وقتی ناتوانی در مهار خشم آلت قتل می شود/ لزوم آموزش مهارت زندگی

سایت «تاریخ ما»، گروه استان ها- الهام رئوفی فر: هنگامی که بوق ممتد خودروهای در حال عبور از عرض خیابان را به تعجیل وا می دارد یا درگیری لفظی و گاهی فیزیکی دو فردی که بی احتیاطی یکی از آن دو منجر به تصادف خودرو شده و یا شنیدن صدای دورگه و عصبانی عابری در پیاده رو که مشغول مکالمه با آن سوی خط است، همه و همه گویای نبود کنترل خشم و رفتارهای هیجانی است که گاهی منجر به قتل می شود، موضوعی که دستگاه قضایی و انتظامی استان هم آن را تائید می کند.

به گفته این مسئولان «بیشتر قتل­ هایی که در استان رخ می دهد بدون برنامه ریزی قبلی و توسط افرادی صورت می گیرد که در کنترل خشم و رفتارهای هیجانی خود ناتوان هستند زیرا بیشتر این قتل­ ها در پی مشاجره بر سر موضوعات کم اهمیت و ناشی از خشم اتفاق می افتد » اعتراف قاتلان به ارتکاب آنی قتل و بررسی پرونده آن ها هم گواه همین امر است.

به اعتقاد برخی جامعه شناسان کم بودن دامنه معاشرت­ های اجتماعی، احساس تنهایی یا طرد شدن و تنش در محیط خانواده، مدرسه و کار از عوامل عمده افزایش خشونت در جامعه است.

احساس تنهایی و طرد شدن منجر به خشم می شود

یک دکترای جامعه شناسی در این باره می گوید: فردی که ارتباطات اجتماعی بسیار محدودی دارد، در صورت بروز مشکل به دلیل نداشتن مشورت، واکنشی نیاندیشیده انجام می دهد.

فرزاد دلداده در گفتگو با خبرنگار «تاریخ ما»، احساس تنهایی و طرد شدن را سبب ناکامی فرد می داند و می گوید: این احساس به مرور منجر به افسردگی و خشم می شود.

به اعتقاد برخی جامعه شناسان کم بودن دامنه معاشرت­های اجتماعی، احساس تنهایی یا طرد شدن و تنش در محیط خانواده، مدرسه و کار از عوامل عمده افزایش خشونت در جامعه استاین مدرس دانشگاه می افزاید: تنش در محیط خانواده، کار، دوستان و ارتباط نادرست با این جوامع کوچک، باعث پرخاشگری فرد در موقعیتی دیگر می شود.

او معتقد است: میزان تعامل فرد با گروه­ های اجتماعی در کاهش خشم تاثیر دارد زیرا این متغیر اجتماعی مانند سپر عمل می کند.

دلداده به آموزش مهارت کنترل خشم در سنین کودکی، نوجوانی و بزرگسالی در مدرسه و خانواده تاکید می کند و می گوید: رسانه­ ها هم در کاهش پرخاشگری جامعه بسیار تاثیرگذار هستند.

این دکترای جامعه شناسی نبود سرگرمی و مکانی برای تخلیه هیجانات را از دیگر عوامل بروز خشونت می داند و می افزاید: اگر سازو کار اجتماعی برای تخلیه هیجانات و نیازهای روانی شهروندان نباشد آنها به طور قطع آسیب می بینند.

وی بخشی از عوامل خشونت جامعه را یادگیری اجتماعی می داند و ادامه می دهد: به عنوان مثال اگر ۲۰ درصد از جامعه خشونت به خرج دهند این امر به افراد دیگر هم سرایت می کند.

ناکامی مهمترین عامل بروز خشم است

یک کارشناس ارشد آسیب شناسی اجتماعی هم ناکامی را مهمترین عامل بروز خشم در افراد می داند و می گوید: زمانی که فرد در رسیدن به اهداف خود، به ویژه اهداف مادی، موانعی بر سر راه خود ببیند به رفتارهای پرخاشگرانه و تنش زا روی می آورد.

امیر علوی در گفتگو با خبرنگار «تاریخ ما» می افزاید: ناکامی ­های اقتصادی از جمله بیکاری، کاهش درآمد، ورشکستگی یا اخراج از محل کار باعث می شود تا مردِ تامین کننده زندگی یا زن سرپرست خانوار به دلیل کاهش درآمد نتواند نیازهای ضروری خانواده را برآورده کند از این رو در شرایط دشواری قرار می گیرد که احتمال رفتارهای خشن افزایش می یابد.

ساماندهی اقتصادی کشور، توزیع مناسب ثروت و کاهش فاصله طبقاتی از قرار گرفتن افراد در موقعیت­ های خشن و ناراحتیِ ناشی از ناتوانی تامین معیشت خواهد کاستاین مدرس دانشگاه ادامه می دهد: به نظر می رسد ساماندهی اقتصادی کشور، توزیع مناسب ثروت، منابع درآمد و کاهش فاصله طبقاتی از قرار گرفتن افراد در موقعیت­ های خشن و ناراحتیِ ناشی از ناتوانی تامین معیشت، خواهد کاست.

به گفته وی، رشد نیافتگی جامعه ایران از نظر روانشناختی و مولفه­ های خودشناسی باعث شده تا افراد احساسات و هیجانات خود از قبیل اضطراب، غم، شادی، خشم و تنفر را به خوبی درک نکرده و در کنترل آن ناتوان باشند.

این کارشناس ارشد آسیب شناسی اجتماعی به آموزش زندگی شهروندی و فراگیری مهارت­ های اجتماعی و ارتباطی تاکید می کند و می گوید: متاسفانه هیچ نوع آموزشی از این دست در حال حاضر وجود ندارد و بدتر اینکه برنامه ای هم از سوی مسئولان وجود ندارد.

نشاط اجتماعی در جامعه باید دیده شود

اما مدیرکل امور اجتماعی استانداری گلستان ضمن ابراز نگرانی از کاهش آستانه تحمل گستانی ها، می گوید: نشاط اجتماعی مقابل خشونت است بر همین اساس برنامه هایی برای ایجاد نشاط اجتماعی در جامعه باید دیده شود.

عبدالرضا چراغعلی در گفتگو با خبرنگار «تاریخ ما» می افزاید: موضوعاتی مانند نشاط اجتماعی و پیگیری مطالبات اقشار مختلف جامعه از اولویت های ماست.

وی نقش رسانه را در اطلاع رسانی جرایمی که ناشی از عدم کنترل خشم بوده موثر ارزیابی می کند و ادامه می دهد: معتقدم  اصحاب رسانه هم با اطلاع رسانی منطقی از جرایمی ناشی از ناتوانی در مهارخشم و پشیمانی های پس از آن می توانند زمینه ساز کنترل خشم در افراد باشند.

چراغعلی آموزش و پرورش را از دیگر نهادهای تاثیرگذار در کاهش خشونت افراد می داند و می گوید: پیگیر ایجاد زنگ نشاط در کل مدارس استان هستیم تا بتوانیم نشاط اجتماعی را از این طریق به جامعه تزریق کنیم.

وی مشکلات اقتصادی، بیماری های خاص و حوادث را در تشدید خشونت موثر می داند و اضافه می کند: در طرح نشاط اجتماعی به فعالیت های ورزشی، هنری، مذهبی و محیط زیستی توجه می شود.

مدیرکل امور اجتماعی استانداری گلستان با بیان اینکه تمامی نهادها باید برای ایجاد نشاط اجتماعی جامعه هدف خود تلاش کنند، می افزاید: توجه به طرح نشاط اجتماعی در ارزیابی مدیران تاثیرگذار خواهد بود.