۸ قدیمیترین سند کشفشده از مردمان هزاران سال قبل!
اجداد باستانیمان در حدود ۳۵.۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح و در همان زمانی که کهنترین نقاشیهای غاری در غارها شکل میگرفت، زبان را اختراع کردند و توسعهاش داده بودند. این نوشتهها اولین اظهارات بیشتر درباره تفکراتش بود که زندگی و هر چیزی که در دور و اطرافش میدید را ثبت میکرد. گذشت و گذشت تا اینکه این اظهارات به زبان نوشتار تکامل پیدا کرد و با اولین تمدنهای واقعی دنیا در حدود ۳۵۰۰ – ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح ظهور کردند.
سومریهای بینالنهرین از آن تمدنهای بودند که سیسم نوشتاری خط میخی را توسعه دادند و از آنجا بود که بسیاری از مشاهداتشان از زندگی خود را ثبت میکردند. مدتی نگذشت تا اینکه مصریها هم آمدند و خط هیروگلیف خودشان را توسعه دادند و از آن برای نگه داشتن اسناد گستردهای استفاده میکردند. امروزه بیشتر این اسناد باستان جان سالم به در بردند و ترجمه شدهاند.
۸- استخوان خط جیا گو ون
سال سند: اواخر هزاره دوم قبل از میلاد مسیح
مکان: ینسو، چین (آنیانگ امروزی، استان هنان)
زبان / سیستم نوشتاری: نسخه خط جیا گو ون (زبان چینی کهن)
استخوان خط جیا گو ون با نوشتههای باستانی، قدمتش را به حدود اواخر هزاره دوم قبل از میلاد برمیگرداند. نوشته روی این استخوان هم به نسخه خط جیا گو ون شناخته میشود، که قدیمیترین شکل شناختهشده از نوشتار زبان چینی محسوب میشود. بخش زیادی استخوان خط جیا گو ون که برای مدتها کشفنشده باقی مانده بود، در ینسو (آنیاگ امروزی)، یکی از مهمترین پایتختهای چین باستان کشف شده است.
از نامش پیداست که از استخوان خط جیا گو ون در زمان سلسله شانگ (حدود ۱۶۰۰ – ۱۰۴۶ قبل از میلاد مسیح) برای پیشگویی استفاده میکردند. این استخوان از حیواناتی مانند کتف شانه گاو و بخش پایینی لاک لاکپشت ساخته شده و منبع اولیه مهمی از اطلاعات عصر برنز چین به ما میدهد.
۷- اصلاحات اوروکاگینا
سال سند: حدود ۲۵۰۰ – ۲۳۴۰
مکان: گیرسو (تل تلو امروزی، عراق)
زبان / سیستم نوشتاری: خط میخی
سومریها تمدن توسعهیافتهای داشته بودند که حاکمانش قوانین زیادی در آن تمدن اجرایی میکردند. همینجاست که قدیمیترین دستور قانونی یا «سند حقوقی» که تا به الان کشف شده از تمدن سومریها میآید، که آن را به اصلاحات یوروکاگینا میشناسند. این اصلاحات روی مخروط خاک رسی نوشته شده و قدمتش به بین ۲۵۰۰ – ۲۳۴۰ قبل از میلاد مسیح میرسد.
یوروکاگینا اما شاه سومری بود که میخواست جامعه را اصلاح کند و تغییراتی اجرا کند که برای همه مردم سود و فایده داشته باشد. این اصلاحات شاه سومری بود که حقوق اولیه قانونی را برای شهروندانش محیا کرد. در حالی که اوروکاگینا از پَس فساد در جامعه سومری برآمد، اما تلاشی نمیکرد تا نوعی انقلاب علیه حکومت اشرافی را هدایت و رهبری کند.
۶- نیایش معبد کش
سال سند: حدود ۲۵۵۰ – ۲۵۲۰ قبل از میلاد مسیح
مکان: کتابخانه معبد نیپور، تل ابوسالبیخ (نوفار امروزی، عراق)
زبان / سیستم نوشتاری: خط میخی
نیایش معبد کش به عنوان یکی از قدیمیترین قطعههای به جامانده ادبی در جهان هستند. کهنترین نسخه از نیایش معبد کش در کتابخانه معبد نیفور که زمانی تل ابوسالبیخ (عراق امروزی) کشف شده است. با تاریخگذاری رادیوکربن که روی این لوح انجام شده، قدمتش به حدود ۲۵۵۰ – ۲۵۲۰ سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد. منتها نسخه نیایش معبد کش ناقص است و بیشتر نیایش معبد کش از قطعههای دیگر الواح در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند.
این نسخه برای انلیل، خداس سومریها که بر تمام خدایان دیگر حاکم است، یک غزل به محسوب میشود. نیایش معبد کش همچنین از معبد در کش میگوید به الهه نینخورساگ یا نینتو هدیه داده شده بود، که یکی از چهار خدا / الهه بزرگی بود که در سومر باستان پرسیده میشدند. از آنجایی که نیایش معبد کش ترجمه شده، میتوانیم از خواندن این قطعه باستانی از ادبیات لذت ببریم.
۵- مهر سیث-پریبسن
سال سند: حدود ۲۸۹۰- حدود ۲۶۷۰ قبل از میلاد مسیح
مکان: گورستان ام القاب، ابیدوس، مصر
زبان / سیستم نوشتاری: هیروگلیفهای مصری
مهر خاک رسی در آرامگاه سیث-پریبسن کشف شده، که این باور وجود دارد محتوای آن، اولین جمله کامل شناختهشده به هیروگلیف در خودش دارد. قدمتش هم به حدود ۲۸۹۰ – ۲۶۷۰ قبل از میلاد مسیح میرسد. جملهای که روی سیث-پریبسن نوشته شده این است: «یکی از اوبوس (سیث) دو قلمروی بالا و پایین مصر را به پسرش، پریدسن سپرد.»
سیث-پریبسن پادشاه سلسله دوم مصر باستان بود و به تنها حاکمی شناخته میشد که به جای هوروس، سیث (یا ست) را به عنوان خدای محافظش انتخاب کرده بود که سنت شاهان سلسله اول به بعد بود. اما سندی برای این قضیه وجود ندارد که توضیح دهد چرا پریبسن، سیث را انتخاب کرده بود و یا اینکه انتخابش ممکن است انتخاب شخصی، مذهبی یا از روی باورهای سیاسی باشد.
۴- رسید پرداختی آبجو
سال سند: حدود ۳۱۰۰ – ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح
مکان: اوروک (عراق امروزی)
زبان / سیستم نوشتاری: خط میخی
لوح خط میخی سومری ۵.۰۰۰ ساله در سال ۲۰۱۶ میلادی کشف شد، که از شهر باستانی اوروک (عراق امروزی) آمده بود و نشان میدهد که یک رسید پرداختی آبجو بوده است. جالبترین نکته درباره این رسید پرداختی این است که میگویند حقوق کارگران بعضی اوقات با آبجو حساب میشد. به گفته باستانشناسان هم این لوح، نمادهای خط میخی برای جیره و یک ظرف مخروطی است که آبجو را نشان میدهد. خط و خطوط دیگری که روی این لوح کشیده شده بود، نشان میدهد یک کارگر خاص چه مقدر آبجو بدهکار است.
پاداش دادن الکل به کارگران در بین تمدن سومریها، حرکت منحصربهفردی نبود و حتی این مصرها هم بودند که به کارگرانی که در اهرام کار میکردند، آبجو میدادند. با اینکه این کار مردمان باستان برای آداب و رسوم امروزیمان کمی عجیب به نظر میرسد، اما به خاطر اینکه پر از نشاسته و مواد مغذی بود و منبع غذایی بیشتری داشت، دادن آبجو به کارگران کار بارز و مشهودی بود.
۳- پالت نارمر
سال سند: حدود ۳۲۰۰ – ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح
مکان: معبد هوروس، نخن (استان سوان امروزی)، مصر
زبان / سیستم نوشتاری: هیروگلیف مصری
بیشتر مردم معتقدند که پالت نارمر یکی از ارزشمندترین مصنوعات مصری است، منتها از زمانی که کشف شده تفسیر متون روی آن دشوار بوده است. پالت نارمر به طور نفیسی ساخته شده و بعد از گذشت حدود ۳۲۰۰ – ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، هنوز به شکل کاملی دستنخورده مانده است.
جیمز کویبل و فردریک گرین، پالت نارمر را برای اولین بار در سال ۱۸۹۸ میلادی، در بین اشیاء تشریفاتی معبد هوروس نخن (هیراکونپولیس) کشف کرده بودند. تفسیرهای زیادی از هیروگلیفهای روی پالت نارمر وجود دارد، اما هیچ تفاهم و توافقی بر سر این تفاسیر انجام نگرفته است. اما باستانشناسان این را حداقل میدانند که پالت به نارمر، شاه سلسله اول مصر باستان اشاره دارد.
۲- بیلبورد هیروگلیف
سال سند: حدود ۳۲۵۰ قبل از میلاد مسیح
مکان: الخاوی، مصر
زبان / سیستم نوشتاری: هیروگلیف مصری
باستانشناسان چیزی که امروز به «بیلبورد» زبان هیروگلیفی شناخته میشود، را به تازگی در ژوئن سال ۲۰۱۷ میلادی روی بعضی از صخرههای نزدیک روستای الخای در مصر کشف کردند. این هیروگلیفها با تاریخشان که به دوره اولیه از نوشتار هیروگلیف مصری برمیگردد، قدیمیترین هیروگلیفی است که تا به امروز کشف شده است. باستانشناسان در کشفیاتشان، یک حکاکیهای قدیمی از فیلها هم کشف کردند که حدود ۴۰۰۰ – ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح حک شده بودند.
نکته جالب اینجاست که چهار نشانه هیروگلیف در این بیلبورد کاملا به اندازه حکاکی فیل قدیمی نیستند، اما قدمتشان به حدود ۳۲۵۰ سال قبل از میلاد مسیح میرسد. از آنجایی که باستانشناسان معتقدند نویسندگان این نوشتهها میخواستند اطلاعیهای بدهند، به این حکاکیهای هیروگلیفی روی صخرهها، بیلبورد میگفتند. این هیروگلیفها حدود ۷۰ سانتیمتر (۲۷.۵ اینچ) ارتفاع و با صخرههای قهوهای دورواطرافش کنتراست رنگی دارد.
۱-هیروگلیفهای مقبره اسکورپین اول (شاه عقرب اول)
سال سند: حدود ۳۴۰۰ – ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح
مکان: گورستان ام القاب، ابیدوس، مصر
زبان / سیستم نوشتاری: هیروگلیفهای مصری
مجموعه کوچکی از برچسبهای استخوان و عاج و ظروف سفالی و بقایای مهرهای خاک روی در گورستان ام القاب ابیدیوس در مصر کشف شده بودند، که این مصنوعات حاوی چیزی هستند که باور دارند از اولین نوشتارهای شناختهشده مصری است. این هیروگلیفها قدمتشان به بین ۳۴۰۰ – ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح میرسد و قدیمیترین سند تاریخی محسوب میشود که تا الان در دنیا کشف شده است.
این هیروگلیفها در آرامگاه U-J کشف شد، که معتقدند بقایای اسکورپین اول (شاه عقرب اول)، یکی از اولین حاکمان مصر باستان در آنجا نگهداری میشود. برچسبهای استخوانی و عاج هم به عنوان لوح استفاده میشدند و اطلاعاتی از مبادله کالاها مانند غلاب و پارچه به ما میدهند. با اینکه این هیروگلیفهای مقبره اسکورپین اول (شاه عقرب اول)، قدیمیترین نوشتار مصری است که تا به امروز پیدا شده، اما باستانشناسان میدانند که نوشتار مصری حدود زودتر از آنها وجود داشته است. منتها اگر این هیروگلیفها حتی اگر وجود هم داشته باشند، اثری از هیچ کدامشان هنوز کشف نشدهاند.