منشا لهجه تهرانی

یک استاد زبان و ادبیات فارسی گفت: منشا لهجه تهرانی زمان قاجار بوده و با زبان اهالی بومی تهران تفاوت دارد.

طاهره کیایی تنکابنی، استاد ادبیات و زبان فارسی و محقق گفت: در زبان شناسی لهجه به گونه‌ای از طرز تلفظ خاص یک گروه زبانی گفته می‌شود. در تمام زبان‌های جهان گروه‌هایی با لهجه‌های گونه گون وجود دارند و مجموعه تلفظ‌های ویژه یک گروه معمولا به صورت قانونمند شکل می‌گیرد.

به گفته کیایی تنکابنی، لهجه با مناطق جغرافیایی ویژه در ارتباط است، غالب لهجه‌های ایرانی تا کنون در قلمرو خود باقی مانده و مردم همچنان با آن سخن می‌گویند، علت بقای یک لهجه در منطقه به خاطر علاقه شدید متکلمان نسبت به آن است.

او می‌گوید: نداشتن سواد فارسی، عدم برقراری ارتباط، داد و ستد بین مردم آن منطقه با اهالی شهر از عوامل اصلی شکل گیری و حفظ یک لهجه در یک منطقه است، در سال‌های اخیر به سبب ایجاد راه‌های ارتباطی، داد و ستد بین مردم کوهستان و روستا با اهالی شهر و برقراری روابط آن‌ها با ساکنان پایتخت و رواج اطلاعات عمومی زبان و لغت مرکزی ایران نیز به نوبه‌ی خود و لهجه‌های اهالی کوهستان تسلط پیدا کرد و سبب شد که کم کم لهجه به سمت نابودی سوق پیدا کند.

کیایی تنکابنی گفت: مهم‌ترین لهجه‌های ایرانی شامل لری، کردی، آذری، تالشی، گیلانی، مازندرانی، سمنانی، شه میرزادی، فارسی، کاشانی، خوانساری، تفرشی، نائینی، یزدی، تاتی، تهرانی و… می‌شود.

این استاد زبان و ادبیات فارسی گفت: لهجه‌ها به دو دسته‌ی شرقی و غربی دسته بندی می‌شوند، دسته‌های شرقی به خاطر اختلافات قدیم به دسته‌های فرعی تقسیم شده اند، لهجه تهرانی یکی از لهجه‌های زبان فارسی به حساب می‌آید این گویش با فارسی نوشتاری معیار متفاوت است و به عنوان لهجه معیار در رسانه‌های دیداری و شنیداری سراسری کاربرد دارد.

وی افزود: لهجه تهرانی از زمان قاجار به وجود آمده و با زبان اهالی بومی تهران متفاوت است، لهجه قدیمی تهران هنوز در مناطقی مثل شمیران و دماوند کاربرد دارد، لهجه تهرانی به دلیل مجاورت با شهر‌های اطراف تاثیر پذیری خود را داشته به طوری که در مناطق شمالی تهران گویش مازندرانی، در مناطق جنوبی تهران گویش راجی یا رازی، در مناطق غربی تهران گویش تاتی غلبه داشته است.

او می‌گوید: پژوهشگران، تهران قدیم را به سه بخش زبانی تقسیم کرده اند که از جنوب به شهر ری متصل بوده و مردمانش به زبان راجی صحبت می‌کردند، لهجه شمیرانی یا تجریشی که در شمال تهران کاربرد داشته و شباهت زیادی به گویش مازندرانی دارد، همچنین لهجه تاتی به دلیل مجاورت با قسمت‌های غربی تهران به کرج باعث شد که در لهجه اهالی این منطقه تاثیرگذار باشد.

کیایی تنکابنی گفت: از قدیم در تهران گویش راجی یا رازی که منسوب به ری است گسترش داشته، اگر بخواهیم به گذشته‌ی تهران نگاهی داشته باشیم می‌توانیم بگوییم در گذشته، تهران از ملحقات شهر تاریخی ری به حساب می‌آمده و با تبدیل تهران به شهر توسط شاه طهماسب یکم فقط یک پنجم روستای تهران در شهر واقع شد و باقی شهر باغ و باغ و زمین بایر بود.

او می‌گوید: در این دوران مردم و به خصوص نظامی‌ها به تهران مهاجرت کردند، تا اینکه در دوران نادر شاه تهران تبدیل به یک پادگان نظامی شد و لهجه‌های این مهاجران با گویش روستایی ری اقدام شد، علاوه بر این تبعید طایفه زند به تهران توسط آغا محمد خان نیز باعث شد که لهجه شیرازی بر روی لهجه تهرانی تاثیر گذار باشد.

این استاد ادبیات و زبان فارسی گفت: یکی از ویژگی‌های لهجه‌ تهرانی شامل تبدیل الف به او مانند به کار بردن خونه به جای خانه، نون به جای نان است، همچنین گاهی اوقات کسره به صورت ایی تلفظ میشده همانند به کار بردن شیکم به جای شکم و در بعضی از موارد هر حروف پایانی از برخی از کلمات حذف میشده مثل به کار بردن کلمه نیس به جای نیست و یا برای استفاده از رای مفعولی کلمه رو به کار گرفته میشد همانند گربه رو ببین به جای گربه را ببین.

مبدا لهجه تهرانی دوران قاجار بوده است.
منبع باشگاه خبرنگاران جوان

بهترین از سراسر وب

[toppbn]
6 نظرات
  1. خورزوخان می گوید

    کردی زبان است، کردی گویش و لهجه نیست…کردی زبانی با ساختار و دایره واژگانی مستقل است…شما که سواد زبانی ندارید، بیخود نظرندهید…اما فارسی در حقیقت نوعی زبان میانجی است که از ساختار و واژه های زبانهای ایرانی مانند کردی و مازنی و گیلکی و نیز زبان عربی و غیره تشکیل شده است که زبانی عقیم بشمار می رود و دارای ساختار گرامری ناقصی است…

    1. سیاوش ملک آرایی می گوید

      دوست گرامی، کمی مطالعه بفرمایید، کردی زبان نیست ، بلکه ترکیبی از زبان های فارسی ، عربی، آرامی و عبری است به واژگان موسد استفاده در لهجه کردی دقت بفرمایید.
      از طرفی اقیانوس ادبیات فارسی از اشعار تا داستان ها در تمامی اعصار را نیز مطالعه بفرمایید که بدانید ساختار ویژگیهای زبان فارسی چیست، مضاف بر این لهجه هایی که نام برده اید تماماً از زبان فارسی منشعب شده اند و به دلیل عدم علم و دانش و نزدیکی به مرزهای کشور تحت تاثیر زبانهای مجاور قرار گرفته اند.
      در واقع پدر تمامی این لهجه ها زبان فارسی است.
      لطفاً مطالعه بیشتری بفرمایید .

      1. مامە خان می گوید

        کوردها یک ملت هستند ،دارای زبان و فرهنگ و ادبیات و فلکلور و تاریخ کهنی بیشتر از ۱۲ هزار سالە کە ریشە در میزوپوتامیا آن گهوارە تمدن بشری دارد. جعرافیای کوردستان دشتها و کوەهای سربە فلک کشیدە با زنجیرەهای الماس مانند زاگروس، و دشتهای پهناور و اباد و حاصلخیزی کە اطراف دریاچە اورمیە و دریاچە وان و از دامنە کوە اسطورەیی آگرین (آرارات) تا دشتهای پنبەزار حلب و تا زنجیرە کوەهای حمرین کە( جدا کنندە کوردستان از بلاد عربی است )تا بندر گناوە . زبان کوردی زبانی مستقل و دارای خصوصیات مردمان مناطق زاگروس نشین میباشد ، گوهرە زبان کوردی گویش و فرهنگ لغات و واژەها گویای مردم کورد میباشند کە سازگاری با محیط، مناطق زیست گاهی انسانی و گیاهی و جانوری و اسطورە و،…کە همگی در حیطیە جعرافیایی و حتی شرایط اب و هوایی این مناطق سازگار بودە و زبانی کامل مستقل، گویا شفاف کە دارای ادبیات شفاهی و نوشتاری میباشد ، حماسە قهرمان ملی کورد، کە بە صورت ابیات حماسی،میهن پرستی، دلدادگی ، مقاومت ، جوانمردگی در برابر یورش اشغالگران ( ترک های مغول، اعراب ، فارس ، یونانیها ،…) بە صورت هنر ( دەنگبیژی ) از زبان ببزرگ مردانی چون ( شاکرۆ ، عەبدی ، کاوەیس آغا ،…) سینە بە سینە خواندە شدە و گفتە شدە و برای نسل های ایندە نیز تحفە گرانبهایی است کە ماندگار میباشد. نیز ادبیات نوشتاری در قالب ابیات حماسی ، عرفانی، دلدادگی ، وطندوستی ، رومان و داستانهای گوناگون بە قلم اسطورەهای ادبیات کوردی مانند احمد خانی ، فقی طیران ، حضرت نالی، وفایی، محوی ، حاجی قادر کویی . اوستاد قانع ، ماموستا هژار و ماموستا هیمن و ،،،،)
        و دەها نوسیندە و شاعر و ادیب و شخصیتهای ادبی، دینی ، سیاسی ، اکادمیک و غیرە نیز بابا تاهر لور ( بابا تاهر همدانی ) کە پدر ادبیات کوردی است. تمام لغات کوردی هم ریشە در دل خاک و جعرافیای این مرز و بوم دارند. …. ان وقت شما فارسی را کە بسان لهجەیی از زبان عربی است چندین سال با دیکتاتوری و کوشتن و با چوب زور بە مردم و ملیتهای این سرزمین ( ایران جعلی ) خورانیدەاید. اگر لغات عربی را کە هفتاد درصد از فارسی را تشکیل میدهند ا نیز لغات کوردی و لاتینی پس بگیرند هیچی از ان نمی ماند ، همانند موشی کە کە آب کش کردەباشند، تمام لغتا و ادبیات اداری در سیستم قضایی و دادگاهی و پروسەی آموزش و پرورش، معاملات دارایی و سیستم مالی و حقوقی و ذکات و ،… بماند پیشکش. پس باید بە حقوق ملیتهای این جغرافیا کە شامل ملیت، زبان ، فرهنگ، هویت ، تاریخ ، جغرافیا ، خاک و سروری و حق تعین سرنوشت برای همە یکسان باشد بە رسمیت شناخت و انرا ارج نهاد تا بتوان در کنار یکدیگر بە ارامی و برادری زیست ، و گرنە ما خدا حافظ و شما بە سلامت.
        مامە خان: از دالامپر .

    2. مهتاب می گوید

      مطمئن هستم تو کرد نیستی کرد یعنی رادمرد و خردمند و خردورز و آزاده و پاک از تمام بدی ها و دروغ ها.تو جهت ایجاد دشمنی بین قوم ایرانی چنین گستاخانه سخن می رانی.کرد ستون قوم ایرانیست و هرجا کرد هست آنجا ایران هست و درفش کاویانی برافراشته کرد در طول تاریخ کهن خود همواره درفش استقلال را بر دوش داشته و در راه ایران و ایرانی جانفشانی ها کرده است.زنده باد کرد زنده باد ایران

  2. ایران می گوید

    عالی بود

  3. مامە خان می گوید

    ادمین پیج، شماها این همە لهجە و مهجە ردیف کردە و درباب ان سخن گفتەاید تا مرام خودتان را در زیر لفافە نرم و پنهان این دیباچە سازی بگوید کە کوردها ایرانی هستند و زبان انها نیز لهجەایی از زبان فارسی است، ولی بە خطا رفتەاید ، شما در مورد خودتان مختارید و فارسی را هرچی بنامید و بگوید بەما ربطی ندارد ، ولی حق ندارید کە بە ما ملت کورد درس بدهید، در این نوشتەتان توهین بە ملت بزرگ کورد میباشد، ما کوردها ملت هستم و دارای زبان و فرهنگ و ادبیات و تاریخ مشاهیر و خاک و سرزمین و جعرافیایی کە در گسترەی ان کوردها بە قدمت بیش از ۱۲ هزار سال بودە زیستەاند و خواهند بود، ما فارس نیستیم ، ایرانی هم نیستیم ، عرب نیستیم، ترک کوهی هم نیستیم ، کورد هستیم ، سربلند و مقاوم در سرزمین اشغال شدە توسط ( ترکهای مغول کە از اسیای میانە با یورش و کشتار امدەاند، فارسها و اعرابی کە از صحراها و بیابانهای شبەجزیریە عربستان با فتوحات اسلامی امدند و ماندگار شدند.). شما اشغالگران کوردستان سالیان سال است کە برای نابودی و اضمحلال سرزمین کوردستان و ملت کورد از هیچ گونە جرم و جنایت دریغ نکردەاید. انکار ملت کورد و سرزمین انها سرلوحە کار شماهاست. این سیاست انکار و امحا تا کی؟ بەجای فروختن هویت جعلی ( ایرانی ) بە ما و لشکرکشی بە کوردستان بیاید برای یک بار هم کە شدە خودتان را در این سرزمین باز تعریف ملیتی و هویتی کنید و برای ملیتهای دیگر این جعرافیا کە ( در تاریخ ۶ دیماە سال ۱۳۱۳ از طرف ایرانشهری ها و پانفارسیستها ) بە ” ایران ” تغییر دادە شد و یکی از سیاستهای ننگین و ضد بشری آن کە ریشە در نژادپرستی اریایی دارد زیر لوای ( یک ملت، یک زبان، یەک کشور ، یک پرچم و یک دین شیعەگری ..) بر روی پوست و استخوان و خون ملیتهای دیگر بنا نهادە شد ، و از ان زامن تا حالا کوردها ، بلوچها ، عربها ، کاسپینها، مازنیها ، آذریها . ترکمنیها و دیگر اقلیتهای اتنیکی و مذهبی سرکوب شدە و سوخت کورە نژاد پرستی فارسیزم و قربانی نام جحلی ” ایران }” شدند . با دیکتاتوریت تعین تکلیف و سرنوشت نکنید، شما ها فارس هستید ما کورد ، پس دیگر بس است .
    مامە خان ؛ از دالامپر

ارسال یک پاسخ