کشف سفال‌های صیقلی دوره اشکانی در همدان
به گزارش «تاریخ ما» به نقل از میراث‌آریابه‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی
و گردشگری، مصطفی رشیدی ارزنده سرپرست هیئت باستان‌شناسی امروز
دوشنبه 15 مرداد 97 با اعلام این خبر گفت: «تپه دولت‌آباد در
استان همدان، شهرستان اسدآباد، بخش مرکزی و در مرکز روستای
دولت‌آباد واقع شده است.»
او به خبرنگار تاریخ ما گفت:: «این تپه در مرکز دشت حاصلخیزی قرار دارد که محوطه‌های
تاریخی بسیاری در پیرامون آن دیده می‌شود.»
به گفته این باستان‌شناس، در سال 1961 برای نخستین بار بررسی‌های
پراکنده‌ای در منطقه اسدآباد، کنگاور، نهاوند و تویسرکان توسط
هیئت‌های علمی موزه رویال اونتاریو (Royal
Ontario museum) به سرپرستی تامس کایلر یانگ انجام گرفت که
نتایج آن در مجله «مطالعات شرق نزدیک» منتشر شد.
او اظهار داشت: «پس از انقلاب در سال 1382 یعقوب محمدی فر و
عباس مترجم با هدف بررسی و شناسایی و تهیه پرونده ثبتی محوطه‌های
تاریخی شهرستان اسدآباد، 70 تپه و محوطه با آثار شاخصی از دوره مس
و سنگ میانه تا دوره متأخر اسلامی را معرفی کردند که در سال
1383 با شماره 11350 در فهرست آثار ملی به ثبت
رسید.»
او فعالیت‌های باستان‌شناسی صورت گرفته در این شهرستان را محدود
دانست و گفت: «با توجه به رشد روزافزون منازل مسکونی و تخریب بخش
زیادی از عرصه تپه در سال‌های اخیر و همچنین اجرای طرح هادی
روستایی و بازسازی بافت فرسوده، طرح گمانه‌زنی به‌منظور تعیین
عرصه و حریم تپه دولت‌آباد توسط اداره کل میراث فرهنگی،
صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان پیگیری شد تا براساس ضوابط و
قوانین موجب حفظ اثر و رفع مشکلات اهالی شود.»
شرح عملیات
میدانی
رشیدی ارزنده با بیان اینکه تپه دولت‌آباد در مرکز روستایی
با همین نام قرار گرفته اظهار داشت: «به گفته اهالی روستا، تا دهه
اخیر سکونت در سطح تپه و دامنه آن ادامه داشت که پس از بازسازی
بناهای فرسوده و ایجاد طرح هادی روستایی، منازل قدیمی از سطح تپه
تخلیه و در پیرامون تپه ساخته شده است.»
او وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «شواهد این بناهای تخریب‌شده به شکل ویرانه‌ای خشتی
با بقایای آوار برجای‌مانده تا دوره معاصر است.»
این باستان‌شناس با اشاره به اینکه ازنظر وضعیت توپوگرافی، تپه
از اطراف دارای شیب تند به جوانب است، قاعده تپه به شکل بیضی و
ارتفاع آن حدود 7 متر است افزود: «در اطراف تپه برش‌هایی توسط
اهالی روستا ایجاد شده و به شکل دیواره دیده می‌شود.»
سرپرست هیئت باستان‌شناسی با اشاره به نمایان بودن بقایای دیواره
خشتی و دورریزهای دوره تاریخی در این برش‌ها وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «این
خشت‌ها کاملاً مشابه خشت‌های تپه نوشیجان و موش تپه در همدان و
احتمالاً متعلق به دوره آهنIII
(دوره ماد) است.»
رشیدی ارزنده گفت: «با انجام بررسی‌های اولیه در اطراف تپه و با
استفاده از نقشه توپوگرافی و تصاویر ماهواره‌ای، محل اولین دور
گمانه‌ها به‌منظور شناسایی عرصه، مشخص شد.»
او با بیان اینکه به دلیل تراکم بسیار زیاد منازل مسکونی در
پیرامون تپه، امکان ایجاد گمانه با فواصل معین غیرممکن بود گفت:
«به همین دلیل بیشتر گمانه‌ها در رینگ اول در داخل معابر و حیاط
منازل مسکونی ایجاد شد و درمجموع 15 گمانه با عمقی بین 80 تا 210
سانتیمتر در جهت شمالی – جنوبی در ابعاد 100×150 سانتیمتر مورد
کاوش قرار گرفت.»
او وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «بنا به ماهیت گمانه‌ها، کاوش به بود و نبود
لایه‌های استقراری و ماهیت انباشت و میزان تراکم مواد فرهنگی
انجام گرفت تا به‌محض اطمینان از رسیدن به لایه‌های استقراری،
کاوش در گمانه متوقف شود.»
یافته‌ها
سرپرست هیئت باستان‌شناسی، یافته‌های منقول به‌دست‌آمده از
این گمانه‌ها را سفال اعلام کرد و گفت: «عمده سفال‌های شاخص
به‌دست‌آمده شامل قطعه سفال‌های کلینکی دوره اشکانی با پرداخت
صیقلی و داغدار است که ظرافت بسیار زیادی دارند.»
او به خبرنگار تاریخ ما گفت:: «علاوه بر آن قطعه سفال‌های داغدار دوره آهن III شامل کاسه، لاوک و نمونه‌های شاخص دسته افقی است
که به رنگ خاکستری و قهوه‌ای در این مجموعه دیده می‌شود.»
او با بیان اینکه اغلب سفال‌ها چرخ‌سازند و حرارت برای پخت این
نوع سفال‌ها کافی است وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «بیشترین حجم قطعه سفال‌های
به‌دست‌آمده نیز مربوط به دوره متأخر اسلامی است و اکثر این
سفال‌ها دارای پوشش لعاب به رنگ فیروزه‌ای، لاجوردی و سبز دارند و
در لایه‌های فوقانی تمام گمانه‌ها به‌وفور دیده می‌شوند.»
گمانه‌زنی به‌منظور تعیین عرصه و حریم تپه دولت‌آباد
شهرستان اسدآباد همدان با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و
گردشگری انجام شد.