توضیح میراث‌فرهنگی چهارمحال و بختیاری درخصوص گزارش روزنامه آرمان

به‌گزارش میراث‌آریا، به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، متن کامل توضیحات به
شرح زیر  است:

«با توجه به انجام بیش از 27 فصل بررسی باستان شناسی، تعیین حریم
و گمانه زنی محوطه های تاریخی و فرهنگی این استان انجام شده در
این استان و قرارگیری آن بین استان های بین حوزه ای چهارمحال و
بختیاری، خوزستان، لرستان و کهگیلویه و بویر احمد و همچنین
گستردگی پروژه، این طرح از طریق پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع
دستی و گردشگری کشور و نظارت آن از طریق کارشناسان باستان شناسی
در سه حوزه باستان شناختی در منطقه انجام شده است.

در پروژه سد خرسان و کوهرنگ سه با توجه به بررسی های صورت گرفته،
بررسی های باستان شناسی منطقه انجام و شناسایی آثار صورت گرفته
است.

آثار به دست آمده در منطقه در چهارمحال و بختیاری تاکنون بیش از
4800 اثر شناسایی شده شامل بردگوری ها، محوطه های تاریخی، خانه
ها، قلعه ها، آثار معنوی و طبیعی در حوزه میراث ملموس و ناملموس
قرار می گیرند که بیش از 690 اثر تاکنون در فهرست آثار ملی ایران
به ثبت رسیده است.

در دولت تدبیر و امید از سال 1393 تاکنون بیش از 60 اثر
تاریخی ثبت و پرونده های بسیاری تهیه و به سازمان ارسال شده
است.

با توجه به انجام پروژه های ثبتی در این سه حوزه و زیر آب رفتن
این پروژه ها تمامی اقدامات گمانه زنی، کاووش اضطراری، بررسی
باستان شناسی در منطقه توسط نیروهای پژوهشگاه انجام شده است و
کلیه اسناد و مدارک آن در پژوهشکده باستان شناسی کشور وجود
دارد.

مکان های جانمایی شده اعلام علنی پژوهش های بررسی باستان شناسی با
توجه به حساسیت های موجود در حفظ آثار و حفاظت و صیانت از آثار
تاریخی و موارد و آئین نامه و اساسنامه سازمان میراث فرهنگی،
صنایع دستی و گردشگری چاپ علنی پژوهش های باستان شناسی از طرف
واحدهای حفاظتی، حراستی و یگان حفاظت مقدور نیست و این اسناد در
این سازمان به صورت محرمانه نگهداشت می‌شود ولی نتایج علمی حاصل
از این پژوهش ها توسط کارشناسان ارشد باستان شناسی حوزه مرمت و
باستان شناسی در مقالات مختلف به چاپ خواهند رسید.

در مورد بحث یکجانشینی عشایر بختیاری و به زیرآب رفتن این منطقه
نیز سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با انجام پژوهش
های گسترده در حوزه عشایر بختیاری از جمله پرونده «کوچ عشایر
بختیاری» و همچنین پرونده های «ثبت طبیعی زردکوه» و «دشت لاله های
واژگون» و قرارگیری آن ها در فهرست موقت یونسکو حساسیت های لازم
را در این خصوص انجام و نسبت به احیای میراث معنوی از جمله فرهنگ
ها، آئین ها و خرده فرهنگ ها در حوزه عشایر بختیاری اقدام نموده
است و ولی این موضوع نیز یک بحث میان دستگاه های بین سازمان میراث
فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و سازمان امور عشایری کشور به صورت
موضوعی فرابخشی بوده و تنها در حوزه این سازمان نیست اما این
اداره کل به سهم خود در این موضوع پیگیری های لازم را داشته و
دارد.

تمامی مطالعات باستان شناختی پروژه های سدسازی توسط وزارت نیرو به
صورت متمرکز و تحت عنوان کاووش های نجات بخشی در پژوهشگاه سازمان
میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تعیین و توسط پژوهشکده باستان
شناسی برنامه ریزی، تدوین و اجرا می‌شود.

در خصوص اعتبارات تخصیص یافته برای انجام امورات پژوهشی اعم از
بازاریابی و تبلیغات، چاپ و نشر، پژوهش های باستان شناسی در دولت
یازدهم بیش از 50 درصد این اعتبارات افزایش داشته و این موضوع در
بررسی های انجام شده در شهرستان های بن، سامان، شهرکرد، کاووش های
نجات بخشی صورت گرفته در بردنکان فارسان و غیره و نیز چاپ نقشه
راهنمای سفر، بروشور و معرفی آثار تاریخی فرهنگی نیز مشهود و
تمامی آن در اسناد حسابداری آن در حسابرسی این اداره کل وجود
دارد.

در مرز استان های چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویر احمد
تعداد سه سد در حال مطالعه و ساخت است.

تمام سدهای خرسان 1 خرسان 2 و سد خرسان 3 مورد بررسی باستان شناسی
قرار گرفته اند و گزارش این مطالعات در پژوهشکده باستان شناسی
موجود است.

از این میان کاووش های باستان شناسی در محدوده سد نهایی شده ی
خرسان 3 انجام شده است.

10  محور تاریخی و فرهنگی در محدوده
این سد مورد کاوش قرار گرفته است که از این میان تنها یک محوطه به
نام شوش در محدوده استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد.

در ادامه این جوابیه آمده است: علی‌رغم وجود مصوبات قانونی و
تأکید قانون گذار مبنی بر انجام مطالعات میراث فرهنگی در مرحله
امکان سنجی و فاز صفر مطالعاتی پروژه‌های عمرانی، مراحل مطالعه و
اجرای بخشی از این پروژه تحت عنوان «سد و نیروگاه برقآبی خرسان 3
» بدون اطلاع پژوهشگاه میراث فرهنگی انجام شد.

پس از آگاهی پژوهشگاه میراث فرهنگی از اجرای این پروژه، فاز نخست
مطالعات باستان شناسی در قالب بررسی محدوده ساختگاه و مخزن سد طبق
قرارداد شماره 902606 مورخ 20/12/1390 که بین پژوهشگاه و شرکت
توسعه منابع آب و نیروی ایران منعقد شد، جمعاً 30 میلیون تومان
انجام شد. حاصل این بررسی‌ها شناخت 10 محوطه تاریخی در محدوده
حوزه آبگیر و مخزن سد بود که انجام کاوشهای نجات بخشی را الزام
آور می‌کرد.

در سال 1391 فاز دوم مطالعات باستان شناسی ( کاوشهای نجات بخشی )
با انعقاد قرارداد شماره 1002/200/912 مورخ 11/11/1391 به مبلغ
350 میلیون تومان و اعزام 6 تیم باستان شناسی به  محدوده
مخزن سد خرسان 3 آغاز شد. نتایج کاوش¬ها بویژه شناخت یک گورستان
بسیار غنی از عصر مفرغ موجب شد تا پژوهشگاه میراث فرهنگی مطابق با
ضوابط، قوانین، مسئولیت‌ها و اختیارات قانونی خود و طی مکاتبات
متعدد (نامه شماره 340/208/922 مورخ 25/03/1392، 1118/208/912
مورخ 07/11/1391، 2408/00/942141 مورخ 16/09/1394) با مجریان
پروژه عمرانی به صراحت عنوان نماید که مطالعات باستان شناسی فاز 2
( کاوش‌های نجات بخشی ) در سد خرسان 3 تا پایان عملیات نجات بخشی
و کاوش کلیه قبور گورستان عصر مفرغ ( ده پایین ) ادامه خواهد داشت
و هرگونه عملیات ساخت و آبگیری سد منوط به اعلان اتمام مطالعات
باستان شناسی توسط پژوهشگاه میراث فرهنگی است.

با پیگیری‌ای مستمر پژوهشگاه میراث فرهنگی و برگزاری جلسه‌ها متعدد
با مجریان سد در سطوح ریاست پژوهشگاه و سازمان میراث فرهنگی در
سال 1395 کاوش‌های فصل دوم با تمرکز بر محوطه ده پایین از محل
اعتبارات قرارداد فاز دوم انجام شد.

علی‌رغم اصرار و تأکید شرکت توسعه منابع آب و نیرو جهت اخذ مجوز
ساخت و آبگیری سد خرسان 3 و اعلان اتمام قرارداد فاز دوم،
پژوهشگاه میراث فرهنگی با استناد به مصوبات و وظایف قانونی خود و
ایجاد تعامل با شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران مراحل انجام
فاز 3 ( ادامه کاوش‌های نجات بخشی سد خرسان 3) و عقد قرارداد با
مجریان سد را پیگیری کرده و برای استمرار کاوش‌ها برنامه‌ریزی
نموده و مطالعات علمی خود را در محدوده مخزن سد تا حصول اطمینان
از کاوش کلیه آثار موجود ادامه خواهد داد.»