رایزن فرهنگی ایران برایجاد کرسی دانشگاهی زبان فارسی دراسپانیا تاکیدکرد

« محمد مهدی احمدی» روز شنبه در گفت وگو با ایرنا، تاکید کرد که
باید  تفاهم نامه ای بین تهران و مادرید در سطح عالی وزیران
فرهنگ و علوم دو کشور منعقد شود وگرنه با وجود همه تلاش هایی که
برای برقراری کلاس های فارسی در دانشگاه های اسپانیا صورت می
گیرد، هرتغییر درعوامل بیرونی می تواند آموزش فارسی در این کشور
را در معرض تعطیلی و تعلیق قرار دهد.

وی خاطرنشان کرد: دپارتمان های اسلام شناسی و مطالعات عرب، زبان
فارسی را یک رقیب جدی برای خود می دانند و دست به هرکاری برای
جلوگیری از شکل گرفتن کرسی های ثابت فارسی در دانشگاه های اسپانیا
می زنند و دلیل آن نفوذ سنتی و تاریخی اعراب در اسپانیا و به ویژه
نفوذ سیاسی عربستان سعودی و امارات در این کشور است.

رایزن فرهنگی ایران اظهار داشت: بهترین مثال برای  این نفوذ
و پیچیدگی های سیاسی و اقتصادی میان اسپانیا و اعراب خلیج فارس
اینکه خوان کارلوس پادشاه پیشین و پدر پادشاه فعلی اسپانیا که
بتازگی پرونده فساد مالی برای او باز شده، از کشورش فرار کرده و
فعلا مهمان اماراتی ها است و در آن کشور زندگی می کند.

احمدی با ابراز تاسف از اینکه زبان فارسی در اسپانیا هیچ‌گاه حضور
جدی نداشته است، دلیل آن را حضور کمرنگ ایرانیان در این کشور
اروپایی و ارتباطات بسیار کم آنان در زمینه های مختلف دانست.

وی دیگر دلایل مهم جدی نگرفتن زبان فارسی در اسپانیا را نبود بخش
مستقل در دانشگاه های این کشور،  تمرکز مطالعات اسلام
شناسی در دانشگاه های اسپانیا به تاریخ و ادب اندلس مسلمان و در
نتیجه غفلت و یا حذف ایران و حتی خاورمیانه ، مخالفت خیلی از عرب
شناسان به حضور ایرانشناسی در دانشگاه ها، حضور اندک ایرانیان در
این کشور و در نتیجه ارتباطات کم در مقایسه با بعضی کشورهای دیگر
اروپایی مثل فرانسه و آلمان و همچنین فقدان برنامه ریزی بلندمدت
فرهنگی در دوره حضور رسمی ایران در اسپانیا عنوان کرد.

رایزن فرهنگی ایران با بیان اینکه تمام کتاب ها در زمینه آموزش
فارسی در اسپانیا از سال ۲۰۰۱ تاکنون نوشته شده اند ،تصریح
کرد:تعداد کتاب هایی که در زمینۀ آموزش زبان فارسی اعم از فرهنگ
لغات، دستور و روش آموزشی به اسپانیولی نوشته شده نشانگر وضعیت
نامساعد زبان فارسی در اسپانیا است هرچند وضعیت در اسپانیا به
مراتب خیلی بهتر از کشورهای آمریکای لاتین است.

احمدی بر ضرورت حمایت مالی و تامین بودجه لازم ، تقویت روند
مطالعات ایران شناسی ، رفع کمبود مدرسان مجرب مقیم ، تقویت
ارتباطات دانشگاه های ایران و اسپانیا ، تشکیل کانون های دانش
آموختگان و استادان زبان و ادبیات فارسی ، افزایش تبلیغ زبان
فارسی ، گسترش آموزش در فضای مجازی ، برگزاری امتحان های آزاد
سراسری برای افراد غیرفارسی زبان بر اساس معیار بنیاد سعدی را از
جمله راهکارهای رفع موانع و گسترش آموزش زبان فارسی در اسپانیا به
ویژه راه اندازی بخش ایرانشناسی و کرسی رسمی آموزشی در دانشگاه
های این کشور عنوان کرد.

گزارش جامع از وضعیت آموزش زبان فارسی در اسپانیا

در این گزارش که رایزنی فرهنگی ایران در اسپانیا مهیا کرده، حضور
زبان فارسی در کشور اسپانیا و مسیری که این زبان در حدود نیم قرن
گذشته سپری کرده ، تشریح شده است.

اولین قدم ها برای آموزش زبان فارسی در دانشگاه های  اسپانیا
در دانشگاه آئوتونومای مادرید در اوایل دهه ۷۰ میلادی برداشته شد.
در آن زمان مؤسسهای به نام Instituto de Estudios Orientales y
Africanos (مؤسسۀ مطالعات شرقی و آفریقایی) آغاز به کار نمود که
در تأسیس آن، انجمن خاورشناسان اسپانیا نقش عمده ای داشته است.

در آن مؤسسه، زبان فارسی در کنار دیگر زبان های زنده جهان از قبیل
ترکی، روسی، ژاپنی و … تدریس می شد. گویا تدریس زبان فارسی به
عهده استادانی بوده که از ایران اعزام می شده اند و حتی خود دولت
ایران حقوق آنها را پرداخت می کرده است.

کمی پس از آن و در همان دانشگاه، تقریباً در سال ۱۹۷۵، زبان فارسی
بخشی از برنامه درسی- درس اختیاری- مطالعات زبان عربی و اسلام
شناسی قرار گرفت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در دو دهه اخیر، تعدادی از استادان
زبان فارسی مانند دکتر میر جلال‌الدین کزازی، دکتر میردامادی،
خانم دکتر مهری باقری و دکتر محمد غلام از سوی وزارت علوم ایران
با مأموریت ثابت در دانشگاه بارسلون به تدریس زبان فارسی و ایران
شناسی پرداخته اند.

از میان اسپانیولی ها، پیشگام آموزش زبان فارسی در اسپانیا خواکین
رودریگز ورگاس است، فردی که در دهۀ ۸۰ میلادی به صورت خودآموز
موفق به فراگیری زبان فارسی می شود و بعد، بدون هیچگونه حمایتی از
طرف نهادهای ایرانی، ولی با کمک مالی ریاست دانشکدۀ زبانشناسی
دانشگاه سویل، در دهۀ ۹۰ در این دانشگاه به تدریس زبان فارسی
مبادرت می ورزد و سال ها زبان فارسی را در این دانشگاه تدریس می
نماید (از ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۴).

او با تلاش تحسین برانگیز، تبدیل به یکی از مترجمان توانا می شود
و آثار مهمی چون «گلستان سعدی»، «جوامع الحکایات عوفی» و غیره، و
از ادبیات معاصر، آثاری چون «سو وشون» سیمین دانشور و … را
ترجمه می  کند.

او در سال ۲۰۱۷  نیز بابت ترجمه اسرار التوحید فی مقامات ابو
سعید ابوالخیر برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد. آقای
رودریگز در سال های اخیر در استخدام رایزنی فرهنگی ایران در
اسپانیا قرار دارد و کلاس های آموزش فارسی در این مرکز را مدیریت
می کند.

در دانشگاه های دیگر اسپانیا که در آنها کلاس زبان فارسی برگزار
می شود باید از  دانشگاه های کمپلوتنسه (آقای سعید هوشنگی) ،
بارسلونا (خانم بهجت مهدوی)، سالامانکا (خانم نازیا بارانی)،
آلیکانته (آقای خوسه فرانسیسکو کوتیاس فرر ) و ویگو (خانم مینا
شایان) نام برد که آموزش این زبان را به عنوان واحدهای اختیاری در
برنامۀ دانشگاهی خود قرار داده اند.

در دانشگاه آئتونومای مادرید نیز زبان فارسی همچنان واحد اختیاری
می باشد و خانم نادره فرزام نیا تدریس آن را بر عهده دارد. از
میان دانشگاه های ذکر شده دانشگاه های بارسلونا، سالامانکا و ویگو
در چارچوب توافقات دوجانبه با رایزنی فرهنگی ایران فعالیت می
کنند.

در زمینۀ آموزش زبان فارسی به علاقه مندان، تا سال ۱۳۸۹ کلاس های
آزاد، چه برای افراد غیر ایرانی و چه فرزندان ایرانیان مقیم وجود
نداشت تا اینکه به همت رایزنی فرهنگی، این کلاس ها ابتدا در
مادرید و سپس در دانشگاه بارسلونا راه اندازی شد. در مادرید این
کلاسها در خود رایزنی فرهنگی برگزار می شود و تا کنون پیشرفت هایی
داشته وبرای هر سطح ۶۰ ساعت کلاس در نظر گرفته شده است.

امسال علیرغم بیماری همه گیر کرونا، ۴۴ نفر در کلاس های رایزنی
فرهنگی که به صورت آنلاین برگزار می شود، ثبت نام کرده اند.

از سال ۲۰۱۷ (سال ۱۳۹۶)نیز با توافق رایزنی و مرکز خانه آسیا در
مادرید، کلاس های زبان فارسی در این مرکز برگزار می شود.

 از دستاوردهای مهم در حوزۀ زبان فارسی در بارسلونا، امضاء
توافقنامۀ جدید با دانشگاه این شهر در سال ۱۳۸۹ بود که منجر به
احیاء و راه اندازی مجدد زبان فارسی در بارسلونا شده است، آن هم
نه در انستیتوی خاور نزدیک که زبان های غیر متداول و باستانی
تدریس می شود، بلکه در انستیتوی زبان های مدرن ودر کنار ۱۵ زبان
زندۀ دیگرجهان.

با اقدامات به عمل آمده به ویژه با راه اندازی کلاس های آزاد برای
علاقه مندان به زبان توسط رایزنی فرهنگی، تعداد فارسی آموزان بین
سال های ۱۳۸۹ تا کنون از مجموع فراگیران در طول دو دهۀ قبل از آن
فراتر رفت.

در زمان حاضر تدریس این کلاس های رایزنی به عهدۀ آقای خواکین
رودریگز ورگاس و خانم فاطمه تفرشی می باشد.

زبان فارسی در مراکز آموزشی و تحقیقاتی

دانشگاه آلیکانته

در دپارتمان مطالعات عرب و اسلام این دانشگاه، ازسال۲۰۰۱ در محل
دانشکده زبان و ادبیات، واحد اختیاری زبان فارسی به مدت دو ترم در
سال دایر است.آقای خوسه کوتیاس فرر استاد این دوره است. تعداد
ساعت آموزش در هفته ۶ ساعت آموزش کلاسی است. 

دانشگاه آئوتونومای مادرید

در دپارتمان مطالعات عرب و اسلام این دانشگاه، از سال ۱۹۹۳ در محل
دانشکده زبان و ادبیات، واحد اختیاری زبان فارسی به مدت دو ترم در
سال دایر است. خانم دکتر نادره فرزام نیا تدریس در این دوره را
برعهده دارد. تعداد ساعت آموزش در هفته  ۴ ساعت آموزش کلاسی
و یک ساعت لابراتوار است. 

دانشگاه بارسلونا

در زمان حاضر فارسی در این دانشگاه توسط خانم بهجت مهدوی تدریس می
شود، ولی امسال بدلیل پاندمی کلاس برگزار نمی شود. این کلاسها تحت
حمایت رایزنی هستند.

دانشگاه سالامانکا

رایزنی فرهنگی همکاری خوبی را در سال های اخیر با دانشگاه
سالامانکا، قدیمی ترین دانشگاه اسپانیا و یکی از با سابقه ترین ها
در اروپا، انجام داده است. در دپارتمان مطالعات زبان های شرقی این
دانشگاه، ازسال ۲۰۰۸ در محل دانشکده زبان و ادبیات، واحد اختیاری
زبان فارسی به مدت دو ترم درسال دایر بوده است.

از سال ۲۰۱۷ زبان فارسی به عنوان زبان خارجی دوم برای کل رشته های
زبانشناسی ارائه می شود و همین باعث شده است که استقبال از آن
بیشتر از گذشته شود به طوریکه امسال (۱۳۹۹) ۴۲ نفر برای این کلاس
ثبت نام کرده اند.

به همت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اسپانیا دوره آموزشی
دانشگاهی، “فرهنگ و اندیشه ایرانی” نیز از سال ۲۰۱۸ در دانشگاه
سالامانکا برگزار می شود.

دکتر بارانی مسوول و مدرس این دوره، برای کلاس فوق الذکر که در
ترم آینده تحصیلی و از ماه فوریه آغاز می شود تا کنون ۲۷ نفر ثبت
نام کرده اند که بسیار شایان توجه و نوید دهنده است. این دوره به
عنوان درس اختیاری و در چهار و نیم واحد درسی، برای دانشجویان
رشته مطالعات زبان عربی و اسلامی و زبانهای آسیایی دانشگاه
سالامانکا ارائه شده است. در این دوره آموزشی، فرازهایی از فرهنگ
و تاریخ سرزمین ایران به دانشجویان ارائه می شود. در دانشگاه
سالامانکا همچنین به همت رایزنی فرهنگی و توافق با مدیریت
دانشگاه، محلی دائمی به عنوان “اتاق مطالعات ایران” افتتاح گردید.

دانشگاه کمپلوتنسه مادرید

در دپارتمان مطالعات عرب و اسلام این دانشگاه، از سال ۱۹۹۸ در محل
دانشکده زبان و ادبیات، واحد اختیاری زبان فارسی به مدت دو ترم در
سال دایر است و دکتر سعید هوشنگی مسئولیت تدریس آن را برعهده
دارد. تعداد ساعت آموزش در هفته  ۸ ساعت آموزش کلاسی و
یک ساعت لابراتوار است. 

دانشگاه ویگو

آموزش زبان فارسی در دانشگاه ویگو در اجرای توافقنامه میان این
رایزنی و دانشگاه ویگو صورت می گیرد. نام استاد خانم مینا شایان
است، ولی امسال بدلیل پاندمی و اینکه خود استاد کرونا گرفته است،
کلاس برگزار نمی شود. این کلاسها تحت حمایت رایزنی هستند.

مرکز آموزش زبان فارسی خیام

این مرکز از سوی دانشگاه علامه طباطبایی و با حضور ریاست آن
دانشگاه در دانشگاه خصوصی نبریخا در مادرید در تاریخ ۲۸/۱/۹۷
تأسیس گردید. هدف آن گسترش فرهنگ ایرانی و آموزش زبان فارسی تأسیس
شد. رایزنی روابط خوبی با مسئولان این مرکز دارد، اما این مرکز تا
کنون عملکرد مطلوبی نداشته و به دلیل کم بودن تعداد ثبت نام
کنندگان، تعطیل شده است.

مرکز فرهنگی مدیترانه (Centro Meditráneo)

در این مرکز، وابسته به دانشگاه گرانادا، از سال ۲۰۱۸ فارسی در
سطوح ابتدایی توسط خانم دکتر نرگس رحیمی تدریس می شود. درسال
های گذشته تلاش شد زبان فارسی  به عنوان یکی از درسهای
رسمی این دانشگاه قرار گیرد اما بنا به دلایلی این اتفاق نیفتاد.

مدارس و دوره های آزاد

بر اساس گزارش های موجود، در هیچ مدرسه ای در اسپانیا آموزش زبان
فارسی دایر نیست. بر اساس تفاهم نامه رایزنی فرهنگی ایران با خانه
آسیا، شعبۀ مادرید، دوره های زبان فارسی در این مرکز از سال ۲۰۱۷
برگزار می شود، ولی امسال بدلیل پاندمی کرونا کلاس برگزار نمی
شود، هر چند احتمال می رود که از ژانویه ۲۰۲۱ به صورت برخط باز از
سر گرفته شوند. مدرس این دوره ها خانم تئا ورداسانیدزه است ، این
کلاسها تحت حمایت رایزنی هستند.

کتاب ها و تالیفات

تاکنون کتاب هایی با عنوان « آموزش زبان فارسی برای فارسی
آموزان اسپانیایی»،« راهنمای عملی زبان فارسی»،«دستور جامع گرامر
زبان فارسی مدرن»،« مقدمه ای بر زبان فارسی»و « فارسی برای
اسپانیایی ها» به زبان اسپانیولی ترجمه و در اختیار علاقه مندان
به آموزش زبان فارسی در اسپانیا و دیگر کشورهای اسپانیولی زبان
قرار گرفته است.