۹ مورد از قدیمی‌ترین ساختمان‌های جهان را بشناسید!
اجداد انسان‌های اولیه قبل از اینکه اولین تمدن‌های واقعی را در حدود ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در بین‌النهرین شکل دهند، برای هزاران سال کوچ‌نشین بودند. اما از زمانی که مردم یکجانشین شدند، آن‌ها سازه‌ها یا ساختمان‌های دائمی بیشتری ساختند. قدیمی‌ترین ساختمان‌های موجود هم به همان ابتدای تمدن‌های بشر برمی‌گردد که از مواد محکم ساخته شده بودند و در زمانی که هنوز استفاده شده بودند، نوسازی هم می‌شدند که همین کارشان باعث شد عمر این ساختمان‌ها طولانی‌تر شود. امروز، تمام این ساختمان‌ها مکان‌های باستان‌شناسی مهمی محسوب می‌شوند و بعضی از آن‌ها هم مقاصد گردشگری محبوب هستند.
از زمانی که درباره سازه‌ها و معابد و اهرام می‌نویسم، این ساختمان‌ها را از قلم انداخته بودم که امروز به همه آن‌ها اشاره می‌کنم. در مقاله امروز روی ساختمان‌هایی (سازه‌هایی با سقف و دیوارها) تمرکز می‌کنم که مردم در زمان‌های قدیمی در آن‌جا زندگی می‌کردند، البته در مقاله از آرامگاه‌ها صحبت نمی‌کنم.
۹- قلعه وان
سال ساخت: بین قرن هشتم – قرن هفتم قبل از میلاد مسیح
مکان: استان وان، ترکیه
هدف ساخت: قلعه
وضعیت کنونی: بخشی از ساختمان باقی مانده و بیشترش خرابه است
قلعه وان یا ارگ وان را که پادشاهی باستان اوراتو در ترکیه امروزی ساخته است، یکی از بزرگ‌ترین و حیرت‌انگیزترین قلعه‌ها در نوع خودش است. اصلا پادشاه اوراتو به خاطر ساخت همین دژها در سراسر قلمروی خودش شناخته می‌شود. قدیمی‌ترین بخش این دژ، برج سردور محسوب می‌شود که در حین قرن هشتم قبل از میلاد مسیح ساخته شده بود.
به علاوه اینکه این ساختمان، نمونه بی‌نظیری از قدرت ساختمان اورارتویی است، قلعه وان جزئیاتی از تاریخچه این امپراتوری را برایمان فاش می‌کند. یعنی در پی سقوط امپراتوری اوراتو، گروه‌های مختلفی مانند مادها، هخامنشیان، ارمنیان، اشکانیان، رومیان، فارس‌های ساسانی، بیزانس‌ها، عرب‌ها، سلجوقیان، صفویان، افشاریان، عثمانی‌ها و روس‌ها این دژ را اشغال کرده بودند. یکی از جذاب‌ترین مصنوعات پیداشده در این قلعه وان هم یک نوشته سه‌زبانه از خشیارشاه، اولین امپراتور بزرگ ایرانی در قرن پنجم قبل از میلاد مسیح است.
۸- دان آنگوس
سال ساخت: حدود ۱۱۰۰ قبل از میلاد مسیح
مکان: جزایر آران در استان گالوی، جمهوری ایرلند
هدف ساخت: قلعه تپه‌ای
وضعیت کنونی: بیشتر این ساختمان دست‌نخورده باقی مانده است
دان آنگوس یکی از بهترین دژهای محافظت‌شده در هر کجای این دنیاست. این دژ صخره‌ای از بزرگ‌ترین دژهای ماقبل تاریخ در جزایر آران است که حدود ۱۱۰۰ سال قبل از میلاد مسیح ساخته شده بود. حفاری‌ها در این مکان هم فاش می‌کند مردم از ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در این مکان زندگی می‌کردند و این ساختمان، اولین نسخه‌ای از دان آنگوس و اولین مسکن دائمی چند قرن بعد از آن است.
یکی از مسحورکننده‌ترین ویژگی دان آنگوس، سنگ‌های دفاعی تیز است که به (شواکس دی فریزی) شناخته می‌شود و در ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح به این ساختمان اضافه شده بودند. امروز، دون آنگهاسا یکی از محبوب‌ترین مکان‌های گردشگری در ایرلند محسوب و زیر نظر یادبود ملی ایرلند محافظت می‌شود.
۷- سو نوراکسی در بارومینی
سال ساخت: حدود قرن شانزدهم قبل از میلاد مسیح
مکان: بارومینی، ساردینیا، ایتالیا
هدف ساخت: نامشخص – احتمالا یک قلعه / کاخ
وضعیت کنونی: بیشتر این ساختمان دست‌نخورده باقی مانده است
از تمام ساختمان‌های نوراگه در ساردینیا، ساختمانی که در بارومینی به سو نوراکسی شناخته می‌شود از تحسین‌برانگیزترین و حفظ‌شده‌ترین ساختمان‌هاست. سو نوراکسی یک مکان باستان‌شناسی در ساردینیاست که در فهرست میراث جهانی یونسکو هم به ثبت رسیده است. این ساختمان یکی از تنها بقایای به جامانده از تمدن نوراگیک است.
مجموعه سو نوراکسی شامل یک برج مرکزی بزرگ و چهار برج در گوشه این ساختمان است. در اطراف تمدن نوراگیک هم روستایی است که ۵۰ کلبه، چاه و آب‌انبار در آن قرار گرفته‌اند. از آنجایی که قدیمی‌ترین بخش سو نوراکسی، برج مرکزی‌اش با قدمت اوایل قرن شانزدهم قبل از میلاد مسیح است، کل این مجموعه بعد از این مدت ساخته شده بود و برای در امان ماندن از متجاوزان محکم‌تر و مستحکم‌تر شد.
۶- نوراگه سانت آنتین
سال ساخت: حدود ۱۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح
مکان: تورالبا، ساردینیا، ایتالیا
هدف ساخت: نامشخص، احتمالا دژ یا قلعه
وضعیت کنونی: بیشتر این ساختمان دست‌نخورده باقی مانده است
نوراگه سانت آنتین یکی از بزرگ‌ترین مکان‌های باستان‌شناسی در ساردینیاست. این ساختمان مگالیتیک در دره نوراقی و قدیمی‌ترین این ساختمان‌ها هم در همین منطقه قرار گرفته است. در اصل، این ساختمان به نوراگه سانت آنتین شناخته می‌شود و این احتمال وجود دارد که به خاطر کنستانتین مقدس، که در ساردیک به (آنتین) شناخته می‌شود، نامش را روی این ساختمان گذاشته بودند. هرچند، محلی‌ها به این ساختمان، «سا دومو دی سو ر» (خانه شاه) می‌گویند که تا حدی برایمان مشخص می‌کند این ساختمان برای چه هدفی ساخته شده بود.
امروزه، بخش دیدنی‌تر نوراگه سانت آنتین، برج مرکزی / اصلی‌اش است که احتمالا در قرن شانزدهم قبل از میلاد مسیح ساخته شده بود. البته برج‌های کوچک‌تری هم در اطراف برج مرکزی وجود دارند که به دیوارهای بزرگ متصل شده‌اند. این‌ها بقایایی کمی از چیزی هستند که ما باور داریم این روستای بزرگ در مجاور نوراقه است.
۵- کاخ کنوسوس
سال ساخت: حدود ۱۹۵۰ قبل از میلاد مسیح
مکان: هراکلیون، کرت، یونان
هدف ساخت: کاخ
وضعیت کنونی: بخشی از آن سالم مانده و بیشترش خراب شده است
بقایایی از کاخ کنوسوس به همراه دیگر ساختمان‌هایی که این مجموعه را پایتخت کریت مینوی می‌کند در مکان باستان‌شناسی کاخ کنوسوس قرار گرفته‌اند. اولین برج در حدود اوایل قرن بیستم قبل از میلاد مسیح و کاخ دوم هم حدود ۱۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح ساخته شده بود. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که احتمالا زلزله‌هایی در آن زمان کاخ اول را کاملا ویران کرده بودند و مینوی‌ها در طی قرن‌ها آن را به طور گسترده‌ای نوسازی کردند.
متاسفانه، بلایای طبیعی و دیگر اتفاقات ناگواری مانند جنگ و اشغال تمدن‌های دیگر، بارها و بارها به این کاخ آسیب‌هایی وارد کرده بودند. با اینکه کاخ کنوسوس چندین مرتبه نوسازی شده بود، اما در حدود ۱۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برای همیشه نابود شد و در نهایت کاخ کنوسوس حدود یک قرن بعد رها شده بود. زمانی هم این قلعه در اوایل دهه ۱۹۰۰ میلادی حفاری شد، باستان‌شناسی بریتانیایی، آرتور ایوانز این قلعه را به طور گسترده‌ای نوسازی کرد. هرچند، این کار ایوان جنجالی به نظر می‌رسید، چون بعضی از باستان‌شناسان معتقدند که او در این نوسازی جزئیاتی را تصور و از موادی استفاده کرده که این مکان را در معرض خطر می‌گذارد.
۴- شانت الزبیب
سال ساخت: حدود ۲۷۵۰ سال قبل از میلاد مسیح
مکان: ابیدوس، مصر
هدف ساخت: معبد مرده
وضعیت کنونی: بخشی از آن سالم مانده و بیشترش خراب شده است
شانت الزبیب یکی از قدیمی‌ترین ساختمان‌ها در مصر و یکی از قدیمی‌ترین ساختمان‌های آجری گَلی در دنیاست. این ساختمان به خاطر یادبود سلطنتی شاه خاشخموی ساخته شده بود که در زمان دومین سلسله مصر باستان حکمرانی می‌کرد. شانت الزبیب از دو بخش اصلی، آرامگاه زیرزمینی شاه و مجمومه روی زمین ساخته شده بود که پیروان خاشخموی می‌توانستند در آن‌جا دور هم جمع شوند و حاکم مرده‌شان را بپرستند.
این باور وجود دارد که شانت الزبیب در حدود سال ۲۷۵۰ قبل از میلاد مسیح زیر نظر پیشروی اهرام مشهور مصر هم ساخته شده بود. جانشین خاشخموی، جوسر (روسر) تحت تاثیر طراحی شانت الزبیب قرار گرفت و در نهایت هرم پله‌ای ساکارا (معروف به هرم جوزسر / زوسر)، اولین هرم واقعی را ساخت. باستان‌شناسان هم در حدود سال ۲۰۰۷ میلادی پروژه بازسازی شانت الزبیب را برای جلال و جبروت سابقش شروع کردند.
۳- معابد تارکسین
سال ساخت: حدود ۳۶۰۰ – ۲۵۰۰ قبل از میلاد مسیح
مکان: تارکسین، مالت
هدف ساخت: معابد
وضعیت کنونی: وجود دارد و خرابه‌هایش بازسازی شدند
معابد تارکسین، چهار معبد دارد که بین ۳۶۰۰ – ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح ساخته شده بودند. معابد تارکسین به همراه معابد جانتیجا، معبدهای مگالیتیک در مالت را هستند که در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند. بیشتر این معبد قدیمی در شرقی‌ترین بخشش از بین رفته، منتها سه معبد دیگر آن بازسازی شده‌اند.
سر تمیستوکلس زامیت، رئیس موزه در آن زمان، در دهه ۱۹۲۰ میلادی مکان تارکسین را کشف کرده بود و مسئولیت بازسازی معبد جنوبی و معبد شرقی و معبد مرکزی را در حفاری‌های اولیه برعهده داشت. معابد تارکسین به خاطر بلوک‌ها و صفحه‌های سنگی تزئین‌شده و برجستگی‌هایی از مارپیچی‌ها و حیوانات اهلی، مجسمه بزرگ و تعدادی از محراب‌ها مشهور است. گردشگاهی این مکان در سال ۲۰۱۲ به طور کامل تکمیل شد و به بازدیدکنندگان اجازه داده شد تا به طور کامل این معبد را تماشا کنند.
۲- معابد گانتیجا
سال ساخت: حدود ۳۶۰۰ – ۳۲۰۰ قبل از میلاد مسیح
مکان: زاخرا، گوزو، مالت
هدف ساخت: معابد
وضعیت کنونی: بیشتر ساختمان دست‌نخورده باقی مانده است
معابد گانتیجا یکی از مهم‌ترین یافته‌های باستان‌شناسی در جزیره مالت و یکی از مرموزترین مکان‌های باستان‌شناسی است که تا به حال در دنیا کشف شده است. دو معبد گانتیجا در بین ۳۶۰۰ – ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح ساخته شدند و قدیمی‌ترین معابد گانتیجا در مالت هستند که در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند.
به خاطر ارتباط این مکان با نژادی از غول‌های مرموز، یک کلمه از زبان مالت (ggant) به معنای غول‌پیکر را روی این معبد گذاشته‌اند. با اینکه باستان‌شناسان به طور کامل مطمئن نیستند این معابد برای چه منظوری ساخته شده‌اند، اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این معبد را برای برگزاری مراسم قربانی‌کردن حیوانات استفاده می‌کردند. بقایای تعدادی از حیوانات هم در نزدیکی کوره‌های سنگی در این معابد پیدا شده است.
۱-ناپ هاوار
سال ساخت: حدود ۳۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح
مکان: پاپا وستری، اورکنی، اسکاتلند
هدف ساخت: خانه
وضعیت کنونی: بیشتر این ساختمان دست‌نخورده باقی مانده است
ناپ هاوار با قدمت حدود ۳۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، قدیمی‌ترین ساختمان و احتمالا قدیمی‌ترین خانه موجود در دنیاست. ناپ هاوار دو خانه سنگی را شامل می‌شود و زمانی که فرسایش بخشی‌هایی از دیوارهای سنگی آن‌جا آشکار شد، در دهه ۱۹۳۰ میلادی کشف شدند. بعد از آن بود که این مکان حفاری شد و باستان‌شناسان در آن‌جا دو ساختمان کشف کردند که از طریق دیوارهای به هم متصل و در ارتباط بودند.
باستان‌شناسان باور دارند که این دو ساختمان بزرگ، خانه و آن ساختمان کوچک‌تر، کارگاه یا انبار غله بودند. شواهدی وجود دارد که می‌گوید آن ساختمان کوچک‌تر به سه منطقه کوچک‌تر تقسیم شده است. در نهایت، کسی که در این ساختمان‌ها زندگی می‌کرده، ورودی خانه کوچک‌تر را بسته بود و برای سال‌ها در خانه اصلی زندگی می‌کرد. به علاوه، باستان‌شناسان تصور می‌کنند که این مکان برای قرن‌ها استفاده می‌شده و ساختمان فعلی روی بقایای ساختمان قبلی بنا شده است.
