ایران از کشورهای مورد علاقه پرنده‌نگران جهان/درآمد پرنده نگری در ایران ناچیز است
فرزانه هاشمی در گفت‌وگو با خبرنگار «تاریخ‌ما» اظهار کرد: پرنده‌نگری از زیرشاخه‌های مهم اکوتوریسم است که افراد علاقمند به آن با داشتن یک دوربین چشمی و یک کتاب راهنما می‌توانند از این فعالیت با تماشای پرندگان لذت ببرند. کشور ما از نظر تنوع گونه‌های پرنده، رتبه بسیار خوبی دارد، به طوری که طی نیم روز در یکی از پارک‌های تهران می‌توانید تنوع خوبی از پرندگان را مشاهده و رکورد کنید.
وی با بیان اینکه در خراسان رضوی نزدیک به 328 گونه پرنده أعم از مهاجر و بومی تا مهرماه امسال رکورد شده است، افزود: ما در حوزه پرنده‌نگری باموقعیت جغرافیایی خاص و اکوسیستم‌های متنوع و حدود 105 مکان مهم برای پرندگان از تنوع خوبی برخوردار هستیم اما باید اشاره کرد که پرنده‌نگری هنوز در کل کشورمان و بین مردم جانیفتاده است هرچند که در بین جامعه محیط‌زیستی کشور، طبیعت‌دوستان و در مدارسی که محیط‌زیست به صورت فوق برنامه تدریس می‌شود، شناخته‌شده است.
این راهنمای طبیعت‌گردی گفت: پرنده‌نگری از دهه 80 شمسی با فعالیت تعدادی از کارشناسان محیط زیست و علاقمندان به طبیعت وارد ایران شد و اکنون نسبت به آن زمان فراگیرتر شده است، البته در تهران و به صورت محدودتر کرج در یک یا دو پارک کانکس‌های پرنده نگری إیجاد شده است و معمولا هر پنج‌شنبه تور پرنده‌نگری نیم روزه رایگان با حضور کارشناس این حوزه برگزار می‌شود. علاوه بر این برخی موسسات آموزشی فعال در حوزه طبیعت، علاوه بر دوره‌های راهنمایان طبیعت‌گردی، دوره‌های تخصصی آشنایی با حیات وحش و پرنده‌نگری را نیز برگزار می‌کنند.
وی افزود: تعدادی از افراد علاقمند در این حوزه در قالب گروه‌های پرنده‌نگری و باشگاه پرنده‌نگری تورهایی را برای بازدید از پرندگان در داخل شهر و خارج از شهر خود در استان‌های دیگر و حتی در قالب سفر به کشورهای دیگر برگزار می‌کنند، در جریان این سفرها گونه‌هایی رکورد می‌شوند و این امر باعث می‌شود گونه‌های جدید شناسایی و حمایت شوند و درجه حفاظت برخی از گونه‌های مهم و در خطر انقراض افزایش یابد.
هاشمی یادآور شد: مردم بیشتر پرندگانی را دنبال می‌کنند که بتوانند آنها را راحت‌تر ببینند و یا یک مطلب خاص در مورد آنها شنیده باشند، از جمله آن می‌توان به زاغ بور، پرنده اندمیک(بومی) که فقط در مرزهای جغرافیایی ایران قابل مشاهده است و در تمام مناطق بیابانی و نیمه بیابانی فلات مرکزی ایران قابل رویت شده و حتی در استان خراسان رضوی نیز رکورد شده است اشاره کرد، بسیاری از پرنده‌نگرهای ایرانی و خارجی، مشتاق هستند که اینگونه پرندگان را رکود کنند.
وی گفت: مثلا کلاغ جزو پرنده‌های باهوش است که بیشتر مردم فقط کلاغ ابلق را می‌شناسند که هر روز در شهر می‌بینند، در حالی که تیره کلاغیان دارای گونه‌های دیگری از جمله کلاغ نوک‌سرخ، کلاغ سیاه، زاغی و … نیز است، همچنین بسیاری از افراد علاقمندند که اطلاعاتی را درباره عادات رفتاری، رژیم غذایی پرندگان و محل زندگیشان بدانند. به عنوان نمونه درنای سیبری جزو پرندگانی است که هر سال در استان مازندران و تالاب فریدونکنار زمستان گذرانی می‌کرده است که متاسفانه به دلیل شکار غیر قانونی و تغییر در زیستگاهشان در حال حاضر فقط یک عدد از این پرنده باقی مانده است. درناها جزو گونه‌هایی هستند که در صورتی که جفتشان بمیرد تا آخر عمر تنها می‌مانند و جفتگیری نمی‌کنند، آشنایی با این نمونه‌ها می‌تواند برای کودکان و حتی بزرگسالان جذاب و تعمق برانگیز باشد.
کارشناس ارشد اکوتوریسم گفت: در حال حاضر تورهایی توسط موسسات تخصصی اکوتوریسم برای کودکان و بزرگسالان و همچنین دوره‌های تخصصی نیز برای تربیت راهنمایان پرنده‌نگری برگزار می‌شود، البته برای کودکان، موسسات کمتری وجود دارد و در حیطه مدارس اگر مدیر مدرسه‌ای نسبت به محیط‌زیست دغدغه‌مند باشد ممکن است دوره‌ها یا اردوهایی را برگزار کند که این امر به ندرت به چشم می‌خورد.
وی بیان کرد: با وجود این که پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد رشته اکوتوریسم بیش از 6 سال است انجام می‌گیرد اما کم بودن افراد متخصص این رشته در حیطه دانشگاه بسیار احساس می‌شود. با توجه به این که پایان‌نامه من نیز با موضوع تاثیرات پرنده‌نگری نگارش شد حدود دو ماه تلاش کردم تا در گروه تحصیلی‌ام پذیرفته شود که پرنده‌نگری جزو زیرشاخه‌های مهم اکوتوریسم است و خوشبختانه در حال حاضر دانشجویان بیشتری نسبت به موضوعات حیات وحش برای پایان نامه‌شان علاقه نشان می‌دهند.
این راهنمای طبیعت‌گردی با اشاره به اینکه سالیانه در دنیا ده‌ها میلیارد دلار صرف تورهای پرنده‌نگری می‌شود و کشورها از پرنده‌نگری درآمد کسب می‌کنند، افزود: قدمت پرنده‌نگری در سایر کشورها به خصوص قاره اروپا بیش از 150 سال است و در تعدادی از کشورها به اندازه تماشاگران فوتبال، پرنده‌نگر وجود دارد و این امر نشان می‌دهد پرنده‌نگری تا این اندازه برای مردم دنیا جذاب است ضمن این که باید اشاره کرد پرنده‌نگری مختص یک فصل نیست بلکه در هر فصلی می‌توان گونه خاصی را در یک نقطه از کشور مشاهده کرد.
وی یادآور شد: ایران با داشتن 548 گونه پرنده دارای پتانسیل‌های زیادی برای جذب توریست پرنده‌نگر است و وجود اقلیم‌های متنوع باعث شده همیشه یکی از کشورهای مورد علاقه برای پرنده‌نگری باشیم. تقریبا در سراسر کشور ما گونه‌های متنوعی را داریم که برخی گونه‌ها در شمال کشور و برخی در جنوب کشور قرار دارند، بزرگترین پرنده ایران با نام حواصیل غول در جنگل‌های حرای قشم در جنوب کشور وجود دارد و هر نقطه از کشورمان جذابیت‌هایی را برای برگزاری تور پرنده‌نگری دارد.
هاشمی اشاره کرد: یک پرنده به نام تاج‌طلایی، کوچکترین پرنده ایران و خاورمیانه است. تاج‌طلایی مهاجر پاییز و زمستان و حتی در تهران در بین درختان سوزنی برگ پارک‌ها نیز قابل مشاهده است و در شمار جذاب‌ترین گونه‌ها قرار دارد.
وی یادآور شد: در دنیا دولت‌ها از طریق پرنده‌نگری به صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغال ایجاد و نه تنها مردم شهرنشین بلکه جامعه محلی آنها در بسیاری از روستاها از پرنده‌نگری درآمد کسب می‌کنند، اما در ایران تاثیر پرنده‌نگری بر اقتصاد بسیار ناچیز است و این امر ریشه در عدم آگاهی، عدم فرهنگ‌سازی و عدم بسترسازی درست برای استفاده از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های ما دارد که در نتیجه می‌تواند موجب عدم انتفاع جوامع محلی شود.
انتهای پیام