سفر به بجستان؛ سرزمین ایزد

به گزارش «تاریخ‌ما»، نام این شهر را در برخی اسناد تاریخی بژستان آورده‌اند و برخی هم آن را بغستان یعنی “سرزمین ایزد” می‌دانند اما اسناد تاریخی اهمیت این شهر را بیشتر به دوران تیموری نسبت می‌دهد.

این شهر در گذشته به عنوان بوزستان، بزستان و بژستان نیز نامیده شده و به اعتقاد برخی از مورخان توسط سام نریمان قهرمان افسانه‌ای ایران ساخته شده ‌است.

قلعه دختر
در همین  خصوص رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بجستان به معرفی جاذبه‌های تاریخی و مذهبی این شهرستان پرداخت و گفت: قلعه دختر از جمله آثار تاریخی این شهر محسوب می‌شود که مانند سایر قلاع دختر ایران نام خود را از ناهید، الهه آب، برکت و زیبایی اخذ نموده است.

امان‌الله نوروزی افزود: این قلعه برفراز قلعه‌ای منفرد و رفیع واقع در5 کیلومتری جنوب غربی روستای مزار و در دوره ساسانی و یا قبل ازآن ساخته شده است و در دست امیران محلی بوده و در قرون اولیه اسلامی نیزبه همان ترتیب مورد استفاده بوده و در اواخر قرن 5 هجری به تصرف پیروان حسن صباح درآمده و در قرن هفتم توسط خوانین غوری و مغول‌ها ویران شد.

وی گفت: این بنا به لحاظ معماری یک ایوان بوده و حیاط و اتاق‌هایی در اطراف دارد.

نوروزی اظهار کرد: از ویژگی‌های منحصر یه فرد این بنا حفر قسمت‌هایی از آن در دل خاک‌های فشرده منطقه بوده که اکنون نیز مورد استفاده است.

مسجد جامع بجستان

وی اظهار کرد: مسجد جامع بجستان از بناهای دو ایوانی بوده که در زمان میرزا شاهرخ فرزند تیمور به عنوان جانشین وی توسط محمدبن فخرالدین بن سیف الدین مقدم بجستانی بنا شده و تاریخ اتمام آن سال 828 هجری قمری بوده که در زمان شاه عباس توسط حاج ناصرالدین محمدبن احمد درذی القعده سال1024 هجری قمری تعمیر آن پایان یافته است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بجستان عنوان کرد: چندین سال قبل محققی آمریکایی به نام برنارد اکین پس از سفری به بجستان در کتابی تحت عنوان«معماری تیموری درخراسان» از مسجد جامع بجستان نام می‌برد و این مسجد را از بناهای عهد تیموری می‌داند. این مسجد بر اساس کتیبه آن تقریبا همزمان با مسجد گوهرشاد ساخته شده است.

امامزاده ابوعلی خداشاهی

این مکان یکی از زیارت‌گاه‌های اصلی شهرستان بجستان در روستای کهن و تاریخی جزین در 40 کیلومتری جنوب بجستان واقع گردیده است.

مقبره این امامزاده که از نوادگان امام سجاد(ع) و منتسب به ابوعلی خداشاهی است در فراز تپه‌ای در جنوب روستا واقع شده و از چشم انداز زیبایی برخوردار است.

صومعه مزار

نوروزی عنوان کرد: مکان تاریخی صومعه مزار در حاشیه شرقی گورستان قلعه مزار واقع شده و در پایین آن دالان تنگی قرار دارد که در دل تپه کنده شده و بسیار تاریک بوده به طوری که هیچ روزنه‌ای برای گرفتن نور از خارج در آن تعبیه نشده است.

وی بیان کرد: بعد از دالان تنگ وارد محوطه بازتری که مساحت آن 180 مترمربع است می‌شویم. این مکان در دوران پیشین معبد مهری بوده و باتوجه به معبد مهری این مجموعه می‌توان به زمان هخامنشیان و حتی پیش از آن مربوط باشد.

نوروزی از قلعه روستای مزار، روستای جزین، حسینیه حاج خداداد، مقبره یونسی، قلعه مرندیز، قلعه چاه فالیز و برج سردق به عنوان دیگر اماکن تاریخی و دیدنی این شهرستان نام می‌برد.

روستای جزین

 این روستا در 40 کیلومتری بجستان واقع شده و نام قبلی آن گزین بوده است. بافت سنتی روستا که مجموعه‌ای کامل از بناهای تاریخی با معماری عصرصفوی و دوره‌های قبل از آن را در خود جای داده از منحصر به فردترین بافت‌های شهرستان بوده که اصالت خود را حفظ کرده است.

از ویژگی‌های بافت روستا می‌توان به آثارمعماری دست کندکه در دل تپه‌های روستا حفر شده است اشاره نمود که ارزش تاریخی بالایی دارند.

مسجد جامع بجستان

وی در ادامه اظهار کرد: مهم‌ترین اثری که از قرن نهم هجری در شهرستان بجستان باقی مانده مسجد جامع بجستان است که در زمان شاهرخ تیموری بنا شده و تاریخ اتمام آن بر اساس کتیبه موجود در مسجد سال 828 هجری است.

نوروزی بیان کرد: بر اساس کتیبه‌ای در ایوان شمالی در سال 1024 هجری قمری این مسجد در زمان شاه عباس کبیر توسط حاج ناصرالدین محمدبن احمد مرمت شده است.

پل یونسی  

وی ادامه داد: از ابنیه تاریخی بجستان که بر امتداد کال شور و بر روی آن ایجاد شده سازه‌ای است آجری و مستحکم موسوم به پل یونسی که نام خود را از شهر نزدیک واقع در 45 کیلومتری شهر بجستان گرفته و از یادگارهای دوره صفویه است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بجستان با اشاره به رباط زین آباد، رباط فخرآباد، مسجد مرندیز، مسجد مزار، کاروانسرای قاسم‌آباد به عنوان دیگر آثار تاریخی این منطقه افزود: کاروانسرای قاسم‌آباد یکی از بناهای با ارزش به جا مانده از دوره صفوی و یکی از کاروانسراهای شاه عباسی هفتگانه بجستان است که در قدیم مسیر جاده ابریشم بوده و اکنون راه‌آهن بافق – مشهد از حاشیه آن می‌گذرد.

وی گفت: کاروانسرای قاسم‌آباد بنایی است از معماری گذشته در دل کویر زیبای بجستان که بادگیر چهار ضلعی آن در خراسان از شهرت بالایی برخوردار است.

جاذبه های طبیعی

نوروزی ادامه داد: یکی از جاذبه‌های طبیعی شهرستان بجستان وجود غارهای متعدد دراین شهرستان است که به دلیل داشتن چکیده و چکندهای بسیار زیبا و کریستال مانند، همانند بلور شیشه و قندیل‌های متعدد از زیباترین غارهای استان محسوب می‌شود.

وی یادآور شد: تاکنون حدود 10 غار در بجستان شناسایی شده که به طور عمده در بخش یونسی واقع شده و درون برخی از این غارها پرتگاه‌های خطرناکی وجود داردکه بدون تجهیزات صخره‌نوردی امکان پیشروی وجود ندارد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بجستان اظهار کرد: دراین منطقه در اثرفعالیت‌های زمین ساختی فرو افتادگی بزرگی به شکل یک کمان پدید آمد که ازخاور به مه‌ولات واز باختر به بشرویه می‌رسد.

وی عنوان کرد: پلایای بجستان با مساحت حدود 3725 کیلومترمربع، دومین پلایای بزرگ ایران است.

نوروزی بیان کرد: پلایای بجستان یکی از منحصر به فردترین محیط‌های رسوبی دنیا است که به دلیل ایجاد دریاچه فصلی بزرگ به مساحت 300 کیلومترمربع در فصل زمستان می‌تواند به عنوان یک جاذبه گردشگری مورد توجه گردشگران علاقه‌مند به علوم طبیعی باشد.

وی در ادامه مجموعه پارک طبیعی و باغ زیبای پرندگان بجستان را یکی از کم‌نظیرترین مجموعه‌های استان خراسان رضوی ذکر کرد که شامل حیات وحش و نمایشگاه جلوه‌هایی از طبیعت و باغ پرندگان و سایت نگهداری آهو و جبیر است.

سیاه کوه هلالی

وی گفت: منطقه حفاظت شده «هلالی» در جنوب شرق شهرستان بجستان و غرب گناباد با وسعتی قریب به 120 هزار هکتار قرارگرفته است. منطقه ییلاقی سیاه کوه دارای کوه‌های مرتفع و به هم پیوسته و دره‌های سرسبز و عمیق و  چشمه ‌سارهای متعدد است.از مهم‌ترین گونه‌های جانوری آن می‌توان به آهو، کل و بز، قوچ و میش، سمور و گربه وحشی اشاره کرد.

نوروزی افزود: این منطقه به دلیل این که در اقلیم نیمه خشک و بیابانی قرار گرفته قابلیت‌های خوبی در جهت جذب گردشگری و مسافران عبوری از این منطقه دارد. همچنین بهار این منطقه به لحاظ رویش گل‌هایی نظیر لاله و شقایق بسیار جذاب و خیره کننده است دامنه‌های سیاه کوه هلالی و دره نوبهار از جمله مکان‌هایی است که همچون نگینی در حاشیه کویر خودنمایی می‌کند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بجستان در خصوص سایر تفرجگاه‌ها و مناطق ییلاقی این منطقه افزود: بجستان از یک سو به کویر و از سوی دیگر به کوه‌های مرتفع سیاه‌کوه منتهی می‌شود.

وی بیان کرد: وجود مناطق ییلاقی همچون«تنگه نسترن»، «بوستان طبیعی نوبهار»، «دره آهنگ»، «باغ سلیمه مزار»و «سد سریده» به لحاظ رویش لاله‌های درشت و گلگون و شقایق‌های زیبای بهاری و بیدمشک‌های زیبا و دو منطقه حفاظت شده «هلالی» و «افتخار» با گونه‌های کم‌نظیر حیات ‌وحش و کویر زیبای بجستان از دیگر جاذبه‌های گردشگری بجستان است.

انتهای پیام