کویر لوت ظرفیتی بی نظیر برای جذب گردشگر/عدم وجود زیرساخت درد مردم

سایت «تاریخ ما»، گروه استان‌ها- فاطمه گمشاد: طبق آمار حدود یک چهارم ایران را مناطق کویری تشکیل داده است و کویر لوت ۱۰ درصد از  این وسعت را در برگرفته است، کویر لوت در بین استان های خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان قرار دارد و از گرمترین نقاط زمین است همچنین لوت از جذابیت های گردشگری زیادی برخوردار است و لقب کرۀ ماه ایران را یدک می کشد.

یکی از مهمترین ویژگی های کویر لوت در استان سیستان و بلوچستان، ظرفیت های متنوع گردشگری آن است که قطعا با شناخت و مدیریت صحیح  به توسعه پایدار این منطقه کم برخوردار کمک می کند و  نقش مهمی در تغییر زندگی مردم خواهد داشت. شهر «نصرت آباد» که درمحدودۀ کویر لوت واقع شده است از ظرفیت های متنوع گردشگری برخوردار است. ستاره شناسی، شتر سواری، کویرنوردی، برگزاری مسابقات رالی و موقعیت تاریخی کاروانسرای «نصرت آباد» که مربوط به  پایان دورۀ صفوی است از قابلیت های توسعۀ گردشگری این منطقه محسوب می شود.

مردم با ثبت جهانی کویر لوت به توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی منطقه با استفاده از ظرفیت های گردشگری امیدوار شدندمشکلات اقتصادی و معیشتی از جمله مهمترین عواملی است که سبب خشونت، زوال جوامع بشری و فقدان ارتباطات می شود از همین رو مردم محلی با ثبت جهانی کویر لوت به توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی منطقه با استفاده از ظرفیت های گردشگری امیدوار شدند.

با توجه به شرایط کم آبی فعلی، توسعۀ صنعت گردشگری و مشارکت مردم در توزیع برابر درآمدها نقش مهمی در افزایش رونق اقتصادی این منطقه دارد و نیز  تعاملات فرهنگی با گردشگران سبب افزایش اعتماد به نفس و روحیۀ محلی آنها می شود. اکنون با گذشت دوسال از ثبت جهانی این منطقه همچنان زیر ساخت های لازم برای توسعۀ گردشگری ایجاد نشده است و مردم روستاهای اطراف کویر لوت در استان سیستان و بلوچستان مثل «انجیرک» و «چاه حسین علی خان» با مشکلاتی همچون فقر و بیکاری رو به رو هستند و به واسطه خشکسالی های اخیر تنها منبع درآمدشان را نیز که دامداری بوده از دست داده اند و در شرایط فعلی با  یارانه ناچیز  زندگی خود را ادامه می‌ دهند.

وضعیت بد امکانات رفاهی  برای گردشگران در کویر لوت

یکی از راهنمایان کویر گردی دربارۀ آخرین وضعیت جهانی کویر لوت به خبرنگار «تاریخ ما»، گفت: پس از اینکه کویر لوت به ثبت جهانی رسید، مردم بومی نقش مهمی در امنیت این منطقه بر عهده گرفته اند و به عنوان راهنما یا بلد محلی گردشگران را ساماندهی می کنند.

محمد براهویی با بیان اینکه راه ارتباطی از مهمترین زیرساخت های گردشگری است، ادامه داد: مسیر روستاهایی که به کویر لوت منتهی می شود از استانداردهای لازم جاده ای برخوردار نیست که این امر، امنیت گردشگران را با خطر مواجه کرده است.

وی تصریح کرد: اقامتگاه های بوم گردی که در محدوده کویر قرار دارد، بسیار قدیمی است و از استانداردهای لازم رفاهی برخوردار نیست این در حالی است که اقامتگاه های، کویر گردی در استان های کرمان و خراسان جنوبی از وضعیت بهتری نسبت به سیستان و بلوچستان برخوردار هستند.

وی افزود: پس از ثبت جهانی این کویر اقامتگاه های جدیدی برای سهولت دسترسی و رفاه گردشگران در استان سیستان و بلوچستان ایجاد نشده است و در بسیاری از مواقع مردم محلی برای  استقرار گردشگران به آن ها چادر اهدا می کنند.

وی خاطر نشان کرد: روستاهایی که به کویر لوت متصل می شوند از آب شرب بهداشتی برخوردار نیستند و این امر مشکلات زیادی را برای گردشگران ایجاد می کند به طوری که آنها قبل از شروع سفر باید با خود آب همراه داشته باشند.

فقر  و بیکاری در حاشیه کویر

وی ادامه داد:  مردم روستاهای «انجیرک» و روستای «چاه حسین علی خان» که در نزدیک کویر واقع شده، روزگاری با دامداری  زندگی خود را تامین می‌کردند اما با توجه به خشک سالی های پی در پی دام های مردم از بین رفته است و در حال حاضر تنها با یارانه زندگی خود را سپری می کنند و نان تنها تغذیه ای است که برای بقای خود از آن  استفاده می کنند.  

وی تصریح کرد: مردم به پیامدهای اقتصادی ثبت جهانی کویر لوت در این استان امید بسته اند و انتظار تسهیل خدمات رفاهی برای جذب بیشتر گردشگر را دارند.

براهویی گفت: افزایش تسهیلات گردشگری نقش بارزی در تغییر زندگی مردم و رونق اقتصادی این منطقه دارد و قطعا مردم با کاهش مشکلات زیر ساخت های  گردشگری این منطقه نقش مهم تری در هدایت گردشگران بر عهده خواهند گرفت.

وی تصریح کرد: البته در شرایط فعلی مردم محلی با وجود اینکه از شرایط بد معیشتی برخوردار هستند در ازای خدماتی که به گردشگران ارائه  می‌دهند هیچ مبلغی از آن ها دریافت نمی کنند.

کویر را آن گونه که هست باید پذیرفت و در رونق اقتصادی آن گام برداشت

پروفسور پرویز کردوانی جغرافیدان ایرانی در مقاله ای  ویژگی های کویر  را این طور بیان می کند:‌ کویر به زمینی گفته می شود که آنچنان تحت تاثیر شدید نمک است که قابل رویش برای گیاهان زراعی نیست ولی امکان دارد که گیاهان غیر زراعی مقاوم به شوری در آن برویند، اما اگر مقدار نمک خاک از حدی تجاوز کند دیگر هیچ گیاهی قادر به روئیدن در آن نیست که در این صورت، کویر های واقعی فاقد گیاه ولی دارای قشر نمکی به وجود می آید.  در گذشته کویر مایه بدبختی بود زیرا در آن زمان شغل مردم کشاورزی بود و زمینی که قابل کشت و زرع نباشد مشخص است که مایه بدبختی است در حالی که در روزگار ما کویر از راه های دیگر می‌تواند منبع درآمد باشد و برای همین هم هست که من به جد بر این باورم که اساساً به کویر نباید دست زد و اصلاً نباید آن را به شکل زمین کشاورزی درآورد بلکه کویر را آن گونه که هست باید پذیرفت و در جهت درآمد زا کردن آن گام برداشت.

وی  با بیان اینکه  کویر به وفور  از قابلیت های اقتصادی برخوردار است، تاکید می کند: از تمامی عوامل به ظاهر نامساعد مانند آفتاب زیاد، باد ماسه های روان، انواع مختلف کویر ها یا نمک زارها و اختلاف شدید دما و غیره  می توان در  شرایط زندگی و بهبود اوضاع اقتصادی  ساکنان این مناطق و مملکت استفاده کرد. همینطور از مناظر طبیعی بسیار زیبای آنها که برای هر قشری و سنی از جامعه جالب هستند می‌توان به عنوان جاذبه های توریستی بهره برد. بنابراین کویر و بیابان نه تنها سرزمین های مزاحم و وحشتناکی نیستند بلکه از نعمت های الهی برای ما به شمار می روند که اگر به صورت صحیح از امکانات و شرایط آنها استفاده شود ضمن اشتغالزایی تحولی عظیم از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و غیره در سطح کشور به وجود می‌آید.

احداث کمپ های گردشگری در کویر لوت

مجتبی میرحسینی، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار «تاریخ ما»، اظهار داشت: قسمتی از کویر لوت در سیستان و بلوچستان به عنوان منطقه بکر و قسمت دیگر آن را برای احداث کمپ های گردشگری در نظر گرفته شده است.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر نیز واحدهای بوم گردی در روستاهای «گلاوه» و «چاه حسین علی خان» ایجاد شده است، افزود: توسعۀ گردشگری مشارکت بخش خصوصی و مردم را می طلبد که اگر این کار در بین مردم نهادینه شود، توسعۀ  گردشگری را در پی دارد.

وی با اشاره به استفاده از افراد محلی برای راهنمایی و هدایت گردشگران اضافه کرد: برای  توسعۀ گردشگری، اعتبارات زیادی برای بخش «نصرت آباد» در نظر گرفته شده که خوشبختانه در چند مدت اخیر شاهد گسیل گردشگران به این منطقه هستیم.