آشنایی با جاذبه های دیدنی دهلی
دهلی، هزار جاذبه داشته و ناداشته
هر قدرت‌طلبی که می‌خواست کل هند را زیر یوغ خودش داشته باشد، یک چشمش به دهلی بود؛ از امپراتوری‌های هندی بگیرید تا مسلمان‌ها و مغول‌هایی که دهلی را نقطه شروعی می‌دیدند برای تاسیس حکومت‌شان. حتی بریتانیایی‌هایی که می‌خواستند مستعمره‌شان را در کل هند گسترس دهند و حرف‌شان را به کرسی بنشانند، دهلی را جای مناسبی می‌دیدند. حالا که دهلی از آن کلان‌شهرهای مهم هند محسوب می‌شود، امروز در مجله تاریخ ما می‌خواهیم کمی از تاریخچه‌اش بگوییم و بعد از آن هم به تک تک جاذبه‌های دیدنی‌اش اشاره کنیم.
تاریخچه دهلی
از مورخی که درباره تاریخ دهلی بپرسید، اول به تمدن دره سند در هزاران سال قبل اشاره می‌کند. تمدنی که در شمال هند و پاکستان امروزی ساز و کار خودش را داشته بود و البته به دلایلی از بین رفته است. این مورخ بعد از آن هم از امپراتوری‌های هندی می‌گوید که اولین گام قدرت‌طلبی و حکمرانی‌شان را در دهلی برداشتند و تا می‌توانستند جا پای خودشان را در آن‌جا محکم می‌کردند تا بتوانند کل هند را در مشت‌شان داشته باشند.
هجوم اجنبی ها به دهلی و تصرف نادرشاه افشار
البته اجنبی‌هایی که هوس قدرت‌طلبی در هند به سرشان زده بود هم ظرفیت هند را دیده بودند. برای همین مسلمانان برای تاسیس حکومت اسلامی و مغول‌ها برای بنیان گذاشتن حکومت گورکانی در هند، قبل از هر چیزی به دهلی حمله‌ور شدند. حتی نادرشاه که می‌خواست طومار حکومت گورکانیان مغول در هند را بپیچد هم یک راست رفت سراغ دهلی.
استعمار هند با تصرف دهلی
حتی بریتانیایی‌هایی که از آن‌طرف اروپا با کشتی‌های‌شان در سواحل جنوبی شبه قاره هند پهلو می‌گرفتند تا با هندی‌ها تجارت کنند، خیلی زود متوجه شدند که با تصرف دهلی و اعمال سیاست در آن‌جا، نه فقط جنوب هندوستان، بلکه می‌توانند کل هندستان را تحت اختیار خودشان داشته باشند. آن‌قدر دهلی برای انگلیسی‌ها با اهمیت شده بود که حتی پایتخت را از کلکته به آن‌جا منتقل کردند تا از ظرفیت‌های این شهر که پایتختش هم کرده بود، نهایت استفاده را کنند. اینکه مردم هند با جنبش‌های استقلال‌طلبانه و حرکت‌های گاندی، بالاخره توانستند در سال ۱۹۴۷ میلادی به استقلال برسند که این استقلال باز هم از دهلی شروع شد و سراسر هند گسترش یافت.
بالاخره پایتخت هند کجاست؟
همانطور که در مطلب آشنایی با هند گفتیم، دهلی یک کلانشهر یا قلمرو اتحادیه‌ای در نظر می‌شود که چند بخش را در دل خودش جایی داده است. حالا از بین تمام این بخش‌ها، دهلی نو از طرفی مرکز دهلی و از طرف دیگر پایتخت هند محسوب می‌شود.
بخش‌های مرکز دهلی: دهلی نو – دهلی مرکزی؛
بخش‌های شمال دهلی: دهلی شمالی – دهلی شمال غربی – دهلی شمال شرقی؛
بخش‌های غرب دهلی: دهلی غربی؛
بخش‌های شرق دهلی: دهلی شرقی – شادارا؛
بخش‌های جنوب دهلی: دهلی جنوب شرقی – دهلی جنوبی – دهلی جنوب غربی.
جاذبه های دهلی
هر کدام از بخش‌های دهلی، جاذبه‌های دیدنی و تاریخی خودشان را دارند که برای آشنایی با هر کدام از این جاذبه ها، کافی است روی آن‌ها کلید کنید تا به صفحه مدنظر وارد شوید.
(از آنجایی که جاذبه های دهلی یکی دوتا نیست، فهرست‌های زیر از جاذبه‌ها را به مرور زمان به روز رسانی می کنیم. در صورت به روز رسانی هم فقط کافی است روی هر کدام کلیک کنید تا به صفحه آن وارد شوید.)
جاذبه های دیدنی دهلی در دهلی نو
- کاخ کاننات یا کاخ هاب تجاری (گل مارکت، اداره پست گل، دادگاه غربی و شرقی، مدرسه سنت کلمبیا، معبد هانومان، گورودوارا بنگلا صاحب)؛
- کلیسای کاتولیک قلب مقدس؛
- آگراسن کی بائولی (بائولی اوگارسان)؛
- معبد لاکشمی نارایا (بیرلا ماندیر)؛
- جانتار مانتار؛
- بارا خامبا؛
- کاخ های یا خانه های ملوکانه در دهلی نو (کاخ ریاست جمهوری (بلاک شمالی و جنوبی، ساختمان مجلس، کاخ حیدآباد، کاخ بارودا، خانه پاتالا، خانه جیپور، خانه بیکانار)؛
- کلیسای رستگاری؛
- ایندیا گیت؛
- قلعه فیروزشاه ( خرابه های کاخ، مسجد جامی، هرم سلول‌ها، ستون آشوکا، بائولی، یادبود موتنی)؛
- قلعه پورانا (مسجد قلعه کهنه، درواه بادا، دروازه تلاقی، دروازه همایون، شر ماندال، بائولی، حمام)
- مسجد خیرالمنازیل؛
- لال دروازه یا دروازه شیر شاه سوری؛
- آرامگاه صفدرجنگ و اطرافش (آرامگاه نجف خان، درگاه شاه مردان، محوطه کربلا، پاویون آجری، یادبود مهاتما گاندی و یادبود ایندیرا گاندی، کاخ تین مورتی، کوشک محل، سیاره نما نهرو)؛
- لودی گاردن (آرامگاه محمد شاه سید، گمبد بادا، گمبد شیش، آرامگاه سیکندر لودی، دروازه و مسجد وال، مسجد، برجک، آتپولا)؛
- مجموعه گلف کلاب (لال بنگلا، آرامگاه سید عابید، آرامگاه طاق دار مغولی، دوازده ستون، آرامگاا، اوایل دوره مغول، آرامگاه باگیچی، آرامگاه میر تقی، مسجد اواخر دوره مغول، آرامگاه هشت ضلعی مغول، گمبد گل)؛
- آرامگاه همایون و ساختمان های اطرافش (آرامگاه عیسی خان، مسجد و آرامگاه افسار والا، آرامگاه باربر، عرب سارای، آرامگاه بو هالیما، قصر سونداروالا، برج سونداروالا، قصر بارا باتاشوال، قصر چوتا باتاشوال، گمبد نیلا، باراهپویلا، آرامگاه خانی خانا، آرامگاه حضرت نظام الدین اولیا، جماعت خان، آرامگاه جهان آرا، آرامگاه میرزا جهان گیر، آرامگاه محمد شاه، آرامگاه امیرخسرو، دالان، آرامگاه آتیاق خان، آرامگاه میرزا غالب، شائونساث خامبا، مسجد کالی، برج سبز، باراخامبا، بائولی،
- پل باراپولا؛
- آرامگاه میرزا عزیز کوکالتاش؛
- ستون آهنی؛
- وزیرپور گمبد؛
- جاذبه های سیری و اطرافش (دیوار قلعه سیری، مسجد محمدی والی، گمبد تهفه والا، آرامگا، مخدوم صاحب، شور مینار، عیدگاه، مسجد درویش شاه، مسجد نیلی، مسجد مات، بهور خان گمبد، آرامگاه داریا خان لوهانی، گمبد برخان، گمبد چوته خان، گمبد کال خان، گمبد مبارک شاه، گومتی شیخ علی، مجموعه آرامگاهی خواجه سرا باستی خان، آرامگاه‌های زمرد)؛
- معبد لوتوس؛
- تین برجی والا گمبد؛
- برج صندروالا؛
- سوندروالا محل؛
- آرامگاه لاککاروالا؛
- آرامگاه میرزا مظفر؛
- پنجابی گیت؛
- منار کوس یا منار مایل؛
- لا بنگلا؛
جاذبه های دیدنی دهلی در دهلی مرکزی
- کاشمیری گیت؛
- کلیسای سنت جیمز؛
- دروازه مگزین،
- کلیسای سنت مریم؛
- لاهوری گیت؛
- جاذبه های شهرداری شاه جهان آباد (ساختمان شهرداری شاه جهان آباد، حویلی لالا چوننامال، کاترال نیل، حویلی بهوانی شانکار، ساختمان های بانک، حویلی حیدر قلی، حویلی میرزا غالب)
- مسجد فاتح پوری؛
- مسجد مبارک بیگم؛
- مدرسه قاضی الدین؛
- مسجد و آرامگاه قاضی الدین؛
- اجمری گیت؛
- مسجد کلان؛
- کلیسای تثلیث مقدس؛
- دروازه ترکمن؛
- معبد سری دیگامبار جین لال؛
- گوودوارو سیس گنج؛
- مسجد سنهری یا مسجد طلایی و مسجد شاهی سنهری؛
- معبد جین مرو و معبد جین نایا و ناگهرا؛
- مسجد جامع؛
- قلعه سرخ (لاهور گیت، شاتا شوک، نوبت خانا، دیوانم، ممتاز محل، بهدوم، رنگ محل، خاص محل، دیوان خاص، حمام، هیرا محل، شاه برج، موتی مسجد، باغ حیات بخش، پایون‌های ساوان و بهادون، ظفر محل، دهلی گیت)؛
- دیوار شهر؛
- مسجد زینتال یا غتا؛
- دروازه خونی یا دروازه لال؛
- یادبود میوتنی؛
- پیر غائب؛
- مسجد چابرجا؛
- کالج سنت استفن؛
- لژ معاون سلطنتی یا دفتر معاونت؛
- برج پرچم؛
- کاخ سر توماس متکالف؛
- قبرستان نیکلسون؛
- باغ قدسیه؛
جاذبه های دیدنی دهلی در دهلی شمالی
- پارک تاج گذاری و باغ هایش (مایابارا پیک، شالیمار باغ، مسافرخانه بادلی، دروازه تریپولیا، دروازه و باغ محلدارخان، باغ روشانارا)؛
- آرامگاه روشانارا؛
- دروازه تریپولیا؛
جاذبه های دیدنی دهلی در دهلی شمال غربی
- شیش محل؛
جاذبه های دیدنی دهلی در دهلی شمال شرقی
جاذبه های دیدنی دهلی در دهلی غربی
جاذبه های دیدنی دهلی در دهلی غربی در دهلی شرقی
جاذبه های دیدنی دهلی در دهلی غربی در شادارا
جاذبه های دیدنی دهلی در دهلی جنوب شرقی
- جاذبه های جهان پناه (مسجد بگیمپوری، مجموعه بیجی ماندال، براداری و آرامگاه، گمبد لال، گمبد خربزه)؛
- جاذبه های چراغ دهلی و خیرکی (ساتپولا، مسجد خیرکی، آرامگاه یوسف قطال، آرامگاه درویش شیخ سلطان الدین، مجموعه درگاه، آرامگاه بهلول لودی)
- قلعه طغلق آباد؛
- آرامگاه غیاث الدین تغلق؛
- قلعه عادل آباد؛
جاذبه های دیدنی دهلی در دهلی جنوبی
- حوض خاص (مسجد، آرامگاه فیروزشاه، آرامگاه های تغلاق، مدرسه، سالن اجتماعات،)
- جاذبه های اطراف حوض خاص (گمبد موندا، گمبد باغ عالم، گمبد تهفه والا، کالی گومتی، ؛
- باغ عالم گمبد؛
- تهفه والا گمبد؛
- کالی گومپتی؛
- پارک باستان شناسی مهرائولی و جاذبه های اطرافش (آرامگاه عزیم خان، پل متکاف، فولی متکالف، قایق خانه متکالف، آرامگاه قلی خان، بائولی پادشاهان و مسجد اطرافش، بائولی گانداک، آرامگاه و مسجد جمالی کمالی، آرامگاه و مسجد وال، معبد جین باداباری، قصر جاهاز، حوض شمسی)
- مجموعه قطب منار (آرامگاه امام زمین، دروازه الایی، قطب منار، مسجد قوت الاسلام، ستون آهنی، مدرسه و آرامگاه علاءالدین خلجی، آرامگاه لتوتمیش، الایی مینار)؛
- بائولی مونیرکا؛
- شوتی گومپتی؛
- ساکری گومپتی؛
- مسجد مدهی؛
- موتی مسجد؛
- درگاه قطب الدین بختیار کاکی
- ظفر محل؛
- آرامگاه ادهام خان؛
- آرامگاه عظیم خان؛
- راجون کی بائولی و مسجد مجاورش؛
- گنبد باغ علم؛
- آرامگاه داریا خان ؛
- مسجد تاقطلاق؛
- مجتمع بیجی مندال؛
- آرامگاه شیخ صلاح الدین درویش
جاذبه های دیدنی دهلی در دهلی جنوب غربی
- مجموعه سلطان غاری (آرامگاه سلطان غاری، آرامگاه رکن الدین فیروز شاه، چاه دوران طغلاق، مسجد طغلاق، مجموعه مسکونی غربی، واحد مسکونی، محوطه مسکونی)؛
- مسجد باستان پالام؛
کلام آخر
همانطور که دیدید، دهلی نقطه‌ای بوده برای رقم زدن تاریخ یک ملت. یعنی اگر می‌خواستند امپراتوری‌شان را در کل هند تاسیس کنند، اول باید حکومت‌شان را در دهلی بنیان می‌گذاشتند. یا اگر می‌خواستند کل هند را اشغال کنند، اول باید دهلی را اشغال می‌کردند. حتی اگر می‌خواستند کل هند را از زیر استعمار در بیاورند، باز هم اول باید دهلی را از زیر استعمار در می‌آورند. همین‌ها باعث شده که امروز از تاریخچه و جاذبه های دیدنی دهلی بگوییم.
منابع:
فهرست جاذبه های دیدنی از کتاب فهرست بناها و مکان‌های مهم ملی دهلی.
