داریوش در معبد هیبیس الخرقه

داریوش در معبد هیبیس الخرقه: فعالیت داریوش در مقام سازنده در چندین مکان در مصر قابل تشخیص است: در الکعب ، پرستشگاه امپراتوری مصر علیا که در آن هوروس جدید، فرعون، تاج سفید را دریافت مى کرد. این معبد به دست داریوش بازسازى شد. بر وزنه اى که در کرنک یافت شده است شاه به صفت «محبوب هروئریس»، که فرمانرواى مصر علیاست، متصف شده است. بر تکه اى از اثاث آیین پرستش نوشته اى به نام داریوش دیده مى شود. به تازگى در همان پرستشگاه سنگ استوانه اى ستون توکارى یافت شده است که بر آن این عبارت حک شده است: «آن کس که مناسک را به جا مى آورد، شاه مصر علیا و سفلا، داریوش».

حضور داریوش در واحه الخرقه که در حدود ۲۰۰ کیلومترى غرب دره نیل بر بلندى الاقصر قرار گرفته است، بسیار با اهمیت است. در آنجا معبدى از نوع مصرى، دست نخورده، متعلق به امپراتورى جدید تا دوران بطالسه یافت شده است، این یگانه معبد شناخته شده متعلق به این دوره است. کارهاى نخستین توسط آخرین فراعنه سلسله سائیتى و اقدامات اصلى در زمان داریوش انجام شده است. این پرستشگاه که با تصویر صدها خداى مصری تزیین شده است در درجه اول به آمون- رع تقدیم شده است. داریوش در این پرستشگاه در چند جا به صورت فرعونى با تاجها و صفات معمول فراعنه در حال اهداى پیشکشهاى گوناگون (کندر، شراب، آب، کشتزار) به خدایان و الهگان پانتئون مصری نقش شده است. سرودى براى آمون و یک سرود براى خورشید نوشته شده است که شاه مى بایست آنها را طى تشریفاتى بخواند. به داریوش چنین درود فرستاده اند: «صاحب افسرها، پسر آمون، برگزیده رع… هوروس زرین « فرمانرواى این سرزمین، محبوب تمام خدایان و الهگان مصر»، خداى مصر علیا و سفلا، «شعاع رع »، پسر آن رع که داریوش راکه تا ابد بپایاد، دوست مى دارد. محبوب آمون- رع، فرمانرواى هیبیس، خداى بزرگ آکنده از توانمندى که تا ابد بپایاد». بر دیوار بیرونى، چند کتیبه کار داریوش را در مقام سازنده بزرگ مى دارند. آمون- رع خشنودى خود را چنین اعلام مى دارد:

قرص آمون- رع با نیرویى زنده صبحگاهان پدیدار شد. دو سرزمین را با شکوه دیدگانش افروخت… خدایان به وجد آمدند. او تالارهاى ارزشمند، با شکوه و پر آسایش معبدش را دید. هیچ شهریارى به بزرگى شاه مصر علیا و سفلا، پسر رع، داریوش، فرمانرواى تمام شاهان (همه) سرزمینهاى بیگانه نیست. داریوش این را به مثابه یادمان براى پدرش آمنبیس خداى بزرگ و قوی دست (ساخته ) است (داریوش)، براى او… از سنگ سفید مرغوب مسکه ، جایگاهى ابدی اى ساخته است که سشار حصار آن را با کار به کمال هماره ماندنى بنا نهاده است. رسى- اینبف تزیینات آن را، و زیبایى درهایش را که خورشید در آن تا ابد مى درخشد، آفریده است.

نقوش از روابط ممتاز خدایان با فرعون، که در این مورد خاص داریوش است، حکایت مى کنند. در میان نمونه هاى مختلف، چهار نقاشى بر دیوار شرقى تالار چهل ستون B وجود دارد که داریوش و چند خداى خاص را نمایش مى دهد: نوموت دست شاه را گرفته است و به منخرینش جان مى دمد؛ خداى ایمى- وت را نیز مى توان شناخت که عصایش را به سوی منخرین داریوش دراز کرده است؛ پایین ایسیس، الهه نیت سائیس داریوش خردسال را شیر مى دهد در حالى که حاتحور هیبیس بازوى او را گرفته است. دو کتیبه صحنه را توضیح مى دهند: «این گفته هاى نیت بزرگ، مادر الهى، بانوى سائیس و هادى هیبیس است »و (پشت الهه): «اى نونهال نوک پستانهایش را با دهانت بگیر، این قدرتى است که در رأس سائیس قرار دارد.» همان صحنه در اتاق L پرستشگاه تکرار شده است: «سخنان نیت بزرگ، بانوى سائیس: «ترا از شیر خود چنان تغذیه کنم که تو اى پسر من بتوانى هر دو سرزمین را با تمام رخیت (اقوام منقاد) در مشت خود جمع آورى !» در جاى دیگر (تالار چهل ستونN ) موت داریوش را شیر مى دهد. این مناسک فرعونى شناخته شده به شاه جدید خصلتى الهى مى بخشد.

منبع : امپراطوری هخامنشیان اثر پی یر بریان