در آن است که تمام وسایل آن در قالب ابداع، اختراع و نوآوری، توسط خود موزه و نه سپردن کار به بخش‌های خصوصی و تجاری و سایر اصناف، تولید می‌شود.
وی ادامه داد: در بخش آموزشی موزه نیز، رشته‌هایی همچون علوم پزشکی، فیزیک کلاسیک، فیزیک مدرن، علوم و تاریخ طبیعی، حفاظت از محیط زیست و …، با تمام زیر مجموعه‌های مربوط به آن‌ها تدریس می‌شوند.
رئیس موزه دانشگاه شهید چمران خاطرنشان کرد: به دلیل تعامل عالی موزه و تکریم شایسته تمام نهادهای آموزش عالی و متوسطه و عموم مردم و توان بالای علمی – پژوهشی، این موزه شأن و منزلت خود و دانشگاه را ارتقاء داده است.
رئیس موزه دانشگاه شهید چمران اهواز برخی بخش‌های سالن علم را فیزیک مدرن، فیزیک کلاسیک، علوم پزشکی، قلب و عروق، سرطان‌شناسی، تشخیص بیماری‌های بدخیم، اورژانس پزشکی، سلول‌شناسی، جنین‌شناسی، میکروب‌شناسی، خون‌شناسی، انگل‌شناسی، باکتری‌شناسی، ویروس‌شناسی، ژنتیک، اسکلت‌شناسی، انواع مولاژهای پزشکی، گیاهان دارویی، سفالینه‌های جاده ابریشم و خلیج فارس، سیر تحول تکنولوژی و …. نام برد و افزود: بزرگ‌ترین اطلس رنگی میکروب‌های کشنده و نیز بزرگ‌ترین پیکره متحرک و تمام الکترونیک قلب و عروق انسان در جهان، که قادر به نمایش گویای بیش از ۶۰۰ بیماری قلب و عروق نیز هست، در این مجموعه قرار دارد.
برازنده همچنین به انجام آزمایشات اتمی، آزمایشات زیر اتمی، ماده و ضد ماده، کوانتوم، لیزر، شکست لیزر، نور، شکست نور، صوت، شکست صوت، امواج مافوق صوت، امواج مادون قرمز، امواج ماوراء بنفش، الکترومغناطیس، برق فشار قوی، انواع اسکن‌های پزشکی، تله‌پاتی، خروج انرژی پلاسما از بدن، ردیابی انرژی پلاسمای درون بدن، واندوگراف، دیدن اشیاء از پشت موانع، پرسپکتیو، کمپوزیسیون، آینه‌ها، کریستال‌ها، خطاهای چشم، اکوکاردیوگرافی، الکتروکاردیوگرافی، اسپیرومتری، تست ورزش، تست گوش، تست چشم، تست سایر حواس، تست اعصاب و روان و … در موزه اشاره و اظهار کرد: تمام آزمایشات فوق در سطحی بسیار پیشرفته و هم‌تراز دانشمندان انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه انجام این آزمایشات، به منظور انگیزه‌بخشی به دانشجویان و دانش‌آموزان، زیر نظر متخصص و پس از شرح اصول کار به آنان، توسط خودشان انجام می‌شود، افزود: این مجموعه تنها موزه در کشور است که بخشی از آن به اورژانس پزشکی با تجهیزات کامل اختصاص داده شده و در صورت بروز هر گونه پیشامد ناگوار، غیر مترقبه و اضطراری، می‌تواند آماده سرویس‌دهی فوری تمام خدمات امداد پزشکی و اورژانس به بازدیدکنندگان باشد.
از سوی موزه علوم با کم‌لطفی روبه‌رو بوده‌ایم/موزه دانشگاه اهواز ناشناخته مانده است
وی برخی دیگر از بخش‌های سالن علم این موزه را دستگاه‌های صنعت چاپ قدیمی، از وسایل چند تنی چاپ کاغذ تا پرینترهای سبک امروزی، جنین و اسکلت‌شناسی جانوران، آشنایی با نجوم، صدا و سیما، کتابخانه، ماکت عظیم خرمشهر در زمان دفاع مقدس، کارگاه و … معرفی کرد و افزود: اعتبار علمی- پژوهشی این موزه به قدری است که آموزش و پرورش استان خوزستان و برخی دانشگاه‌های استان و کشور برای اساتید، مدیران و معاونینی که دانشجویان و دانش‌آموزان خود را در قالب اردوهای علمی پژوهشی برای بازدید به این موزه بیاورند، بین ۲ تا ۱۰ امتیاز ارتقای شغلی در نظر گرفته‌اند.
رئیس موزه دانشگاه شهید چمران اهواز ارتباط مستمر این موزه با مراکز آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها، نهادها و ادارات را یادآور شد و تأکید کرد: علی‌رغم حضور متوالی گزارشگران و مجریان صدا و سیمای استان و بازدید خبرنگاران فراوان جهت تهیه خبر و گزارشات مختلف صوتی و تصویری، متأسفانه این موزه هنوز به صورت شایسته معرف حضور مردم نیست و تقریبا ناشناخته باقی مانده است.
برازنده همچنین افزود: علی‌رغم آن که اولین همایش و نشست سراسری موزه‌های علوم کشور در تاریخ ۲۹ اردیبهشت سال ۸۳ و با حضور مسئولین دولتی و مدیران ارشد نهادهای علمی، رؤسا و کارشناسان موزه‌های کشور و به ابداع موزه دانشگاه شهید چمران اهواز در این دانشگاه برگزار شده و افتخار دبیرخانگی دائم موزه‌های علوم کشور را به پاس زحمات شبانه‌روزی و علاقه فراوان و نظرات و ایده‌های خلاقانه و تولیدات علمی بی شمار به این مجموعه اعطاء کردند، و نیز علی‌رغم همکاری این موزه با موزه ملی ایران (موزه جمهوری اسلامی) در قالب ارائه مقاله و شرکت در همایش‌ها و جلسات مربوطه، متأسفانه از سوی این موزه با بی‌مهری و کم لطفی روبه‌رو بوده‌ایم.
موزه گرم‌ترین شهر جهان، بدون کولر!
وی در انتها ذیل بحث بودجه، از نبود تجهیزات برودتی در موزه گرم‌ترین شهر جهان انتقاد کرد و گفت: در چنین مواردی چندین سال است که به دلیل کمبود بودجه، هم در بحث مشکل سرمایشی و هم تهویه نامطبوع، با اعتراضات مستمر بازدیدکنندگان روبرو بوده و هستیم. همچنین در تأمین وسایل مورد نیاز برای خلق ابداعات و اختراعات جدید با مشکلات عدیده مالی دست وپنجه نرم می‌کنیم و نیز ادامه روند تهویه نامطبوع موجود، ضرر و زیان‌های هنگفت مالی به نمونه‌های نادر و کمیاب موزه می‌زند.
رئیس موزه دانشگاه شهید چمران اهواز با اعلام اینکه ورودی موزه برای اساتید، اعضای هیأت علمی، دانشجویان، مدیران، معاونین و تمام مسئولین آموزش و پرورش و دانش‌آموزان نیم بها بوده و برای جانبازان و بچه‌های بهزیستی نیز رایگان است، درآمدزا بودن موزه را یادآور شد و گفت: طبق یک روال غلط گذشته در امور اداری مالی، موزه باید تمام درآمد خود را به حساب دانشگاه برگرداند. این در حالی است که اگر می‌توانستیم بخشی از این درآمد را برای صرف هزینه‌های موزه نزد خودمان نگه داریم و صرف تولیدات علمی کنیم، تاکنون خودکفا شده بودیم.
جایگاه نادرست موزه در چارت اداری/موزه دانشگاه هیچ سنخیتی با کتابخانه ندارد
برازنده در همین زمینه به مستقل نبودن چارت اداری اشاره کرد و توضیح داد: در چارت اداری به طور صوری و علی‌رغم نبود هیچ‌گونه سنخیت کاری، موزه جزو کتابخانه مرکزی دانشگاه رده‌بندی شده و فاقد چارت سازمانی مختص به خود است. این مشکل باعث نابسامانی‌های اداری و مالی زیادی است و امیدواریم که مسئولین دانشگاه در مورد رفع این مشکل و سایر مسائل تجدید نظر کنند.
وی در پایان با بیان اینکه مهم‌ترین هدف این موزه انگیزه‌بخشی به تمام اقشار تحصیلی و تحریک استعدادهای علمی ایشان و جلوگیری از بطالت وقت آن‌هاست، خاطرنشان کرد: ثبت نوآوری‌های موزه به عنوان اختراع به اصرار شدید همین عزیزان انجام شد که با اشتیاق فراوانشان، ما را در انجام کارها دلگرم می‌کنند و خود نیز با ایده گرفتن از کارهای بدیع در موزه، در جشنواره‌های مختلف علمی افتخار آفریده و زمینه خوشنودی ما را فراهم می‌آورند.
انتهای پیام