اما واگرهای راه اندازی سایت موزه مارلیک/ زیرساخت ها فراهم شود

سایت «تاریخ ما»، گروه استان ها- مهری شیرمحمدی: زمانی که دکتر «عزت الله نگهبان» پدر باستان شناسی ایران پس از بازدید از تپه های باستانی اُمام و املش و عمارلو، به قصد بازگشت به تهران در رستم آباد توقف می کرد، شاید نمی دانست که دو هفته بعد چه تحولی در باستان شناسی گیلان رخ می دهد به نحوی که دنیا را تحت تاثیر قرار می دهد.

آن روز در قهوه خانه سرراهی، «دکتر نگهبان» که بعدها پدر باستان شناسی ایران لقب گرفت حکمی را با امضای خود به سه نفر از همکارانش داد تا بتواند جلوی حفاری های غیر مجاز در مارلیک را بگیرد، به این امید که به تهران بازگشته و با مجوز رسمی حفاری از تهران به روستای «نصفی» بازگردد.

شاید آن قهوه خانه سرراهی «سیف الله کامبخش، ایرج مافی و محمود کرداوانی» باستان شناسان چراغعلی تپه را به خاطر نداشته باشد، اما چراغعلی تپه و دیگر تپه های اقماری آن یعنی(جازم کول، دور بیجار، زینب بیجار پیلا قلعه)، ۱۴ ماه نواختن آرام تیشه و بیل را برای شکافتن گورهای سلطنتی آمادرها متعلق به سده ۱۳ پیش از میلاد را بخاطر دارند.

اگرچه قاچاقچیان اشیای عتیقه مدتها بود به تپه های باستانی دستبرد می زدند، ولی حکم صادره «عزت الله نگهبان» نیز مانع از کارشکنی ها نشد. دو هفته بعد که «کامبخش» خبر کشف چهار دگمه طلا، دو مهر استوانه ای و دو مجسمه مفرغی را تلفنی به سرپرست گروه داد، یادآور شد که حالا مالکین محلی به تحریک قاچاقچیان سهم خواهی می کنند. پیام دکتر نگهبان اما یک کلام بود: به هیچ وجه تپه مارلیک را ترک نکنید تا من با مجوز رسمی از تهران برگردم.

۱۴ ماه بعد، صندوق های اشیای مکشوفه تپه های مارلیک به تهران رفت و چندین سال در زیرزمین موزه ملی ایران ماند تا بررسی شود. حال ۵۰ سال از آن تلفن شادی بخش، می گذرد و برای نخستین بار، جام های طلای زرین، سیمین و اشیای تدفینی به گیلان بازگشته و از ۲۵ اردیبهشت تا ۸ خرداد ماه در موزه باستان شناسی رشت به نمایش درآمده است.

عصر یکی از روزهای گرم، مردم روستای «نصفی» رودبار که محدوده تپه های باستانی در زمین های آبا و اجدایشان است، برای دیدن دفینه های اعقابشان به موزه بیستون رشت آمدند تا نمایشگاه جام های مارلیک را ببینند.

همراه اهالی روستا، فرماندار شهرستان رودبار، شهردار رودبار و جمعی از مسئولین این شهرستان نیز به دیدن مجموعه مارلیک آمده اند. مردم این روستا معتقدند از این همه شکوه، نصیبی برای روستا نیست و چرا سایت موزه مارلیک که مدتهاست وعده داده شده، احداث نمی شود؟

اگرچه دو سالی است که بطور رسمی ساخت «سایت موزه مارلیک» در سازمان برنامه و بودجه گیلان بحث و بررسی می شود، اما فرماندار شهرستان رودبار در گفتگو با خبرنگار «تاریخ ما» تاکید دارد که با تخصیص بودجه از اعتبارات شهرستان، به زودی این سایت موزه ساخته و مسافران اتوبان قزوین به رشت می توانند از سایت موزه مارلیک دیدن کنند.

اختصاص ۲میلیارد ریال اعتبار برای ایجاد سایت موزه مارلیک

سید اسماعیل میرغضنفری می افزاید: بخش عمده آثاری که این ۱۵ روز در موزه رشت به نمایش درآمده، مربوط به حفاری های تپه مارلیک است که جزء زمین های روستای نصفی بوده بنابراین لازم است منطقه ای که حفاری های تپه مارلیک در آن صورت گرفته، سایت موزه ایجاد شود.

فرماندار رودبار تاکید می کند: شهرستان رودبار با ایجاد این سایت موزه می تواند تاثیر زیادی در جذب گردشگر داشته و تنها محلی برای عبور مسافران نباشد.

وی با اشاره به اینکه طی دو سال گذشته در کمیته برنامه ریزی شهرستان رودبار اعتبار مطالعه و اجرای سایت موزه مارلیک کد دار شده است، یادآور می شود: در سال جاری نیز با حمایت های رئیس سازمان برنامه و بودجه گیلان، مبلغ دو میلیارد ریال اعتبار برای ایجاد سایت موزه مارلیک تخصیص داده شده و امیدواریم بتوانیم بخشی از فاز اجرای آن را در سال جاری آغاز کنیم.

نبود زیر ساخت های ایجاد سایت موزه در رودبار

اما، در شرایطی که فرماندار رودبار از ضرورت ایجاد سایت موزه مارلیک صحبت می کند، مدیر موزه های مادر گیلان می گوید: بنظر می رسد هنوز امکان ایجاد یک سایت روباز در چراغعلی تپه روستای نصفی وجود ندارد و پیش نیاز آن ایجاد زیر ساخت های گردشگری مرتبط با سایت موزه است.

نسرین قوامی با بیان اینکه ظرفیت شهرستان رودبار در باستان شناسی بسیار غنی است،  توضیح می دهد: با وجود احداث ساختمان موزه در شهرستان رودبار، اما به دلیل برخی اشکالات کوچک نظیر ایجاد امنیت و تامین اعتبار برای تجهیز، عملا موزه رودبار در خاموشی بسر می برد.

وی با اشاره به اینکه ایجاد سایت موزه و شرایطی که گردشگر بتواند محل حفاری های مارلیک را بصورت روباز مشاهده کند، زیر ساخت های مناسب خود را می طلبد،  تصریح می کند: وقتی هنوز راه دسترسی مناسبی برای روستای نصفی نداریم، چگونه می توان گردشگران را برای دیدن یک سایت موزه راهنمایی کرد؟

مدیر موزه های مادر گیلان تأکید می کند: گردشگر امکانات رفاهی می خواهد، ابتدا باید حداقل امکانات رفاهی حتی یک اسکان موقت در مسیر ایجاد شود و سپس مردم را برای بازدید از گورهای سلطنتی «آماردها» در مارلیک برد. ضمن اینکه موزه شهرستان رودبار نیز باید تکمیل شود تا بتوان آثاری که در حفاری های منطقه کشف شده، در محل شهرستان نمایش داد.

مدیر موزه رشت به احداث و نیمه کاره ماندن تعداد زیادی موزه در سطح استان گیلان اشاره کرد که نیازمند تخصیص اعتبار است، اظهار می کند: در موزه رشت آثار باستان شناسی زیادی نگهداری می شود که گنجایش محدود موزه امکان نمایش همه آنها را نمی دهد. ابتدا باید فضای مناسبی برای نمایش آثار باستان شناسی و حفاری داشته باشیم و سپس برای ایجاد سایت موزه اقدام کنیم.

به زودی موعد نمایش جام های زرین و سیمین مارلیک در رشت به اتمام می رسد. جام هایی که ارزش هنری آن و چگونگی فن فلزکاری روی آن شهرت جهانی یافته است. جام هایی که هرکدام به نحوی افسانه زندگی را در سده ۱۳ پیش از میلاد روایت می کند، برای رفتن به کشور هلند آماده می شوند.

هنوز باستان شناسان در حیرت هستند که در پس ذهن هنرمند، چه می گذشت که حیوانات بومی گیلان نظیر ورزا، اسپ تک شاخ کاسپین، گاو بالدار، عقاب ماهیگیر، گراز، قوچ و بز را گرداگرد درخت زندگی بصورت برجسته و یکپارچه هنرمندان طراحی کرده است.

امید است با نمایش این آثار، شاهد راه اندازی سایت موزه مارلیک و تجهیز موزه های گیلان با رویکرد تخصصی باشیم.