خیمه های عزاداری در خانه های تاریخی کرمان/ عشق حسین غوغا می کند

سایت «تاریخ ما» – گروه استان ها: مردم شهر کرمان از دیر باز مراسمهای عزاداری امام حسین(ع) و یارانش را در پهنه تاریخ این شهر برپا می کرده اند، وجود نسخه های عزاداری و خیمه هایی که قرنها قدمت دارند و همچنان عزاداران امام حسین را در پناه خود می گیرند نشانی بر این ادعاست.

با فرا رسیدن ماه محرم چهره شهر کرمان نیز تغییر کرده است، مردم کرمان که به صورت سنتی عزاداری های خود را در مکانهای تاریخی این شهر از جمله صفه عزاخانه، مسجد جامع و مسجد امام خمینی، تکیه قلعه و بازار تاریخی کرمان، خانه خوشرو، خانه حاج ماشالله برگزار می کنند طی دو سال اخیر برپایی موکبهای کوچک و بزرگ در سطح شهر کرمان را نیز برپا می شود و همین امر چهره خیابانهای شهر را نیز تغییر داده است.

روستاهای شهر کرمان که هر سال تعزیه های با شکوهی را برگزار می کنند نیز از هم اکنون در حال تمرین و تهیه لباس و اسب و شتر برای مراسمهای روزهای عاشورا و تاسوعا هستند، همچنین مراسمهای روضه خوانی و تهیه نذریهای خاص مردم کرمان از جمله آبگوشت امام حسینی نیز در گوشه و کنار شهر دیده می شود.

اکثر دسته های عزاداری در شهر کرمان و به خصوص در روستاها سابقه سالها عزاداری و سنن مخصوص به خود را دارند.

 بسیاری از آداب و رسوم مردم کرمان مطابق آداب و رسوم گذشته هم چنان اجرا می شود که به برخی از این مراسمها می توان اشاره کرد.

استان کرمان به یکی از مهمترین مراکز تعزیه در کشور محسوب می شود و نسخه های تعزیه یافت شده در بم قدمتی معادل دو قرن دارند که همچنان توسط تعزیه خوانان اجرا می شود، بم به خصوص بعد از زمین لرزه ۸۲ به یکی از بزرگترین عزاخانه های حسینی در ایام محرم تبدیل می شود و گروه های عزاداری در این شهر به صورت دسته جمعی به برگزاری مراسم می پردازند و سفره های نذری هزاران نفری در این شهر برپا می شود و طی سالهای اخیر این عزاداریها در سطح ملی نیز مورد توجه قرار گرفته و به صورت مستقیم از رسانه ملی پخش می شود.

عزاداری ۹۰ ساله در خانه سید خشرو

اما نمونه خاص برگزاری مراسمهای محرم در خانه های تاریخی کرمان برگزار می شودکه میتوان به خانه سید خشرو و همچنین خانه حاج ماشالله اشاره کرد که ۱۴ روز در ایام محرم به صورت ویژه میزبان هیات های عزاداری و عاشقان ثارالله هستند. در این میان عزاداری در خانه خشرو از شکوه بیشتری برخوردار است. جد خاندان خشرو، سید حسین نام داشت که پایه و اساس این عزاداری ها را به جای گذاشت و سالهاست مردم را پای منبر امام حسین نشاند بعد از وی سید محمد فرزندش این سنت را ادامه داد و بعد از آن پسران بعدی سید حسین این سنت را ادامه دادند و حالا نسل های جدید این خاندان همان خانه را میزبان مردم کرمان می کنند.

ساعت ۳ هر روز صبح دسته دسته مردم کرمان به سمت محله خواجه خضر کرمان رهسپار می شوند، از کوچه پس کوچه های مسقف و ساباط های شهر می گذرند و به درب چوبی می رسند که همیشه درش به روی مردم کرمان باز است.

تمامی خانه فرش شده است، این خانه به سبک خانه های قدیمی شهر همچنان فعال است، تمام ارکان خانه به سبک گذشته است، اتاقها، سقفهای گنبدی، دربهای چوبی، حوض وسط حیات همه چیز همان است که سالها قبل ساخته شده است.

مردم دسته دسته وارد خانه می شوند و حیات و اتاق های خانه را مملو از جمعیت می کنند و باقی مانده مردم در سابات های اطراف خانه که مفروش شده است می نشینند، نماز صبح را میخوانند و پای منبر می نشینند و اشک می ریزند در میان این جمعیت مهمانان زیادی نیز از استانهای مختلف وجود دارد که کرامات این مراسم را شنیده اند.

ماهی های قرمز حوض، شمشادهای حیاط و خیمه ای که سالها میزبان مردم بوده است در فضایی ملو از عطر گلاب مردم را به کربلا می برد.

قدمت این مراسم نزدیک به یک قرن است و با سنتها و آداب و رسوم مردم شهر در هم آمیخته است.

تعزیه خوانی در چترود و زنگی آباد

از دیگر مراسم های خاص مردم کرمان تعزیه هایی است که به ویژه در شهر جوپار, این شهر آرامگاه فرزند امام موسی کاظم(ع) است گفته می شود وی به همراه شاه چراغ به شیراز مهاجرت کرده است اما پس از درگیری در شیراز به جوپار می آید و درنهایت در این شهر توسط دشمنان اهل بیت به شهادت می رسد. مردم کرمان در ایام محرم در این شهر که در نزدیکی شهر کرمان است حضور می یابند و عزاداری می کنند.

اما با شکوه ترین تعزیه های کرمان در چترود، زنگی آباد برگزار می شود در این دو شهر کوچک از روزها قبل از برگزاری تعزیه های تاسوعا و عاشورا میدان هایی وسیع فراهم می شود و با اجاره صدها راس اسب و شتر و ساخت خیمه های بزرگ و ایجاد جایگاههای متعدد و تمرین افرادی که تعزیه ها را انجام می دهند هزاران نفر را از گوشه و کنار کشور به این شهرها می کشانند.

درب بسیاری از خانه های این دو شهر و روستاهای اطراف به روی مردم باز می شود و آبگوشتی که ویژه ماه محرم است طبخ می شود که به آبگوشت امام حسینی شهرت دارد.

صحنه صحنه واقعه تاسوعا و عاشورا در این دو روز مقابل چشم مردم اجرا می شود و درنهایت عاشورا کاروانهای بزرگ  و نمادین امام حسین سوار بر اسب و شتر به راه می افتاد و در نهایت در تعزیه ای سیار پس از طی چند کیلومتر صحنه شهادت امام حسین به تصویر کشیده می شود و خیمه ها آتش کشیده می شوند و در همان شب در میدانی بزرگ مراسم شام غریبان به نمایش کشیده می شود و این مراسم بزرگ چند شب بعد در مراسم بنی اسد توسط زنان این شهرها به اتمام می رسد.

عزاداری در صفه عزاخانه

همچنین برگزاری مراسم عزاداری کرمانی ها در صفه عزاخانه کرمان که در بازار کرمان انجام می شود این مراسم نیز همراه با آداب و رسوم خاصی است هزاران نفر از مردم کرمان را جذب یکی از قدیمی ترین مکانهای عزاداری در کشور می کند که به همت بازاریان کرمان انجام می شود.

مرکز کرمان شناسی برخی از مراسمهای مردم کرمان را اینگونه شرح می دهد.

 مراسم چهل منبرون

این مراسم از عصر روز عاشورا شروع می شود و مردم پای ۴۰ منبر می نشینند و در پای هر منبر شمعی روشن می کنند و به یاد شهدای کربلا اشک می ریزند و اعتقاد دارند در نهایت به حاجت خود می رسند.

 یا عباسی

از دیگر رسوم کرمانی ها به خصوص در شهرستان کوهبنان تشکیل دسته های سینه زنی «یا عباسی» است که به صورت کفن پوش در روزهای تاسوعا و عاشورا با نوای «جانم فدای عباس(ع)» در میان عزاداران و سایر هیئت های سینه زنی و زنجیر زنی حضور دارند.با پای برهنه رفتن در روز عاشورا به خاطر همدردی با اسیران کربلا نیز در سطح استان کرمان مرسوم است.

 علم گردانی

علم گردانی و عاشوری دادن از دیگر سنت  های مردم کرمان است در این آیین افراد معتمد محلی علم هایی را که از چوب و پارچه ساخته شده است، حمل می کنند و از این طریق نذورات مردم را جمع آوری می کنند.

طبخ آبگوشت امام حسینی

در روز تاسوعا و عاشورا تقریبا در تمامی تکیه ها و حسینیه ها گوسفند ذبح می کنند که صرف انجام پذیرایی با عنوان آب گوشت امام حسین(ع) از عزاداران می شود.

از دیگر سنت  های مردم کرمان که قدمت طولانی دارد ، دادن “عاشوری” یا “آش بلغوری” است.

خانواده هایی که یک سال از درگذشت عزیزشان نگذشته باشد در دهه اول محرم به ویژه تاسوعا و عاشورا این آش را پیش از طلوع آفتاب می پزند و بین مردم محله تقسیم می کنند، مالیدن کاهگل به سر و صورت، در بعضی از نقاط استان کرمان هم رایج است.

مراسم زرتشتیان برای سوگواری امام حسین (ع)

زرتشتیان کرمان احترام خاصی برای برگزاری سوگواری امام حسین (ع) قائل هستند و مراسم ویژه ای هم برگزار می کنند. زنان و مردان با پوشیدن لباس سفید در آتشکده برای امام حسین(ع) و یاران او به سوگواری و عزاداری می پردازند.

زرتشتیان امام حسین(ع) را داماد ایرانی ها می دانند و به همین دلیل به امام سوم شیعیان افتخار می کنند. در روز عاشورا زرتشتیان با پختن غذای قیمه مانند هم وطنان کرمانی نذری می دهند.

زرتشتیان با خواندن دعا و طلب ادامه راه آزادگان دنیا مراسم خود را برگزار می کنند.

زرتشتیان کرمان امام حسین(ع) را سرور آزادگان جهان می دانند.

پرسه امام

در روزهای یازدهم تا سیزدهم محرم مراسم «پرسه امام» اجرا می شود و گروهی به نام بنی اسد که صورت خود را پوشانده اند، مراسم خاک سپاری شهدای کربلا را به صورت نمادین برگزار می کنند.

 خواندن خطبه امام سجاد (ع) و حدیث کساء در شب های آخر دهه اول محرم هم در کرمان برگزار می شود.

اما مراسم روضه خوانی و عزاداری خامس آل عبا و یاران با وفایش در دهه دوم و سوم محرم در سطح استان کرمان توسط خیران هم چنین کسانی که نذر کرده اند در منازل آن ها برگزار و ادامه پیدا می کند.

مردم استان کرمان با دارا بودن پیشینه مذهبی از گذشته‌های دور با فرا رسیدن ماه محرم بویژه روزهای تاسوعا و عاشورا با آداب و رسوم خاصی خاطره سرور و سالار شهیدان حضرت امام حسین(ع) و یاران باوفایش را زنده می‌کردند.

سه هزار هیئت مذهبی در کرمان فعال است

مدیر کل تبلیغات اسلامی کرمان در گفتگو با مهر اظهارداشت: بیش از سه هزار هیئت مذهبی در کرمان ثبت شده اند که از ماههای قبل کار ساماندهی و هماهنگی این هیاتها برای برگزاری مراسمهای ماه محرم آغاز شده است.

حجت الاسلام علی جلالی بیان کرد: اعزام دو هزار و ۵۰۰ مبلغ به مناطق مختلف به خصوص روستاهای دور افتاده و محرم نیز انجام شده است و مبلغان به تببین اهداف قیام کربلا می پردازند.

وی بیان کرد: بیشترین میزان این مبلغان به مناطق جنوبی و شرقی استان فرستاده شده اند و هدف بصیرت افزایی، پاسخ به شبهات، برگزاری عزاداری و دوری از انحراف در عزاداری ها را دنبال می کنند.

وی گفت: خوشبختانه کرمان دارای سابقه قابل توجه در برگزاری مراسمهای عزاداری است.

کرمانی ها این روزها درب و دیوارهای شهر را سیاه پوش کرده اند و به سوگ امام حسین و یارانش نشسته اند.