تاریخ ایران

برخلاف تصور رایج که یونانیان را مبتکران سیستم پولی می‌دانند، کاوش‌های جدید باستان‌شناسی نشان می‌دهد هخامنشیان پیشرفته‌ترین نظام مالی عصر باستان را توسعه داده بودند. در سال ۲۰۲۲، کشف یک خزانه سلطنتی در پاسارگاد پرده از اسرار این سیستم…

در طول حکومت ساسانیان (۲۲۴–۶۵۱ میلادی)، ایران به مهم‌ترین حلقه ارتباطی بین شرق و غرب در تجارت ابریشم تبدیل شد. برخلاف تصور رایج، این تجارت تنها محدود به انتقال کالا نبود، بلکه شبکه‌ای پیچیده از تبادلات فناوری، هنر و اندیشه را شکل داد.

در پهنه‌ی تاریخ کهن ایران، در دوران پیش از هخامنشیان، نامی پنهان در مه اسطوره‌ها و درخشنده در آیینه‌ی آیین، طنین‌انداز می‌شود: زرتشت. چهره‌ای که برخی او را نخستین پیامبر تاریخ می‌دانند، برخی او را یک مصلح دینی و برخی دیگر، سایه‌ای افسانه‌ای…

در سده‌های پیش از میلاد، جهان در آستانه‌ی شکل‌گیری توازن جدیدی از قدرت ایستاده بود. در شرق، دودمان اشکانی (پارت‌ها) با تکیه بر نیروی سواره‌نظام، شبکه‌ای از ایالات نیمه‌خودمختار، و مهارت در جنگ‌های چریکی، توانسته بود میراث ایرانی را پس از…

در دل یکی از منسجم‌ترین شاهنشاهی‌های تاریخ ایران – ساسانیان – اتفاقی رخ داد که کمتر در تاریخ سیاسی ایران بی‌سابقه بود: ظهور دو چهره کاریزماتیک مذهبی که نه‌تنها آموزه‌هایی نو ارائه دادند، بلکه نظم سیاسی موجود را به چالش کشیدند.

شاه عباس اول، مشهور به شاه عباس کبیر، پنجمین پادشاه سلسله صفوی بود که از سال ۹۹۶ تا ۱۰۳۸ هجری قمری (۱۵۸۸ تا ۱۶۲۹ میلادی) بر ایران حکومت کرد. او به عنوان یکی از بزرگترین و قدرتمندترین پادشاهان تاریخ ایران شناخته می‌شود و خدمات بسیاری به…

حمله مغول‌ها به ایران یکی از فاجعه‌بارترین رویدادهای تاریخ ایران بود که در قرن هفتم هجری قمری (سیزدهم میلادی) رخ داد. این حمله با هجوم ارتش چنگیزخان مغول به مناطق شمال شرقی ایران آغاز شد و به تدریج تمام سرزمین ایران را فراگرفت. مغول‌ها…

تیمور لنگ نه ایرانی بود و نه کاملاً خارجی. او از نژاد ترک-مغول بود و در منطقه‌ای به نام ماوراءالنهر (که امروزه بخشی از ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان است) به دنیا آمد. این منطقه از دیرباز تحت تأثیر فرهنگ ایرانی قرار داشته و زبان فارسی در…

انقلاب مشروطه ایران، نه یک رویداد ناگهانی، بلکه فرآیندی تدریجی بود که در اثر عوامل متعدد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به وقوع پیوست. چندین عامل کلیدی در آغاز این انقلاب نقش داشتند: نفوذ روزافزون قدرت‌های خارجی: مداخلات روسیه و انگلیس در…

بله، ایرانی‌ها و عثمانی‌ها در طول تاریخ بارها با یکدیگر جنگیدند. این جنگ‌ها اغلب بر سر قلمرو، منابع و نفوذ منطقه‌ای بود. مدت زمان طولانی و شدت این جنگ‌ها تأثیر عمیقی بر تاریخ و جغرافیای سیاسی هر دو کشور گذاشت. مختصری از تاریخچه…

قرارداد ترکمنچای قراردادی ننگین و تحقیرآمیز بود که در ۲۲ فوریه ۱۸۲۸ (۳ شعبان ۱۲۴۳ هجری قمری) بین ایران و امپراتوری روسیه پس از جنگ ایران و روس (۱۸۲۶-۱۸۲۸) امضا شد. این قرارداد، به شدت به ضرر ایران تمام شد و باعث از دست رفتن بخش قابل توجهی…

گفتن اینکه قاجارها "به ایران خیانت کردند" یک ادعای بسیار کلی و بحث برانگیز است. حکومت قاجار، مانند هر حکومت دیگری، نقاط ضعف و قوت، اقدامات درست و نادرست داشته است. برخی از اقدامات آن‌ها، به ویژه در مواجهه با قدرت‌های خارجی، به شدت مورد…

هخامنشیان و ساسانیان دو سلسله بزرگ و تاثیرگذار در تاریخ ایران باستان هستند که هر کدام ویژگی‌ها و دستاوردهای منحصر به فردی داشته‌اند. در اینجا به برخی از تفاوت‌های اصلی بین این دو سلسله اشاره می‌کنیم: ریشه‌ها و بنیانگذاران: …

اسکندر مقدونی، پادشاه مقدونیه، در قرن چهارم پیش از میلاد (330-336 قبل از میلاد) به ایران حمله کرد و امپراتوری هخامنشی را سرنگون ساخت. فتح ایران توسط اسکندر نتیجه یک سری نبردهای بزرگ و استراتژی‌های نظامی بود: نبرد گرانیک: اولین رویارویی…

بله، ایران قبل از اسلام دارای دین رسمی بود. دین رسمی ایران در دوره‌های مختلف تاریخی، متفاوت بوده است. در دوران هخامنشیان، دین رسمی مشخصی وجود نداشت، اما زرتشت مورد احترام بود. در دوران ساسانیان، دین رسمی زرتشتی بود. دوران هخامنشیان: …