حوابیگم نامدار وقف در دوران صفویه
سنت وقف در دوران صفویه بسیار مورد توجه این خاندان بود و جالب اینجاست که زنان هم در این سنت نقش فعالی داشتند. یک سوم کاروانسراها و مدارس دوران صفویه از سوی زنان وقف شده که یکی از این زنان حوا بیگم بوده است. چهارمین دختر شاه عباس اول صفوی که در بسیاری از منابع تاریخی این دوران نامش به عنوان بانویی نیکوکار آمده است.
حوابیگم سال ۹۹۶ هجری قمری متولد و در دربار صفویان بزرگ شد. او با میرزا رضی شهرستانی معروف به منشی الممالک، صدر اعظم شاه عباس ازدواج کرد و با همسرش کارهای خیر را آغاز کرد.آنها با استفاده از اموالی که در اختیار داشتند به ساخت و وقف بناهای عام المنفعه پرداختند. به عنوان مثال قصر حوا بیگم که به همت همسرش ساخته شد، به نام قصر منشی یا قصر میرزا رضی نیز شهرت پیدا کرد تا آنجا که امروزه اگرچه اثری از این قصر باقی نمانده است اما محلهای از اصفهان به نام «قصر منشی» شهرت پیدا کرده است که قبلا این قصر در این محل قرار داشته است.
مدرسه، مسجد، حمام، تیمچه و کاروانسرای حوا بیگم از آثاری است که در تاریخ با نام بانو و همسرش شناخته میشود. به طور مثال مدرسه حوا بیگم در محله جماله کله اصفهان ساخته شد و البته الان اثری از آن باقی نمانده است. مسجد حوابیگم هم در حوالی مسجد حکیم ساخته شد و به نامهای میرزاتقی و حوابیگم و کلباسی نیز معروف بود اما اکنون اثری جز سنگ سقاخانه از آن وجود ندارد. حوا بیگم حمامی هم در خیابان قصر منشی امروزی یا پاقلعه ساخت و تیمچهای هم در محله نیم آورد دردشت وقف کرد. اما از هیچ کدام آنها اکنون اثری باقی نمانده و در طول دوران و با حوادث مختلف تخریب شده اند.
آنطور که در تاریخ آمده و شواهد و کتیبههای موجود نشان میدهد، میرزا رضی تمامی این عمارات و بناها را به تشویق و کمک همسرش بنا کرد و تمامی آنها را به نام «حوا بیگم» نامید.
آنطور که مورخ ها نوشته اند، حوابیگم شعر می گفت و در خطاطی هم بسیار توانا بود اما عاقبت خوبی نداشت. او با همه کارهای خیری که انجام داد، در زمان شاه صفی مورد غضب قرار گرفت و به دلایلی که معلوم نیست همراه با سه فرزند پسرش در رجب سال ۱۰۴۱هجری قمری نابینا شدند. از محل دفن او اطلاعاتی در دست نیست.