۳۰ میلیون هکتار منطقه غبارخیز در کشور داریم

مدیرملی مقابله با پدیده گرد و غبار در  حاشیه نشست تخصصی- مشورتی در زمینه همکاری‌های منطقه‌ای برای ایجاد تاب‌آوری در برابر حوادث تدریجی با حوادث فرامرزی شامل طوفان‌های گرد و غبار و مدیریت اطلاعات برای مقابله با حوادث فرامرزی در آسیا و اقیانوسیه به خبرنگار «تاریخ ما» گفت: این اجلاس دومین بار است که در کشور برگزار می‌شود. اسکَپ مسئول بلایای طبیعی به طور عام است که یکی از بلیه‌ها در کشور ما بحث گردو غبار است. ذیل اسکَپ یک بخشی هم در ایران شکل گرفته به نام دفتر مدیریت بلایا و اطلاعات که مدیریت و مرجع ملی آن در ایران سازمان برنامه است.

علی محمد طهماسبی بیرگانی افزود: سازمان برنامه و سازمان مدیریت بحران از منظر زلزله و سیل و این نوع بلایا به موضوع می‌پردازند. در بانکوک مصوب شد که با توجه به تاثیرپذیری ایران از گرد و غبار در منطقه خاورمیانه علاوه بر بلایای طبیعی مثل زلزله و سیل و مانند آن، بحث گرد و غبار هم در ایران ذیل اپدیم فعالیت بکند و مرجع آن سازمان حفاظت محیط زیست و دفتر مقابله با گرد و غبار است. 

وی تصریح کرد: ما زمینه‌ای را فراهم می‌کنیم که همکاری‌های مشترکی را با کشورهای عضو اسکَپ داشته باشیم اما یک اشکالی که اینجا وجود دارد آن است که کشورهای عربی جزو این مجموعه اسکپ نیستند. به همین دلیل برنامه‌ریزی‌هایمان را به سمت و سوی شرق می‌بریم که آنجا افغانستان و پاکستان و ترکمنستان و … عضو اسکپ هستند و از منظر ورودی گرد و غبار به شمال و شرق کشور این مساله را پیگیری می‌کنیم. ذیل اپدیم نشست‌های مشترکی را طراحی خواهیم کرد و برنامه عمل مشترکی را در نواحی شرقی کشورمان خواهیم داشت.

مدیرملی مقابله با پدیده گرد و غبار ادامه داد: با غرب هم یک برنامه عملی را امسال با برنامه توسعه ملل متحد تدوین کردیم که اعتباراتی هم برایش پیش‌بینی شده که برای بحث عراق، سوریه و ایران یک برنامه عمل منطقه‌ای زیر چتر برنامه توسعه ملل متحد برای بحث  گرد و غبارهای با منشأ خارج از کشور مدیریت کنیم.

طهماسبی افزود: یکی از دستورکارهایی که امسال داریم این است که بتوانیم منشأیابی خارجی‌مان را به نتیجه برسانیم. با نهادهای مختلف مثل دانشگاه‌ها، مراکز سنجش از دور، سازمان فضایی، سازمان نیروهای مسلح و سازمان هواشناسی در حال برگزاری گردهمایی یک روزه هستیم که بتوانیم نظر آن‌ها را هم بگیریم و این بحث منشأیابی خارجی را هم در غرب و هم در شرق به نتیجه برسانیم که از کجا و چه نقاطی تأثیر می‌پذیریم.

وی تاکید کرد: در منشأیابی داخلی هم کار را آغاز کرده‌ایم و حدود ۹ ماه از آن گذشته و بیش از ۷۰ درصد پیشرفت کار دارد و تا پایان امسال در سازمان حفاظت محیط زیست و ستاد مقابله با گرد و غبار تکلیف منشأهای گرد و غبار داخلی را نهایی خواهیم کرد. برای این کار از تمام دستگاه‌ها هم کمک گرفتیم. به طور مشترک با سازمان جنگل‌ها، سازمان هواشناسی و سازمان زمین‌شناسی این کار منشایابی را انجام می‌دهیم. پیش از این کارهای متفرقه‌ای انجام شده  ولی تجمیع کشوری نشده است.

مدیرملی مقابله با پدیده گرد و غبار درباره مناطق غبارخیز کشور که منشأ داخلی گرد و غبار به شمار می‌روند گفت: درواقع در تمام ۳۱ استان این شرح خدمات را اجرا می‌کنیم و به محض اینکه تمام شود نتیجه منتشر خواهد شد ولی نظر ما این است که حدود ۳۰ میلیون هکتار منشأ گرد و غبار در کشور داریم. آخرین اطلاعات زمینی که داشتیم حدود ۲۶ میلیون هکتار بود و این نتیجه کاری که خود من با سازمان جنگل‌ها انجام دادم بود.

طهماسبی تاکید کرد: باید بحث غبارخیزی را با غبارناکی از هم جدا کنیم. بعضا این‌ها را با هم اشتباه می‌کنند. مناطقی که گفتم مناطق غبارخیز است اما ممکن است مناطق غبارناک ما که ناشی از ۳۰ میلیون هکتار است خیلی بیشتر از این باشد و آن را هم در حال مطالعه هستیم اما الان عدد و رقمی نداریم که ارائه کنیم. باید آمار و ارقام ایستگاه‌ها گردآوری شود. پژوهشکده هواشناسی در این کار به ما کمک می‌کند و بحث زمینی تمام شده و نتایج بحث هوایی و استفاده از سنجش از دور و آمار و اطلاعات را هم به آن پیوند می‌دهیم که ببینیم این ۳۰ میلیون هکتار غبارخیزی چه میزان غبارناکی در سطح کشور ایجاد می‌کنند. یقیناً سطح غبارناکی از سطح غبارخیزی بسیار بیشتر است. چون گرد و غبار از منطقه غبارخیز بالا می‌آید و بعد در مناطق اطراف پخش می‌شود و ممکن است ۱۰۰ هزار هکتار منطقه غبارخیز ۵۰۰ هزار هکتار منطقه غبارناک ایجاد کند. این میزان را فعلا در حال مطالعه هستیم.

وی در پایان اعلام کرد: برنامه عملی را امسال برای استان‌ها تدوین می‌کنیم که در آن اولویت با سیستان و بلوچستان و خوزستان  است و تا حد زیادی هم کارش انجام شده است. کرمان و خراسان جنوبی هم هست و به طور کلی در حدود ۲۵ استانی که در کشور غبارخیزی دارند اولویت بندی کردیم و حدود ۵ استان را امسال در دستور کار داریم که برنامه عمل را با کمک استان‌ها تهیه کنیم و برای اجرا ابلاغ کنیم.