رالی موتوری در خیابان‌های یزد/وقتی پای قانون می‌لنگد
سایت «تاریخ ما»، گروه استان‌ها ـ مهدی جلیلیان: این روزها فقط آیین و سنن و فرهنگ مردم در مناطق مختلف نیست که دستخوش تغییر و تحول شده بلکه صفات و ویژگی‌های شهرها نیز تغییرات جدی داشته تا جایی که سبک زندگی مردم گاه، جهتی کاملا مخالف با ویژگی‌های شهرها را طی می‌کند.
یزد هم گرچه در مقایسه با سایر شهرهای ایران هنوز آمیختگی بیشتری با فرهنگ و صفات و ویژگی‌های دیرین خود دارد اما در مواردی مسیری کاملا خلاف جهت گذشته را طی می‌کند و این تغییر روزافزون و حتی مسئله‌ساز است.
دارالعباده یزد روزگاری شهر دوچرخه‌ها نام داشت و خیلی‌ها «دوچرخه ۲۸» را نماد یزد می‌دانستند همچنانکه امروز در برخی میادین یزد، این دوچرخه به عنوان یک المان شهری مورد استفاده قرار گرفته است.
هر چند تلاش‌های زیادی شد تا این ویژگی دوباره به یزد بازگردانده شود اما واقعیت این است که یزد امروز پارکینگ بزرگی از موتورسیکلت‌ها است و خیابان‌های شهر نیز به محل رالی موتورسواران تبدیل شده است.واقعیت این است که نه المان سازی شهری، نه دوچرخه سواری نمادین مسئولان، نه سه‌شنبه‌های بدون خودرو و نه قیل و قال دوچرخه سواری بانوان، هیچکدام نتوانست دوچرخه‌سواری را در یزد احیا کند
واقعیت این است که نه المان سازی شهری، نه دوچرخه سواری نمادین مسئولان، نه سه‌شنبه‌های بدون خودرو و نه قیل و قال دوچرخه سواری بانوان، هیچکدام نتوانست دوچرخه‌سواری را در یزد احیا کند.
البته دلایل بسیاری وجود دارد؛ شاید شتاب سریع زندگی شهری و نرسیدن دوچرخه به گرد این شتاب، شاید سیستم حمل و نقل نامناسب شهری، شاید گرانی خودرو و شاید هم رقابت موتورسازان برای برای فروش اقساطی تولیدات نا ایمن خود از یک‌سو و عشق موتورسواری در نوجوانان یزدی از سوی دیگر، عامل رنگ باختن دوچرخه سواری و پررنگ شدن موتورسیکلت در شهر یزد بود.
زمانی نه چندان دور، زمانی که شاید هنوز یک دهه هم از آن نگذشته باشد، موتورسازان یزدی و غیریزدی، با روزی ۳ هزار تومان و حتی کمتر، به مردم موتورسیکلت می‌فروختند و سیل تقاضا برای خرید این ارابه‌های مرگ سرازیر بود، تقاضاهایی که حداقل نیمی از آنها حادثه ساختند و بخشی از آنها نیز مرگ‌های تأثربرانگیز در شهر دوچرخه‌ها رقم زدند.
البته موتورسیکلت برای برخی که از آن استفاده ایمن‌تری دارد، وسیله‌ای برای گذران امور زندگی و رتق و فتق امور روزانه است که اغلب این افراد هم حداقل مراقبت‌ها را در عبور و مرور خود با این وسیله نقلیه دارند اما مشکل اینجاست که موتورسیکلت این‌روزها در شهر یزد به وسیله‌ای برای گذران اوقات فراغت نوجوانان و حتی سرویس مدرسه آنها تبدیل شده است.
خانه‌هایی که به تعداد افراد ذکور خانواده موتورسیکلت دارند
موتورسیکلت‌هایی که هر کدام با دو یا سه سرنشین در خیابان‌ها کارناوال به راه می‌اندازند و نه تنها برای خود بلکه برای دیگران نیز خطر و گاه دردسر ایجاد می‌کنند.
نکته جالب اینجاست که تقریبا وقتی پای صحبت اغلب مردم این شهر می‌نشینی، همه از موتورسواران بی‌مبالات نالانند اما در کمتر خانه‌ای، به تعداد افراد ذکور خانواده، یک موتورسیکلت وجود ندارد.
یکی از اعضای شورای شهر یزد در این زمینه به خبرنگار «تاریخ ما» گفت: امروز پیاده‌محوری در شهرهای بزرگ دنیا به عنوان یک محور حمل و نقل مورد توجه قرار گرفته اما متاسفانه در یزد، موتورسواری همچنان محور حمل و نقل است.
حمیدرضا قمی افزود: روزی می‌گفتند «با روزی هزار تومان صاحب موتورسیکلت شوید» که حاصل این تبلیغات شماره‌گذاری ۲۵۰ هزار موتورسیکلت در شهر ۵۰۰ هزار نفری یزد است یعنی اکنون به ازای هر دو نفر، یک موتورسیکلت در یزد شماره گذاری شده است.قمی: روزی می‌گفتند «با روزی هزار تومان صاحب موتورسیکلت شوید» که حاصل این تبلیغات شماره‌گذاری ۲۵۰ هزار موتورسیکلت در شهر ۵۰۰ هزار نفری یزد است یعنی اکنون به ازای هر دو نفر، یک موتورسیکلت در یزد شماره گذاری شده است
وی بیان کرد: رهاورد این تبلیغات و سایر عواملی که نیاز به آسیب‌شناسی دارد، این شد که امروز شهر دوچرخه‌ها وارث حادثه‌های تأسف برانگیز است به نحوی که بر اساس آمار موجود، در حال حاضر هر ۱۸ ساعت یک سانحه در یزد رخ می‌دهد که حداقل یک طرف حادثه، موتورسیکلت است.
قمی با بیان اینکه این حوادث عوارض اجتماعی بسیاری در شهر ایجاد کرده و گاه حتی به معضل تبدیل شده است، افزود: سال‌ها برای فرهنگ سازی در زمینه کنار گذاشتن موتورسیکلت‌ها یا حداقل رانندگی ایمن با آنها تلاش شده اما نه تنها به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم بلکه به نظر می‌رسد سیر معکوس را طی می‌کنیم.
عضو شورای شهر یزد تصریح کرد: هر بار خواستیم در مورد فروش موتورسیکلت یا هر اقدامی در زمینه موتورسواری حرکتی انجام دهیم، دیدیم افرادی که منافع کوچک دارند، لابی‌های بزرگ می‌کنند و برای انجام اقدامات مختلف، مانع ایجاد می‌کنند.
وقتی پای قانون می‌لنگد
اگر بحث آلودگی‌های صوتی و آلودگی هوا، خطرات جانی و مالی، نازیبا شدن چهره شهر، از رونق افتادن سیستم حمل و نقل عمومی و … را در نظر نگیریم، درگیری‌هایی که بعد از وقوع هر تصادف با موتورسیکلت رخ می‌دهد خود یک معضل اجتماعی است معضلی که البته پای قانون نیز در آن می‌لنگد.
متاسفانه برخی قوانین راهنمایی و رانندگی به نحوی است که موتورسیکلت حتی اگر مقصر باشد، از آنجا که اغلب مصدوم حادثه است، می‌تواند شاکی پرونده‌ها باشد و در اغلب موارد نیز چون دچار آسیب جسمی شده، طرف دیگر تصادف را دچار دردسر و پرداخت هزینه‌هایی می‌کند.
باز هم متاسفانه در مواردی شاهدیم که حمایت قانون از فرد صدمه دیده در حوادث رانندگی، برخی موتورسواران را ترغیب به باج‌خواهی می‌کند و گاه یک پرونده ماه‌ها برای طرفین حادثه مفتوح است.
موتورگیری هرگز در یزد به نتیجه مطلوب نرسیده است
آنچه مسلم است، اقدامات پلیس برای موتورگیری تاکنون منتج به نتایج مطلوب که هیچ، به کاهش حوادث نیز نشده و به نظر می‌رسد اتفاقا تصادفاتی که یک پای موتورسیکلت‌ها در آنها مطرح است، می‌تواند بزنگاه مناسبی برای جلوگیری از تخلفات بعدی باشد.
در بسیاری موارد حتی اتباع خارجی فاقد هیچ‌گونه مدارک شناسایی وقتی با سرعت‌های سرسام‌آور در خیابان‌های یزد جولان می‌دهند، در صورت بروز حادثه و وجود نقایص قانونی که به آن اشاره شد، برای رانندگان مشکل ایجاد می‌کنند و قانون نیز کمتر به مسائلی از جمله مدارکی نظیر کارت شناسایی، گواهینامه موتورسیکلت سواری و …. توجه دارد.
شاید هر کدام از مباحث مطرح شده در زمینه موتوسواری از مسائل قانونی گرفته تا معلولیت‌ها و … هر کدام جداگانه جای بحث و بررسی داشته باشد اما ذکر همین نکته بس که علاوه بر مشکلات یاد شده، سالانه ۲ هزار و ۵۰۰ نفر به جمعیت معلولان استان یزد اضافه می‌شود که در میان آنها راکبان موتورسیکلت‌ها متاسفانه پرشمار هستند.
جمعیت قابل توجهی از معلولان یزد موتورسواران حادثه دیده هستند
مدیرکل بهزیستی استان یزد در این زمینه به خبرنگار «تاریخ ما» گفت: معلولیت‌های دارای درجه بالا شامل معلولیت‌های جسمی حرکتی، مغزی، شنوایی، بینایی و … است اما در استان یزد با توجه به اینکه سالانه ۲ هزار و ۵۰۰ نفر به جمعیت معلولان اضافه می‌شود، بیشترین آمار مربوط به معلولان جسمی حرکتی است.
جلیل عفتی بیان کرد: بر اساس پرونده‌های موجود در کمیسیون‌های پزشکی، بخش قابل توجهی از این معلولان، افرادی هستند که در پی بروز حادثه تصادف دچار نقص عضو یا معلولیت جسمی و حرکتی شده‌اند که متاسفانه آمار موتورسواران نیز در آنها بالا است.
آنچه مسلم است، بحث موتورسیکلت سواری نا ایمن در یزد نیازمند آسیب‌شناسی است و این موضوع باید در همه ابعاد مورد بررسی قرار گیرد.
ناآگاهی از عوارض حوادث یا وجود یک بی‌باکی کاذب در بین برخی نوجوانان در مقابله با این نوع حوادث، ناکارآمدی و نقایص قانونی، نقص در سیستم حمل و نقل عمومی و … همه از مواردی است که می‌تواند در گسترش پدیده موتورسواری در شهر قدیمی دوچرخه‌ها اثرگذار باشد.