تصاویر قاهره در ۱۱۵ سال قبل

به گزارشتاریخ ما، این شهر که در شمال مصر واقع شده، در ۱۶۵ کیلومتری جنوب دریای مدیترانه و ۱۲۰ کیلومتری غرب کانال سوئز قرار دارد و یکی از متراکم ترین شهرهای جهان از نظر جمعیت است. در همسایگی غربی قاهره شهر باستانی “جیزه” و گورستان قدیمی “ممفیس” و اهرام ثلاثه وجود دارد. این شهر به خاطر معماری اسلامی به شهر هزار مناره معروف است.

قاهره در طول تاریخ هزار ساله‌اش پایتخت خاندانهای بزرگ پادشاهی مصر در قرون وسطی و بعدها منطقهٔ تحت استعمار بریتانیا بوده ‌است تا اینکه اسماعیل پاشا پس از آنکه در سال ۱۸۶۳ به حکومت مصر رسید پروژه نوسازی را با هدف تبدیل قاهره به “پاریس عربی” آغاز کرد. اسماعیل این ایده را در نمایشگاه بین المللی پاریس و پس از دیدار با معمار و شهرساز معروف فرانسوی “جرج هوسمان” و تحت تاثیر او دنبال کرد و تصمیم به نوسازی پایتخت مصر گرفت.

از آنجا که طرح هوسمان در پاریس، شامل احداث بلوارهایی در بافت موجود شهر و خارج از مرکز شهر بود، “علی مبارک” طراح قاهره نیز پروژه شهرسازی گسترده ای را پیشنهاد داد که همزمان به تجدید حیات و بازسازی هسته تاریخی شهر و گسترش و توسعه آتی آن توجه داشت.

خط توسعه شهر از سمت غرب و به سوی کرانه رود نیل بود. در طرح توسعه شهر زمین های پست کرانه رود نیل که در معرض طغیان سالانه رود بود نیز مورد توجه قرار گرفت و خط توسعه در مجاورت آن شکل یافت. در طرح جدید منطقه نو میان هسته تاریخی شهر و کرانه رود نیل به عنوان بخش اروپایی شهر قاهره پیش بینی شده بود.

میدان اسماعیلیه مرکز بخش اروپایی شهر بود که در ۱۹۵۴ به میدان التحریر تغییر نام یافت و همچون الگوی پاریسی خود تقاطع خیابان های شرقی، شمالی و جنوبی قاهره بود که در غرب، منتهی به پل “قصر النیل” می شد. بخش اروپایی شهر، از اواخر قرن نوزدهم تبدیل به محل سکونت فرانسوی ها و انگلیسی های مقیم قاهره شد. همچنین این بخش مرکز بسیاری از نهادهای اجتماعی شهر همچون سازمان های دولتی، موزه مصر باستان، دانشگاه آمریکایی قاهره و موزه هنرها بود. اسماعیل ۱۶ سال پس از رسیدن به قدرت از دنیا رفت و پروژه او نیمه تمام ماند. عکس های زیر که عکاس و شرق شناس امریکایی “اریک ماتسون” در سفر به قاهره برداشته یکی از معدود مجموعه ها از وضعیت این شهر حدود سال ۱۹۰۰ میلادی و چند دهه پس از آغاز نوسازی عصر اسماعیل پاشا است.