۸ قدیمی‌ترین کنیسه‌های جهان
کنیسه‌ها از زیباترین ساختمان‌های جهان هستند و بعضی از آن‌ها هم قدیمی‌ترین عبادتگاه‌های یهودیت محسوب می‌شود که به عنوان یکی از قدیمی‌ترین ادیان از بیش از ۳.۵۰۰ سال قبل سرچشمه می‌گیرد. به خاطر قدمت این مذهب به نظر می‌رسد، قدمت کنیسه‌ها به قرن چهارم قبل از میلاد مسیح برسد. عده‌ای هم معتقدند به خاطر متون نوشته‌شده روی سنگ کتیبه‌های در خرابه‌های قدیمی که کشف شدند، همگی‌شان در گذشته کنیسه بودند. در مقاله امروز قدیمی‌ترین کنیسه‌های جهان را جمع‌آوری کردیم که هنوز پابرجا هستند. همه این ساختمان‌ها هم حداقل همان ساختار اصلی و بکر خودشان را حفظ کردند و بعضی از کنیسه‌ها هم هنوز به عنوان کنیسه یا موزه تاریخ یهود یا هم کنیسه و هم موزه کاربرد دارند.
۸- کنیسه دوبرونیک
سال تاسیس: حدود ۱۳۵۲
مکان: دوبرونیک، کرواسی
وضعیت فعلی: به عنوان موزه و در مراسم‌های خاص به عنوان عبادتگاه کاربرد دارد
باوری وجود دارد که کنیسه دوبرونیک را قدیمی‌ترین کنیسه سفاردی (گروه یهودی) در دنیا و دومین قدیمی‌ترین کنیسه‌های جهان می‌دانند. این کنیسه در اواسط قرن چهاردهم ساخته شد، اما تا سال ۱۵۴۶ به طور قانونی حضورش را اعلام نکرده بود. بعد از اینکه یهودی‌ها در سال ۱۴۹۲ از اسپانیا اخراج شدند، بیشترشان به شرق مسافرت کردند که در نهایت به شهر دوبرونیک رسیدند؛ جایی که جامعه کوچکی از یهودیان قبلا در آن‌جا ساکن بودند.
قدمت طراحی داخلی سبک باروک این کنیسه به سال ۱۶۵۲ برمی‌گردد که بعد از این همه سال باز هم سالم مانده است. با اینکه ارتش ایتالیایی و آلمانی در حین جنگ جهانی دوم دوبرونیک را اشغال کرده بودند، طوری این کنیسه مدیریت شد تا در میان آن جنگ سالم بماند. امروز، جامعه کوچک محلی یهودی‌ها صاحب این کنیسه هستند که بیشترش کاربرد موزه‌ای دارد.
۷- کنیسه کوردوبا
سال تاسیس: ۱۳۱۵
مکان: کوردوبا، اسپانیا
وضعیت فعلی: وجود دارد
کنیسه کوردوبا در حدود سال ۱۳۱۵ ساخته شده بود و تنها کنیسه در آندلس (جنوب اسپانیا) محسوب می‌شود که به یهودیان اخراج شده از اسپانیا در سال ۱۴۹۲ پناه داد. از زمانی که این کنیسه در شهر کوردوبا ساخته شد، مرکز یهودی کوردوبا در این شهر مستقل محسوب می‌شد. طراحی این کنیسه را هم یک معمار محلی ایشاپ (ایزاک) با همان سبک و سیاق محبوب در آن دوره زمانی را پیش گرفت.
بعد از اینکه یهودیان مجبور شدند از اسپانیا خارج شوند، کلیسای کاتولیک این کنیسه را تصرف کرد و روی تمام نقاشی‌های عبری‌اش گچ کشیدند. این ساختمان تا دهه ۱۸۸۰ میلادی برای اهداف مختلف مانند بیمارستان و اتحادیه کفاشان کاربرد داشت. بعد از اینکه این ساختمان در سال ۱۸۸۵ فرو ریخت و نقاشی‌های اصلی‌اش مشخص شد، این بنا به عنوان یک یادبود ملی اعلام و برای چندین بار مرمت شد.
۶- کنیسه باستانی بارسلونا (سناگوگا میجور دی بارسلونا)
سال تاسیس: حدود قرن سیزدهم – قدمت این ساختمان به قرن سوم یا چهارم برمی‌گردد
مکان: بارسلونا، اسپانیا
وضعیت فعلی: به عنوان موزه و در مراسم‌های خاص به عنوان عبادتگاه
قدمت ساختمان باستانی کنیسه بارسلونا به حدود قرن سوم یا چهارم می‌رسد و هیچ‌کس نمی‌داند و مطمئن نیست که این ساختمان در همان دوره زمانی کنیسه بوده یا نه. چیزی که می‌دانیم این است این ساختمان در حداقل قرن سیزدهم و در زمانی به عنوان کنیسه استفاده شده بود که شاه جیمز اول آراگون اجازه بزرگ‌ترن کردن ارتفاعش را صادر کرد.
یهیودیان تا سال ۱۳۹۱ میلادی از این کنیسه استفاده می‌کردند تا اینکه جمعیت یهود در شهر بارسلونا به طور گسترده‌ای قتل عام شدند و بازماندگانش هم یا از شهر فرار کردند یا تغییر دین دادند یا میراث مذهبی‌شان را مخفی می‌کردند. بعد از آن هم از این ساختمان برای اهداف مختلف زیادی مثل انبار و تاسیسات رنگ‌آمیزی پارچه مورد استفاده قرار گرفت. این کنیسه در سال ۲۰۰۲ میلادی به عنوان موزه بازگشایی شد و گاهی هم برای مراسم جشنواری مختلف استفاده می‌شود.
۵- کنیسه آلتنوشول (کنیسه قدیم-جدید)
سال تاسیس: ۱۲۷۰
مکان: یوزف، پراگ، جمهوری چک
وضعیت فعلی: وجود دارد
آلتنوشول که عموما به عنوان کنیسه قدیم-جدید پراگ شناخته می‌شود، قدیمی‌ترین کنیسه بزرگ در اروپاست. از زمانی که این ساختمان برای اولین بار در سال ۱۲۷۰ میلادی ساخته شد، به طور مستمر از آن به عنوان کنیسه استفاده می‌شد و برای بیش از ۷۰۰ سال خانه اصلی عبادت‌کنندگان جامعه یهودی پراگ بود. به گفته داستان‌هایی، بعضی از این سنگ‌هایی که برای ساخت این کنیسه استفاده شده، از معبد سلیمان در بیت‌المقدس (اورشلیم) آمده است.
گزارش‌هایی داده شده که می‌گویند این کنیسه خانه گولم (موجود انسان‌نمای متحرک) در پراگ بوده که خاخام جودا لو بن بزالل آن را در سال ۱۵۸۰ میلادی در برابر یهود ستیزی محاغظت می‌کرد. خاخام لو، جادو را از گولم بیرون کشید و او را در اتاق زیرشیروانی فرستاد که به عقیده‌ای این کنیسه را در برابر خرابی نازی‌ها نجات داد.
۴- کنیسه اسکولانوا
سال تاسیس: حدود ۱۲۰۰
مکان: تریانی، ایتالیا
وضعیت فعلی: وجود دارد – دوباره در سال ۲۰۰۶ به عنوان کنیسه تاسیس شد
کنیسه اسکولانوا در تریانی، ایتالیا اولین بار در زمانی در قرن سیزدهم ساخته شده بود که کل استان می‌توانستند در این کنیسه عبادت کنند تا اینکه در سال ۱۳۸۰ موج بزرگ یهود ستیزی (ضدیت با نژاد سامی) به این شهر و کنیسه اسکولانوا حمله‌ور شده و مسیحی‌ها سه کنیسه دیگر را محاصره کرده بودند. همین‌جا بود که چهار کنیسه در تریانی به کلیسا تغییر ساختار دادند و باقی مانده‌های جمعیت یهود مجبور شدند دین‌شان را به مسیحیت تغییر دهند و حتی نام کنیسه اسکولانوا هم به سانتا ماریا در اسکولانوا تغییر کرد.
کل این ساختمان بعد از جنگ جهانی دوم بدون تغییر مانده و بعد از این جنگ بزرگ به کلیسا تبدیل شد. ویژگی‌های ظاهری این کلیسا در سال ۲۰۰۶ میلادی دوباره مقدس‌زدایی و به کنیسه تبدیل شد و به تازگی در سال ۲۰۱۵ تعمیر و مرمتش را شروع کرده بودند. امروزه، جامعه کوچکی از یهودیان ساکن در تریانی از این کنیسه هنوز که هنوز است استفاده می‌کنند.
۳- کنیسه سانتا ماریا لا بلانکا (در اصل کنیسه ابن شوشان)
سال تاسیس: حدود ۱۱۸۰
مکان: تولدو، اسپانیا
وضعیت فعلی: به عنوان موزه
سانتا ماریا لا بلانکا یکی از قدیمی‌ترین کنیسه‌های جهان محسوب می‌شود که مدعی قدیمی‌ترین کنیسه‌های پابرجا در اروپاست. طبق نوشته‌های روی ستون‌هایش، این ساختمان در سال ۱۱۸۰ در پادشاهی کاستیل، قلمرو مسیحیت را معماران مسلمان برای یهودیان ساختند که معماری منحصربه‌فردش را می‌توانید مشاهده کنید. این ساختمان، نماد همکاری سه فرهنگ در نظر گرفته می‌شود که ساکن شبه جزیره ایبری در آن زمان بودند.
این کنیسه مدتی بعد از سال ۱۴۰۵ میلادی به کلیسای کاتولیک تبدیل شده بود و امروز هم به عنوان موزه در دست کلیسای کاتولیک قرار گرفته است. با این حال، جامعه یهودی تولدو در سال‌های گذشته برای پس گرفتن این کنیسه درخواست‌های ارسال و مطرح کردند.
۲- کنیسه آلت (کنیسه قدیمی)
سال تاسیس: حدود ۱۰۹۴
مکان: ارفورت، آلمان
وضعیت فعلی: به عنوان یک موزه تاریخ یهود
به عقیده بعضی‌ها کنیسه آلت در ارفورت، آلمان قدیمی‌ترین کنیسه جهان است که قدمت قدیمی‌ترین بخش‌هایش به اواخر قرن یازدهم میلادی برمی‌گردد. جامعه یهودی ارفورت از این کنیسه استفاده می‌کردند تا اینکه قتل عام ارفورت در سال ۱۳۴۹ میلادی شروع شد و جمعیت یهودی یا کشته می‌شدند یا از آن منطقه فرار می‌کردند. بعد از آن برهه زمانی، ساختمان این کنیسه به انبار تبدیل شد و بعدها هم از آن برای فعالیت‌های متنوع استفاده می‌کردند.
بیشتر تاریخچه این ساختمان فراموش شده بود تا اینکه المر آتلواسر، مورخ معماری در سال ۱۹۸۰ میلادی درباره گذشته این کنیسه تحقیقاتی را شروع کرد. تلاش‌هایی برای مرمت و بازسازی این مکان از سال ۱۹۹۸ شروع و در سال ۲۰۰۹ میلادی به عنوان موزه تاریخ یهود بازگشایی شد. مجموعه‌ای از سکه‌های و جواهرات قرون‌وسطی در این کنیسه وجود دارد که قبل از کشتار سال ۱۳۴۹ در مرکز یهود دفن شده بودند.
۱- کنیسه بنز ازرا (کنیسه ال-گنیزا)
سال تاسیس: حدود ۸۸۲
مکان: قاهره، مصر
وضعیت فعلی: به عنوان موزه / جاذبه گردشگری فعال است
کنیسه بنز ازرا به عنوان قدیمی‌ترین کنیسه‌های جهان و طولانی‌ترین کاربرد دنیا در نظر گرفته می‌شود. این کنیسه از زمان حداقل قرن نهم میلادی در این مکان تاسیس و به مکان عبادی برای جامعه یهودی مصر در نظر گرفته شد، تا اینکه مهاجرت گسترده یهودیان در دهه ۱۹۵۰ میلادی به رژیم صهیونیستی (اسرائیل) شروع شد. کنیسه بنز ازرا در طول تاریخ بازسازی شده است.
بعد از اینکه خلیفه فاطمی الحکیم بعمر الله دستور تخریب عبادتگاه‌های یهودی و مسیحی را صادر کرد، ساختمان اصلی این کنیسه در حدود سال ۱۰۱۲ ویران شد. این کنیسه در بین سال‌های ۱۰۲۵ – ۱۰۴۰ میلادی بازسازی و بعد از آن برای یک بار دیگر در دهه ۱۸۹۰ میلادی به طو کامل بازسازی شد. تقریبا مثل تمام کنیسه‌های مصر، کنیسه بنز ازرا امروز به یک جاذبه گردشگری و موزه تبدیل شده است.
