مسئله رضا شاه است یا اخلاق یک ملت و یک نظام سیاسی؟
دکتر علی نیکویی
آقا محمد خان هنوز در تهران مستقر نشده بود که فرمان نبش قبر کریم خان زند را داد و حکم کرد استخوانهاى وى را از شیراز آورند، همچنین دستور داد تا استخوانهاى نادر شاه افشار را هم از گور درآورده و همراه با استخوانهاى کریم خان زند جلوى در ورودى کاخ وى در تهران در زیر پلکان قصرش دفن سازند تا هر وقت از آنجا رفت و آمد می کندبر استخوانهاى آنها گام بگذارد و بدین وسیله آنان را بی حرمتی کند و بزرگی خود را به رخ همه بکشد. وى در سال ۱۲۱۱ ه. در سن ۶۳ سالگى به دست پیشکاران خود کشته شد و پس از آنکه صبح روز ۲۱ ذى الحجه ۱۲۱۱ خبر کشته شدن آقا محمّد خان در اردو منتشر شد چنان انقلابى در سپاه روى کرد که هیچکس بفکر دفن آقا محمّد خان نیفتاد و هر سردار یا سرکردهاى با جمعى راهى را پیش گرفتند از آنجمله حاجى ابراهیم اعتماد الدّوله که در اردو بود بسرعت خود را به تهران رساند. باید افزود که آقامحمدخان زمان مرگ براى سرکوبى روسها که در اواخر سلطنت کاترین به تفلیس و گرجستان لشکر اعزام کرده بودند، عازم آن نواحى شد و پس از گذشتن از رود ارس قلعه شوشى را تسخیر کرد، اما در همین محل به دست چند تن از پیشکاران خود کشته شد.
?اما هنگامی که رضا شاه قدرت یافت (چیزی در حدود صد و سی سال پس از مرگ آقا محمدخان قاجار)دستور داد استخوانهای آن دو پادشاه را از زیر پلکان کاخ بیرون آوردند و با احترامی تمام، استخوانهای نادرشاه را به مشهد فرستاد و آرامگاه نادری را برایش بنا کرد و نیز استخوانهای کریم خان را نیز به جای نخستین خود در شیراز فرستاد و آنجا به خاک سپرد چرا که میدانست: از هر دست بدهد از همان دست پس میگیرد!
?اما گویی تاریخ از لونی دیگر بود. رضا شاه که با استخوانهای شاهان گذشته چنین رفتار کرده بود و آنان را حرمت نگاه داشت، پس از انقلاب ۵۷ آرامگاه وی به دست صادق خلخالی (حاکم شرع) از میان رفت، نبش قبر خلخالی نافرجام ماند زیرا آرامگاه را خالی دید و گمان کرد شاه پیکر پدر خود را از ایران برده است، گویی فرزند رضا شاه روزی را پیش بینی میکردند که آرامگاه را تخریب کنند از این رو پیکر رضا شاه را زیر آرمگاه تزئینی قرار دادند.
?پس از گذشت نزدیک به ۴۰ سال دوباره داستان پیکر رضا شاه بر سر زبانها افتاده است. با فرض دروغ بودن آن پیکر مومیایی (که البته جای پرسش است که چه کسی در آنجا با چه انگیزه ای مرده خود را مومیایی کرده است ؟! در هیچ گزارشی نیامده است که فلان شخصیت را با مومیایی در شهر ری به خاک سپردند، اصولا مومیایی در مراسمهای خاکسپاری اسلامی اصلا مطرح نیست، و قبرستان غیر مسلمانان نیز در آن نزدیکی نبوده است) یک مسئله برای همه ما ایرانیان و بویژه حاکمیت جمهوری اسلامی کاملا روشن است و آن اینکه آیا می‌خواهیم رفتار آقامحمد خان قاجار را در پیش بگیریم یا رفتاری انسانی را؟
?همان طور که رفتار صادق خلخالی در تاریخ به هیچ وجه فراموش نمی‌شود، رفتار امروز ما نیز فراموش نمی‌شود. گویی تاریخ یک بار دیگر به جمهوری اسلامی و مردم ایران این فرصت را داده است تا شیوه رفتار خود با یک پیکر بیجان به نمایش بگذارد.
مسئله رضا شاه نیست، مسئله رفتار یک ملت با یک پیکر بی جان و مشتی استخوان است، آیا میخواد کین همه واپس افتادگی خود را از یک مشت استخوان بگیرد یا نشان دهد که عقلانیت بر رفتار او حاکم است. بنا به شرع اسلام هم بخواهیم به داستان نظر بیفکنیم، باید گفت، هیچگاه دیده نشد پیامبر (ص) پس از فتح مکه به نبش قبر مردگان و دشمنان خود پرداخت و استخوانهای مردگان را بی حرمتی کرد.
امید است ملت ایران از این امتحان تاریخی با سربلندی بیرون آید و نشان دهد که بجای احساسات و دشمنی کورکورانه، عقلانیت چراغ راه اوست.
?متن عکس پیوست شده: اعلی‌حضرت‌اقدس شهریار شاهنشاه رضا شاه پهلوی در سر قبر کریم خان زند که استخوانهای کریم خان را که آقا محمد خان قاجار زیر تخت خودش خاک کرده بود بیرون آورده در جای دیگر دفن نمایند و این یادگار را برای خود باقی گذاردند تاریخ ۱۳۰۴[خورشیدی]
تصویرى از رضاشاه در حال نبش قبر کریم خان زند! در کاخ گلستان
دکتر علی نیکویی
ali.nikoei1981@gmail.com
