کتابسوزی اعرابِ مسلمان در ایرانِ ساسانی

از اینکه با تجهیزات روز ما را از جهل اعراب آگاه نمودید بسیار خوشحالم امید آن دارم روزی برسد تا دولتهای این کشور به اعراب اعتماد نکنند

اولا از شما برای مطلبی که به اون اشاره کردید سپاسگزازم
بعد از اون هم می خوام بگم با نظر آقا محمد موافقم ,خوب اینم یک طرف قضیه است که ما نباید دور مرز خودمون آشوب درست کنیم چون به هر حال با کوچکترین وزشی شعله های اون دامن خودمون روهم می گیره.
بهتره کمی از سیاستهای انگلیس یاد بگیریم که همیشه جنگهاش رو به دور از مرز خودش منتقل میکنه.
اما اصلا با این موافق نیستم که ما جلوی اعراب کوتاه بیایم وبه خاطر اینکه حکومتمون اسلامیه دست برادری با اونها بفشاریم ,
ومن شخصا تا آخرین لحظه عمرم از اعراب اونم از هر نوعش متنفر خواهم بود (اشاره کنم که تجربه بسیاری در برخورد با اونها دارم)

به آقای کوروش که بذر کینه رو می خواهد بکارد می گویم من به اسم خودم افتخار میکنم اولا اینکه ۱۴۰۰ سال پیش یک عد ه ای که هنوز هم معلوم نیست کتاب سوزی کردند خوب بر میگردد به آن دوران و ۱۰۰ در صد کار اشتباهی بوده حالا این اینکه من بخواهم به هر چی دور و ور خودم مثل شما که ادعای تمدن هم به اصطلاح میکنی فحش و ناسازا بدم اشتباه کردی این کشور مورد هجوم یونانیها عثمانیها و انگلیسیها هم بوده پس چرا مثلا به انگلیسیها ناسازا نمیگی … ایرانی بودن به این نیست که من حتما باید طرفدار تاریخ هخامنشیها باشم و بگم دین من همان دین پادشهانی که اصلا نمیدانم چکار کردند باشم کما اینکه الان کسی در اروپا نمیگه چوم دین مسیح هم از فلسطین آمده من باید بندازمش دور و به اونها فحش بدم .. امثال تو با این طرز تفکرت جز جنگ و نفرت چیزی به جهان اضافه نخواهی کرد

سلام
نظر دوستان را به چند نکته جلب می کنم:
1-در زمان این حمله امام علی (ع) به همراه چهار پسر بزرگوار شان که از آنها رشادتهای بسیار خصوصا در واقعه کربلا در تاریخ ضبط است زنده بوده اند؛ اما هیچ یک برای این جنگ ؛ که به نظر مسلمانان آن زمان جهاد فی سبیل الله بوده و به یکی از دو پاداش یعنی پیروزی یا شهادت می رسیدند شرکت نکرده اند(۳امام و حضرت ابوالفضل(ع) و محمد حنفیه)
2- پیامبر به بسیاری از مسایل سفارش کردند اما هرگز دستور کشور گشایی ندادند.حتی پس از تشکیل حکومت به سلاطین جهان نامه نوشتند و آنها را با اسلام دعوت کردند.
3- از عرب که به قومیت گرایی شهره است و با این حال با فرزندان و اولاد پیامبر خود اینگونه رفتار می کند انتظار رفتار بهتری با ملت مغلوب نمی رود.
4- در موارد بسیاری خود رسول الله(ص) به ایرانیان ارج بسیار نهاده اند از جمله حدیث : سلمان منا اهل البیت که امام صادق(ع) هم به طریق دیگر تکرار فرموده اند؛ یا حدیثی که پشت اسکناسهای ۵۰۰۰۰ریالی تو جیب همه ی ما هست.
5- با عنایت به موارد فوق می باید تکلیف اسلام محمدی(ص) را از اسلام خلفای سه گانه جدا کرد.
6- و بالاخره آنکه ” تاریخ تکرار مکررات است؛ خوشا به حال کسی که با توجه به اعمال گذشتگان؛ تکلیف خود را شناخته و به آن عمل کند”.

حقیقت چیست؟

تاریخ در باره قضاوت سراسر اشتباه ما چه خواهد گفت؟

آنچه مسلم است راجع به کتاب سوزی مسلمانان در مدارک تاریخی قرون اول اسلامی چیزی نیامده است موضوع سوختن کتابخانه اسکندریه به وسیله مسلمانان{هم} برای اولین بار در اوائل قرن هفتم هجری در کتابهای تاریخی مطرح شده و نخستین کسانی که این جریان را نقل کرده اند عبداللطیف بغدادی(متوفای ۶۲۹ هجری) در کتاب الافاده و الاعتبار و معاصر او قاضی علی بن یوسف قفطی(متوفای ۶۴۷ هجری) در کتاب تراجم الحکماء می باشند و اینکه آیا قاضی این جریان را از…{چه کسی گرفته} روشن نیست ولی به طور مسلم مورخین بعدی این مطلب را از این دو مدرک نقل کرده و احیانا چیزی برآن افزوده اند. اما راجع به نابودشدن کتابخانه های ایران به دست مسلمانان، این مطلب را هم برای اولین بار ابن خلدون ( ۶۵۰-۸۰۸هـ) در مقدمه، و حاجی خلیفه در کشف الظنون نقل کرده اند.
…کوتاه سخن آنکه: این واقعه با تمام اهمیتی که دارد در هیچ یک از مدارک تاریخی قرنهای اول اسلام نقل نشده است و تنها در کتابهای تاریخی قرن هفتم اسلامی نوشته شده است. به طور مسلم با این وضع هیچ محقق منصفی نمی تواند این نسبت را به مسلمانان بدهد، واین مدارک مسلما نمی تواند سند قطعی و معتبری برای اثبات این موضوع باشد، زیرا برای اهل تحقیق جای سوال باقی است که اگر این مطلب صحت دارد چرا در کتابهای متقدمین نقل نشده است؟ به قول یکی از محققین به نام سدیو در کتاب خلاصه تاریخ عرب دلیل برساختگی{بودن} این مطلب این است که در تواریخ متقدمین از قبیل: طبری، یعقوبی، کندی، مسعودی، ابن عبدالحکیم و بلاذری ذکری از آن به میان نیامده است. بالاخره معلوم نیست مورخینی که در قرنهای هفتم و هشتم می زیستند روی چه مدرکی این نسبت ناروا را به سربازان اسلام داده اند و مدارکشان در این باره بوده است؟
وهمچنین راجع به کتابخانه های ایران که به پندار گروهی، مسلمانان آنها را نابود کرده اند{ به قول معروف این گوری که این همه برایش گریه و ناله می کنید هیچ جنازه ای درون اش وجود ندارد} در هیچ یک از مصادر تاریخی قرنهای اول اسلامی سخن نرفته فقط مدرک این موضوع مقدمه ابن خلدون(۷۵۰-۸۰۸هـ) و کتاب کشف الظنون(۱۰۰۴-۶۸۱ هـ) است.
البته از آنجائی که فاصله بین وقوع حادثه و ثبت آن در این کتابها بیش از شش و هفت قرن می باشد از این نظر باید این جمله های تاریخی را به عنوان یک نقل بی اعتبار تلقی کرد.
پیداست، مورخ یا باید خود در زمان وقوع حادثه جریان را بلافاصله نقل کند و یا اینکه ٱن را از منابع و مدارک دست اول ذکر کند. ولی در اینجا معلوم نیست، مورخینی که در قرنهای هفتم و هشتم می زیسته اند، روی چه اصل و مدرکی این نسبت ناروا را به مسلمانان داده و مدرکشان در این باره چیست؟!…
منبع: کتاب اسلام و ایران نوشته داوود الهامی، ص۲۱۱ الی ۲۱۳

بنظر من نمیتونیم از باقی نموندن کتابهای دوره ی قبل از اسلام بگیم
عربها همه کتابها رو سوزوندن . شهید مطهری از استاد جلال الدین همایی نقل کردن که کتابای کتابای کتابخونه ی علامه مجلسی رو با ترازو میکشیدن و به مردم میفروختن. کتابی که اینطوری فروخته بشه انتظار نمیره باقی بمونه.

دکتر فرانز رزنتال، استاد دانشگاه ییل در ذیل جمله نقل شده توسط ابن خلدون در پاورقی این کتاب می‌‌نویسد[۱]:

This is a variant of the famous legend according to which, Umar ordered the destruction of the
celebrated library in Alexandria

به دیگر سخن، او این گفته ابن خلدون را که خلیفه دوم دستور به سوزاندن کتاب‌های ایرانیان داد، را کپی‌ برداری از “افسانه مشهور” سوزاندن کتابخانه اسکندریه توسط مسلمانان می‌‌داند.

کلی ترامبل، نویسنده کتاب “کتابخانه اسکندریه” بر این باور است که اکثر دانشوران امروزی داستان تخریب کتابخانه اسکندریه به دست مسلمانان را نا معتبر می‌‌دانند[۲]:

Today most scholars have discredited the story of the destruction of the Library by the Muslims

دکتر برنارد لوییس، استاد دانشگاه پرینستون، در مقاله‌ای دلایل خود را بر جعلی بودن کتابسوزی اسکندریه مصر توسط اعراب ارائه می‌‌کند و به ریشه یابی‌ به وجود آمدن چنین ادعائی می‌‌پردازد. او با اشاره به شباهت روایت ابن خلدون در دستور عمر به سوزاندن کتاب‌های ایرانیان با دستوری که از وی در سوزاندن کتابخانه اسکندریه نقل می‌‌شود نتیجه می‌‌گیرد که این هر دو ادعا از جنس باور‌های عامیانه هستند[۳]:

The 14th century historian Ibn Khaldun tells an almost identical story concerning the destruction of a library in Persia, also by order of the Caliph ‘Umar, thus demonstrating its folkloric character

متیو بتلز، استاد دانشگاه هاروارد در کتاب “کتابخانه: تاریخی‌ پر سرو صدا” ریشه افسانه کتابسوزی اسکندریه را چنین می‌‌نگارد[۴]:

the story as we know it may have been invented by one Ibn al-Qifti, a twelfth century Sunni chronicler. According to the Egyptian classicist, Mostafa el-Abbadi, al-Qifti may have invented the story to justify the sale of books by the twelfth-cntury Sunni ruler Sladin, who sold off whole libraries to pay off his fight against the Crusaders.

منابع

۱. The Muqaddimah, an introduction to history By Ibn Khaldun, translated by Franz Rosenthal, p. 373 قابل دسترسی‌ در اینجا
http://books.google.com/books?id=FlNZ5wmo5LAC&printsec=frontcover&dq=ibn+khaldun&hl=en&ei=m-SaTuvjK4TfiALJmP2jDg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CDQQ6AEwAA#v=onepage&q=variant&f=false

۲. Kelly Trumble, The Library of Alexandria, Robina MacIntyre Marshall, p. 51, قابل دسترسی‌ در اینجا
http://books.google.com/books?id=-qvIyvAJDy8C&q=discredited#v=snippet&q=discredited&f=false

۳. Lewis, Bernard. “The Vanished Library”. The New York Review of Books. 37(14). 27 September 1990قابل دسترسی‌ در اینجا
http://www.nybooks.com/articles/3517

۴. Library: an Unquite History By Matthew Battles, قابل دسترسی‌ در اینجا
http://books.google.com/books?id=L5O-v2V1ryYC&q=colorful#v=snippet&q=al-Qifti&f=false

درباب اتش سوزی کتابخانه ها قبل از هرچیز باید چند نکته را در نظر داشت اول اینکه در اینباره هیچ یک از مورخان اولیه اسلامی و هیچ روایی تا اوایل قرن ششم در اینباره چیزی نگفته و نه نقل کرده اند یعنی تورایخ کهنی چون تاریخ طبری فتوح البلدان بلاذری فتوح اشام واقدی مروج الذهب مسعودی کامل ابن اثیر و… ضمن بحث در مورد جزییات و چگونگی حوادث فتح ایران ، کمترین اشاره ای به این موضوع نداشته اند . و این ادعا که چندین قرن بعد[قرن هفتم به بعد] ، از سوی برخی به میان آمده فاقد هرگونه سند تاریخی است
از اینرو برخی خاورشناسان نیز این مساله را رد کرده اند و نادرست شمرده اند : « چنانکه گیبون اظهار می دارد کتابخانۀ گرانبهای اسکندریه سه قرن پیش از حمله مسلمین به مصر، به دست مسیحیان متعصب سوخته شد» (ن.ک: ادوارد براون-ß نقد اثار خاورشناسان)
افزون براین مارا عقیده براینست که اسلام از انرو که با فرمان خواندن (علق۳-۶) اغاز شد و خدای محمد(ص) به مصداق ایه “ن والقلم و مایسطرون ” به قلم و نگارش سگوند یاد فرمود ، و پیامبر مسلمانان رابارها به فراگیری خواندن و نوشتن تشویق مینمود ، چنانکه در جنگ بدر مقرر فرمود اسیرانی که نوشتن میدانند شرط ازادیشان را اموزش و اموختن ۱۰ کودک مقرر داشت و در خلال سخنان هدایت بخشش بار می فرمود که « دانش را بوسیله نگارش دربند کنید(تا از بین نرود) » از اینرو دلیلی نداشت که مسلمانان صدر اسلام دشمن کتابت و نگارش باشند و هر اثر مکتوبی را یافتند به شعله های اتش سپارند!چنانکه پیامبر مسلمانان را هماره به جستجوی دانش فرمان میداد چنانکه میفمود « علم را بجویید حتی اگر در چین باشد (چین نماد دوری از شبه جزیره)»

با اینهمه اینکه برخی معاصرین دراینباره نظراتی بیان داشته اند تنها بر قرائنی استوارند که هرگز نتیجه کلی مورد نظر از پی نخواهد داشت بلکه بقول شهید مطهری نام شاهد یا قرینه تاریخی نیز بران نمیتوان گذاشت .

شهید مطهری در کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران این مساله را بطور مبسوط مطرح میکند و به بحث و بررسی میگذارد.

خدمات متقابل اسلام و ایران ص ۳۰۸-۳۵۴

او مدعی است که پیروان پیامبر عربی شهرهای ایران را با خاک یکسان‏ کردند ( دروغی که در قوطی هیچ عطاری پیدا نمی‏شود ) عجب است که مرحوم‏ دکتر معین گفتار سراسر نامربوط سرجان ملکم را بعنوان یک دلیل ذکر مینماید . اما مسئله ” امیت ” و بیسوادی عرب جاهلی ، مطلبی است که خود قرآن‏ هم آنرا تائید کرده است ، ولی این چه دلیلی است ؟ ! آیا اینکه عرب‏ جاهلی بیسواد بوده دلیل است که عرب اسلامی کتابها را سوزانیده است ؟ به‏ علاوه در فاصله دوره جاهلی و دوره فتوحات اسلامی که ربع قرن تقریبا طول‏ کشید یک نهضت قلم بوسیله شخص پیغمبر اکرم در مدینه بوجود آمد که حیرت آور است . این عرب جاهلی به دینی رو آورد که پیامبر آن دین ” فدیه ” برخی‏ اسیران را که خواندن و نوشتن میدانستند ” تعلیم ” اطفال مسلمین قرار داد . پیامبر آن دین برخی اصحاب خود را به تعلیم زبانهای غیر عربی از قبیل سریانی و عبری و فارسی تشویق کرد خود ، گروهی در حدود بیست نفر ” دبیر ” داشت و هر یک یا چند نفر را مسؤول دفتر و کاری قرار داد [۹]
این عرب جاهلی به دینی رو آورد که کتاب آسمانیش به قلم و نوشتن سوگند یاد کرده است [۱۰] و وحی آسمانیش با ” قرائت ” و ” تعلیم ” آغاز گشته است [۱۱] آیا روش پیغمبر و تجلیل قرآن از خواندن و نوشتن و دانستن در عرب جاهلی که مجذوب قرآن و پیغمبر بود تاثیری در ایجاد حس‏ خوش بینی نسبت به کتاب و کتابت و علم و فرهنگ نداشته است ؟!!

اما داستان تحقیر قریش و سایر عربان آموزگاری و معلمی را میگویند :
قریش و عرب تعلیم اطفال را خوار میشمردند و کار معلمی را پست‏ میشمردند بلکه اساسا سواد داشتن را ننگ میدانستند .
اولا در خود آن بیان تصریح شده که کار معلمی به علت کمی در آمد خوار شمرده شده است ، یعنی همان چیزی که امروز در ایران خودمان شاهد آن هستیم‏ . آموزگاران و دبیران و روحانیان جزء طبقات کم درآمد جامعه‏اند و احیانا بعضی افراد به همین جهت تغییر شغل و مسؤلیت میدهند . اگر یک آموزگار یا دبیر یا روحانی جوان به خواستگاری دختری برود و آن‏ دختر ، خواستگاری هم از کسبه ، و یا طبقه مقاطعه کار و بساز و بفروش ، هر چند بیسواد ، داشته باشد خانواده دختر ترجیح میدهند که دختر خود را به‏ آن کاسب یا مقاطعه کار بدهند تا آن آموزگار یا دبیر یا روحانی . چرا ؟
آیا به علت اینکه علم و معنویت را خوار میشمرند ؟ البته نه . ربطی به‏ تحقیر علم ندارد ، دختر بچنین طبقه‏ای دادن قدری فداکاری میخواهد و همه‏ آماده این فداکاری نیستند.
عجبا ، میگویند به دلیل اینکه فردی از قریش کتابخوانی کودکی را تحقیر کرده پس عرب مطلقا دشمن علم و کتابت بوده ، پس به هر جا پایش رسیده‏ کتابها را آتش زده است این درست مثل اینست که بگویند به دلیل اینکه‏ عبید زاکانی ادیب و شاعر ایرانی گفته است :
ای خواجه مکن تا بتوانی طلب علم کاندر لب را تب یک روزه بمانی
رو مسخرگی پیشه کن و مطربی آموز تا داد خود از مهتر و کهتر بستانی
پس مردم ایران عموما دشمن علم و مخالف سواد آموزی هستند و هر جا کتاب و کتابخانه بدستشان بیفتد آتش میزنند ، و بر عکس طرفدار مطربی و مسخرگی میباشند یا بگویند بدلیل اینکه ابوحیان توحیدی در اثر فقر و تنگدستی تمام کتابهای خود را سوزانید ، پس مردم کشورش دشمن علم و سوادند.
اما آنچه ابوریحان درباره خوارزم نقل کرده است ، هر چند مستند به سندی‏ نیست و ابوریحان مدرک نشان نداده است ، ولی نظر به اینکه ابوریحان‏ مردی است که علاوه بر سایر فضایل ، محقق در تاریخ است و به گزاف سخن‏ نمی‏گوید و فاصله زمانی زیادی ندارد . زیرا او در نیمه دوم قرن چهارم و نیمه اول قرن پنجم میزیسته است و خوارزم در زمان ولید بن عبدالملک در حدود سال ۹۳ فتح شده است و به علاوه خود اهل خوارزم بوده است بعید نیست‏ که درست باشد.
اما آنچه ابوریحان نقل کرده . اولا مربوط به خوارزم و زبان خوارزمی است‏ ، نه به کتب ایرانی که زبان پهلوی یا اوستائی بوده است .
و ثانیا خود ابوریحان در مقدمه کتاب ” صیدله ” یا ” صیدنه ” که‏ هنوز چاپ نشده درباره زبانها و استعداد آنها برای بیان مفاهیم علمی بحث‏ میکند و زبان عربی را بر فارسی و خوارزمی ترجیح میدهد ، و مخصوصا درباره‏ زبان خوارزمی میگوید : این زبان به هیچوجه قادر برای بیان مفاهیم علمی‏ نیست ، اگر انسان بخواهد مطلبی علمی با این زبان بیان کند ، مثل اینست‏ که شتری بر ناودان آشکار شود [۱۲]. بنابراین اگر واقعا یک سلسله کتب علمی قابل توجه به زبان خوارزمی‏ وجود داشت ، امکان نداشت که ابوریحان تا این اندازه این زبان را غیر وافی معرفی کند . کتابهائی که ابوریحان اشاره کرده یکعده کتب تاریخی بود و بس .
رفتار قتیبه بن مسلم با مردم خوارزم که در دوره ولید بن‏ عبدالملک صورت گرفته نه در دوره خلفای راشدین ، اگر داستان اصل داشته‏ باشد و خالی از مبالغه باشد [۱۳] رفتاری ضد انسانی و ضد اسلامی بوده و با رفتار سایر فاتحان اسلامی که ایران و روم را فتح کردند و غالبا صحابه رسول‏ خدا و تحت تاثیر تعلیمات آن حضرت بودند تباین دارد علیهذا کار او را که در بدترین دوره‏های خلافت اسلامی ( دوره امویان ) صورت گرفته نمیتوان‏ مقیاس رفتار مسلمین در صدر اسلام که ایران را فتح کردند قرار داد . به هر حال آنجا که احتمال میرود که در ایران تاسیسات علمی و کتابخانه‏ وجود داشته است ، تیسفون یا همدان ، یا نهاوند ، یا اصفهان ، یا استخر ، یا ری ، یا نیشابور ، یا آذربایجان است ، نه خوارزم . زبانی که احتمال‏ میرود به آن زبان کتابهائی علمی وجود داشته زبان پهلوی است نه زبان خوارزمی ، در دوره‏ اسلام کتابهای ایرانی که به عربی ترجمه شد از قبیل کلیله و دمنه وسیله ابن‏ مقفع و قسمتی از منطق ارسطو وسیله او یا پسرش از زبان پهلوی بوده نه‏ زبان خوارزمی یا زبان محلی دیگر .
. کریستن سن مینویسد : ” عبدالملک بن مروان دستور داد کتابی از پهلوی‏ به عربی ترجمه کردند ” [۱۴] .
اینکه با حمله یک یورشگر ، آثار علمی زبانی بکلی از میان برود و مردم‏ یکسره به حالت ” امیت ” و بیسوادی و بی خبری از تاریخ گذشته‏شان بر آیند ویژه زبانهای محدود محلی است ، بدیهی است که هرگز یک زبان محدود محلی نمیتواند به صورت یک زبان علمی در آید و کتابخانه‏ای حاوی انواع‏ کتب پزشکی ، ریاضی ، طبیعی ، نجومی ، ادبی ، مذهبی با آن زبان تشکیل شود اگر زبانی به آن حد از وسعت برسد که بتواند کتابخانه از انواع علوم‏ تشکیل دهد ، با یک یورش مردمش یکباره تبدیل به مردمی امی نمیگردند.

آثار الباقیه را دارید؟