MCSE و MCSA چیست؟ پاسخ به ۱۱ سوال متداول

وقتی اسم آموزش شبکه به گوش می‌رسه، اولین چیزی که خیلی‌ها یادش می‌افتن دوره‌های مایکروسافت هست: همون MCSA و MCSE معروف. دلیلش هم واضحه؛ چون تقریباً هر سازمان کوچیک و بزرگی توی ایران و حتی خارج، به سرویس‌های ویندوز سرور وابسته‌ست. از Active Directory و DNS گرفته تا DHCP و Group Policy، همه‌چی روی دوش این دوره‌هاست. برای همینه که می‌گن مهم‌ترین دوره آموزش شبکه همین MCSA و MCSE هستن. اگه بخوای وارد بازار کار بشی و واقعاً توی تیم فنی حرفی برای گفتن داشته باشی، بدون این دو تا مدرک کارت خیلی سخته. جالبه بدونی خیلی از مسیرهای دیگه مثل امنیت، مجازی‌سازی و حتی کلاد هم روی همین پایه‌ها ساخته می‌شن. به زبان ساده، MCSE و MCSA اسکلت اصلی دنیای شبکه مایکروسافت رو تشکیل می‌دن؛ چیزی که هر کارشناس شبکه باید اول سراغش بره.

۱) از کجا ماجرا شروع میشه؟

تقریبا هر کسی که بخواد وارد دنیای شبکه های مایکروسافتی بشه دیر یا زود با اسم های MCSA و MCSE روبه رو میشه. سوال های اصلی هم همینه: تفاوتشون چیه؟ قدیمی و جدید چه فرقی دارن؟ چی برای بازار کار ایران بهتره و برای مهاجرت چی؟ از کجا مدرس خوب پیدا کنیم و لازم هست همۀ MCSE رو بخونیم یا نه؟ این مطلب طوری نوشته شده که بدون پیش نیاز هم بتونی تصویر کلی بگیری و تصمیم بگیری کجا وقت و هزینه بذاری.

۲) اسم های زیاد ؛ از MCP تا MCSE

مایکروسافت برای تقریباً هر محصول مهمش (Windows Client/Server، SQL Server و راهکارهای سازمانی) مسیر آموزشی و گواهینامه گذاشته؛ به همین دلیل با اسم های MCP، MCTS، MCITP، MCSA، MCSE، MCT و… روبه رو میشی. بعضی قدیمی و بازنشسته شدن، بعضی هنوز مرجع بازار کارن. بدون نقشه آسون گیج میشی و ممکنه وقت و پول رو اشتباه خرج کنی.

۳) MCSE از دیروز تا امروز

MCSE از قدیمی ترین مدارک مایکروسافته. قدیم مخفف Microsoft Certified Systems Engineer بود و بعد شد Microsoft Certified Solutions Expert. اسم یکی موند اما معنا تغییر کرد: از مهندس سیستم به متخصص راهکار. قبلاً حدود ۷ آزمون داشت و گرایش هایی مثل Security و Messaging. امروز ساختار و ارزیابی عوض شده، اما هسته اش که Windows Server و سرویس های اون هست هنوز پایه شبکۀ مایکروسافته. پیشنیاز یادگیری MCSE حتما دوره نتورک پلاس شرکت کامپتیا هست.

۴) MCSA دقیقاً چیه؟

MCSA دروازۀ محبوب ورود به دنیای شبکه مایکروسافته. قدیم یعنی Microsoft Certified Systems Administrator، بعد شد Microsoft Certified Solutions Associate. عملی بخوایم بگیم: اگر MCSE طبقات بالاست، MCSA طبقۀ اوله. معمولاً با سه آزمون هسته ای Windows Server (مثلاً ۲۰۱۲ یا ۲۰۱۶) به MCSA میرسی. برای شروع بازار کار همین سطح کافیه.

۵) گرایش ها و عناوین؛ کدام ها مانده و کدام ها بازنشسته شده

یک دوره ای مایکروسافت گرایش هایی مثل MCSE: Core Infrastructure، Mobility، Productivity، Data Management & Analytics و Business Applications داشت. خیلی هاشون از ۲۰۲۱ به بعد بازنشسته یا جایگزین شدن. سمت MCSA هم عناوینی مثل Windows 10، Windows Server 2012/2016، Office 365، Cloud Platform و Linux on Azure وجود داشت که بخش زیادی شان امروز Retired هست. نتیجه عملی: به جای گیر دادن به اسم و سال، روی مهارت واقعی و نسخه هایی که در بازار کار می بینی تمرکز کن.

۶) مدارک قدیمی تر مثل MCTS، MCITP و MCP

زمان Windows Vista/7 و Windows Server 2008، ساختار نام گذاری به MCTS (متخصص فناوری) و MCITP (حرفه ای فناوری اطلاعات) تغییر کرد. اونها هم نهایتاً بازنشسته شدن و الان بیشتر ارزش تاریخی و رزومه ای دارن. MCP هم قبلاً با پاس کردن هر آزمون میگرفتی؛ امروز عملاً نقش مدرک مستقل نداره و بیشتر به حساب کاربری و پرتال مدارک اشاره میشه.

۷) برای کار شبکه واقعاً به چی نیاز دارم؟

بی پرده: برای شروع بازار کار، MCSA Windows Server به اضافه آشنایی با Windows 10/11 و اصول کلاینتی کافیه. باید با Active Directory، DNS، DHCP، Group Policy، File/Print Services، مفاهیم Backup/Restore و یه مقدار Networking دستت راه بیفته. بعد میتونی تصمیم بگیری میروی سمت مجازی سازی، کلاد، امنیت، Exchange یا حتی مسیر لینوکس و DevOps.

۸) لازم است همۀ MCSE را بخوانم؟

نه. اول کار نه. رفتن سر کلاس های خیلی پیشرفته بدون تجربه عملی هم خسته ات میکنه هم هزینه اضافه میذاره. بهترین مسیر: تا سطح MCSA برو، لابراتوار شخصی بساز، سناریوی واقعی پیاده کن و وارد کار شو. وقتی در یک سازمان بزرگ با سرویس های پیچیده تر درگیر شدی و دیدی نیاز داری، برو سراغ سرفصل های سطح MCSE. اینجوری هم هدف مند یاد میگیری هم پولت درست خرج میشه.

۹) مدرک بین المللی گرفتن سخت است یا آسان؟

از نظر فرآیندی آزمون های بین المللی پیچیده نیست؛ چالش اصلی دانش واقعی و صداقت حرفه ایه. میان برهای نامعتبر هست، اما آخرش به ضررت تموم میشه: تو مصاحبۀ فنی لو میروی و تو پروژه واقعی گیر میکنی. اگر هدفت مهاجرته حساس تر باش؛ بازار خارج روی تجربه عملی حساسه. بهترین رویکرد: مطالعه استاندارد + لابراتوار + سناریو، بعد آزمون رسمی.

۱۰) مدرک بین المللی برای کار در ایران الزامیه؟

هم بله، هم نه. در ساختارهای دولتی معمولاً مدرک بین المللی تعیین کننده نیست. در شرکت های خصوصی پیمانکار گاهی مدرک میخوان برای امتیاز پروژه، اما با گرونی دلار خیلی ها به تجربه عملی و سوابق پروژه ای بهای بیشتری میدن. راهکار عملی: اگر هزینۀ ارزی سنگینه، اول مهارت واقعی رو بساز؛ با همون شغل میگیری و بعد که درآمد تثبیت شد میروی سراغ آزمون رسمی.

۱۱) مخاطب دوره های مایکروسافت کیه و چطور به روز بمانیم؟

از تازه کارها تا کسانی که تجربه پراکنده دارن یا قدیمی هایی که میخوان به روز بشن. نقطه مشترک: میخوان با Windows Server و سرویس های هسته ایش کار عملی کنن و یک شبکۀ واقعی رو بالا بیارن و نگه داری کنن. برای به روز موندن هم لازم نیست همه چیز رو دوباره از صفر بخونی؛ وقتی نسخه ها عوض میشن روی تفاوت ها و قابلیت های جدید تمرکز کن. ساختار سرویس هایی مثل DNS، DHCP، Active Directory و VPN سالیان سال ثابته و فقط امکانات و شیوۀ استقرار مدرن تر میشه. اگه میخاین کامل متوجه تاریخچه و ماهیت MCSE و MCSA و MCITP بشید ، پیشنهاد می کنم مقاله ” MCSE چیست” رو از اینجا مطالعه کنید.