موزه ماشینهای اداری سفیر
در این مقاله از بخش موزه های تاریخ ما می خواهیم به گشت و گذار و بازدید از موزه ماشینهای اداری سفیر برویم. با ما همراه باشید.
موزه ماشینهای اداری سفیر
موزه ماشینهای اداری سفیر از معدود موزه‌های خصوصی شهر تهران است که در سال ۱۳۸۷ خورشیدی (۲۰۰۸ میلادی) به کوشش و ابتکار اقای فرشاد کمال خانی افتتاح شده است.
در گنجینه دائمی موزه بیش از ۸۰ اثر ارزشمند و یگانه از ماشینهای اولیه دنیا مانند ماشین تحریرهای ابتدایی، پرفراژ چک، ماشین حساب، مدادتراش، دستگاههای پلی کپی و دستگاه تلگراف نگهداری می‌شود. گنجینه با دارا بودن نمونه‌های ابتدایی و منحصربه‌فرد در میان خود در بین مجموعه‌های موجود در دنیا جزء بی‌نظیرترین‌ها می‌باشد. همچنین باید بگوییم که بازدید از موزه آزاد است. 
آدرس موزه ماشینهای اداری سفیر
این موزه در ایرانشهر شمالی – نبش خیابان شهید کلانتری – پلاک ۲۳۴ واقع شده است. ساعت بازدید این موزه، روزهای دوشنبه و چهارشنبه از ساعت ۱۷ الی ۱۹ می باشد.
لیست ماشین های اداری موزه سفیر
ماشین حساب
در سال ۱۶۲۲ شخصی به نام ویلیام اوترد اولین خط کش محاسبه را اختراع کرد. ویلهلم شیکارد در سال ۱۶۲۳ دستگاهی به نام ساعت محاسباتی ساخت که می‌توان آن را اولین ماشین‌حساب مکانیکی نامید. بیست سال بعد نیز پاسکال وسیله خود به نام «پاسکالین» برای محاسبه مالیات در فرانسه را ساخت. پیشرفت‌های مهم بعدی در قرن نوزدهم انجام شد. ماشین حسابهای موجود در گنجینه از جمله این موارد هستند.
چرتکه
چرتکه واژه ای است که از زبان روسی وارد زبان فارسی شده است. در بسیاری از تمدنهای اولیه از چرتکه استفاده می شده است. سومریان، مصریان، ایرانیان، یونانیان، چینیان، رومیان و هندیان هر کدام در دوره ای از تاریخ از چرتکه استفاده می کرده اند. بر پایه برخی از منابع در زمان امپراطوری هخامنشیان (حدود ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح) ایرانیان اولین ملتی بودند که از چرتکه استفاده می کرده اند.
پرفراژ چک
دستگاههای پرفراژ چک برای بالا بردن اطمینان و اعتبار چک و دیگر اسناد مالی به کار برده می شدند. برخی از پرفراژ چک های اولیه به منظور جلوگیری از تغییر و دست بردن در امضاء و تاریخ اسناد مالی به کار برده می شدند. شاید بتوان گفت که دستگاه Max Emanuel Berolzheimer اولین دستگاه اختراعی پرفراژ چک باشد. نوع سوراخ کن آن متداولترین متدی بود که در اواخر قرن بیستم استفاده می شد. اغلب دستگاههای موجود در گنجینه از این نوع می باشند.
مداد تراش رومیزی و منگنه
تا اوایل قرن بیستم متداولترین روش برای تراشیدن مداد، استفاده از چاقو بود. البته مداد تراش های کوچک دستی نیز از اواسط قرن نوزدهم استفاده می شده اند. شمار زیادی از مخترعین برای تأمین این نیاز ادارات و مدارس با یکدیگر در رقابت بودند تا دستگاهی را بسازند که بتواند به خوبی مداد های اولیه را به بهترین شکل بتراشد. این کار بعد از تولید مداد های چوبی درآمد زایی جدیدی برای مخترعین بود. این اختراعات خصوصاً در آمریکا از سالهای ۱۸۸۰ به بعد شروع شد. مداد تراش های موجود در گنجینه از همین نوع مداد تراش ها هستند که در این دوره اختراع شده اند و می توان گفت جزء مداد تراش های اولیه به حساب می آیند. منگنه نیز از جمله ماشینهای اداری است که در همین دوران استفاده می شده است.
ماشین تحریر
ایده ساخت ماشین تحریر، اولین بار به سال ۱۷۱۴ میلادی در کشور آمریکا باز می گردد. اولین و مورد استفاده ترین ماشین تحریری که می شد از آن به بهترین نحو استفاده کرد ماشین تحریر Sholes & Glidden بود. ساخت این ماشین تحریر در بازارهای آمریکا، در اواخر سال ۱۸۷۳ شروع شد و تا سال ۱۸۷۸ ادامه داشت. از آن زمان تاکنون این ماشینها در انواع، اندازه و عملکردهای گوناگونی ساخت و تولید شدند ولی به طور کلی می توان آنان را به دو گروه عمده ماشین تحریر های ایندکسی و ماشین تحریر های کیبوردی تقسیم بندی نمود:
ماشین تحریر های کیبوردی
در این نوع ماشین تحریر ها اپراتور با فشار دادن یک کلید باعث چاپ شدن حروف می شود. حروف تایپی معمولاً به یک میله چسبیده است و با فشار دادن کلیدها به وسیله کاربر، حروف و کلمات بر روی صفحه کاغذ شکل می گیرد. کیبوردهای امروزی از نسل همین ماشین تحریر های قدیمی هستند.
ماشین تحریر های ایندکسی یا انتخابی
ماشین تحریر های ایندکسی بسیار معروف هستند و در میان انواع ماشین تحریر ها بسیار با ارزش، دلیل نام گذاری آن این است که کاربر برای تایپ باید حروف یک کلمه را به ترتیب انتخاب و با فشار دادن آن بر روی کاغذ آن کلمه را تایپ کند به همین منظور به آن ماشین تحریر های انتخابی یا همان ایندکسی می گویند.
لازم به ذکر است که تمامی ماشین تحریر های موجود در گنجینه جزء ابتدائی ترین و منحصر به فردترین ماشین تحریرهای موجود در دنیا می باشد.
ساعت زنی
همانطور که از اسم این دستگاه پیداست این دستگاه به منظور ثبت ساعت ورود و خروج کارکنان و کارمندان و همچنین نظامیان به کار می رفته است. با پیشرفت علم و تکنولوژی و گسترش کارخانجات و ادارات نیاز به این نوع دستگاهها روز به روز بیشتر شد و بر این اساس اولین دستگاه ساعت زنی در ۲۰ نوامبر ۱۸۸۸ توسط ویلارد باندی در نیویورک اختراع شد. دستگاه موجود در گنجینه نمونه ای از این نوع دستگاهها است که در ارتش آمریکا مورد استفاده قرار می گرفته است.
تلگراف و تلفن
بعد از ظهر روز دوم ژوئن سال ۱۸۷۵ میلادی مصادف با ۱۱ خرداد ۱۲۵۴شمسی گراهام بل با همکاری دوستش واتسن موفق به اختراع تلفن شد و در ژانویه ۱۸۷۶ میلادی دستگاه تلفن بل به کار افتاد. دهم مارس ۱۸۷۶ میلادی برابر با ۱۲۵۵ شمسی، بل از اتاق خود به وسیله این دستگاه به دستیارش در اتاق دیگر گفت: آقای واتسن بیایید با شما کار دارم.
در سال ۱۸۹۱ میلادی ارتباط تلفنی بین شهر لیون در فرانسه و تهران برقرار گردید. روزی که بل درگذشت سال ۱۹۲۲، به احترام او ارتباط تلفنی بر روی شبکه وسیعی که دارای هفده میلیون تلفن بود به مدت یک دقیقه قطع شد.
اما تلگراف نیز دستگاهی است که در آن وقتی جریان الکتریکی وصل می شد، یک آهن ربای الکتریکی را به کار می انداخت و باعث می شد تا یک مداد بر روی یک نوار کاغذی متحرک، علائمی را ثبت کند. جریان به طور مداوم به وسیله یک کلید فشاری قطع و وصل می شد و اطلاعات به شکل «پالس و نبود پالس» (رمز) انتقال می یافت. مخترع این دستگاه نیز ساموئل مورس می باشد. تلگراف و تلفن ارتباط سریع و فوری از راه دور را میان نقاطی که می‌توانند سیم‌کشی بشوند، ممکن ساخت.
صندوق پول
با گسترش شهر نشینی، صنعتی شدن جوامع و افزایش حجم مبادلات نیاز به دستگاههایی که فروشندگان را برای محاسبه فروش و درآمد روزانه خود یاری رسانند بیش از پیش لمس می شد. صندوق های پرداخت پول می توانستند این مشکل را حل کنند. صندوق موجود در گنجینه یکی از این دستگاههای اولیه پرداخت پول می باشد که به خوبی ترکیب خلاقیت و زیبایی را در ذهن خالق این اثر نشان می دهد.
پلی کپی
ادارات معمولاً تعداد نسخ بیشتری از سند اصلی را احتیاج دارند و گاهی اوقات نیاز به داشتن این نسخ بسیار زیاد است. در اواخر نیمه دوم قرن نوزدهم دستگاههای اولیه و گوناگونی در این مورد ساخته شد ولی می توان اولین کمپانی های سازنده دستگاه پلی کپی را Manufacturer and Builder در سال ۱۸۸۰ دانست. دستگاه پلی کپی موجود در گنجینه یکی از نمونه های اولیه و موفق در این زمینه است.
