نشست بازخوانی کارنامه حافظ پژوهی استاد سلیم نیساری برگزار شد

به گزارش خبرنگار «تاریخ ما»، کرسی حافظ­ پژوهی و مرکز حافظ­شناسی با همکاری اداره­ کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس و مرکز پژوهش­ های بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز در آستانه­ چهلمین روز درگذشت استاد سلیم نیساری, نشستی با عنوان «بازخوانی کارنامه حافظ ­پژوهی زنده ­یاد استاد سلیم نیساری» عصر شنبه برگزار کرد.

در این نشست پس از نمایش فیلمی مستند ساخته­ شمس­الدینی درباره­ استادنیساری آغاز شد.

در ابتدکاووس حسن­لی مدیر مرکز حافظ­شناسی  زنده‌یاد دکتر سلیم نیساری را از استادان پرتلاش و نام‌دار زبان و ادبیات فارسی خواند که در حوزه‌ آموزش زبان فارسی و گسترش آن نقش فعال داشتند و نیز در پیوند با حافظ آثار گرانمایه‌ای را پدید آوردند.

 حسن­لی با اشاره به سخنان پیشین خود درباه­ استادنیساری وی را از  پویاترین، دقیق‌ترین و علمی‌ترین حافظ‌شناسان و حافظ‌پژوهان دانست.

اهدای نشان درجه یک حافظ­شناسی در سال ۱۳۸۷ و انتشار کتاب ارزشمند «نسخه ­های خطی قرن نهم حافظ» در سال ۱۳۸۰  از جمله پیوندهای استاد نیساری با مرکز حافظ شناسی بود که دکترحسنلی درباره­ آن سخن گفت.

مدیر مرکز حافظ­شناسی در ادامه­ سخنان خود به طرحی اشاره کرد که در سال ۱۳۷۹ به همکاران خود در مرکز حافظ ­شناسی پیشنهاد داده­بود. هدف از این طرح، پدیدآوردن نسخه‌ای از دیوان حافظ بود که با همکاری برجسته‌ترین حافظ‌شناسان و نسخه‌پژوهان دیوان حافظ باید سامان می‌یافت و با امضا و تایید این حافظ‌شناسان منتشر می‌شد.

وی گفت: هسته­ اولیه سیاست­ گذاری این طرح  علی رواقی، اصغر دادبه، سلیم نیساری و استاد بهاءالدین خرمشاهی بوده اند. پیشنهاد مرکز حافظ شناسی استفاده از تمام نسخه ­هایی بوده که دکترنیساری گرده­آوری کرده­بودند که تا کنون امکان استفاده از این نسخه­ ها فراهم نشده است.

حسن لی درباره­ نقش ویژه­ دکترنیساری در تاسیس دانشکده­ ادبیات در شیراز سخن گفت.

به گفته­ وی نیساری در پی ابلاغ ماموریتی, در ۲۰ اسفندماه ۱۳۳۳ به شیراز وارد می­ شود و در ۲۹ اسفند جشن افتتاحیه­ دانشگاه شیراز را برپا می­ کند و با وجود تعطیلی مراکز آموزشی تا ۱۴ فروردین, دانشجویان از ۹ فروردین ۱۳۳۴ در کلاس­های درس دانشکده ادبیات حاضر می­شوند.

نیساری استادان بزرگی از جمله فروزانفر، سیّدکاظم عصار، احمد بهمنیار،  سعید نفیسی، ذبیح‌الله صفا و… را برای تدریس در دانشگاه شیراز دعوت می­کند. سرانجام در تاریخ ۱۴ اردیبهشت ۱۳۳۴ آقای دکتر لطفعلی صورتگر به عنوان رئیس دانشکده‌ ادبیات به شیراز وارد می‌شوند و فعالیت‌های خود را در کنار دکتر سلیم نیساری آغاز می‌کنند.

در ادامه مراسم قاسمیان عضو هیأت علمی دانشگاه  با تشکر از برگزارکنندگان جلسه‌ بررسی و معرفی کارنامه‌ حافظ‌پژوهی دکتر سلیم نیساری، زنده‌یاد دکتر نیساری را پژوهشگری سترگ خواند و سه اثر برجسته‌ وی یعنی: «مقدمه‌ای بر تدوین غزل‌های حافظ»، «دفتر دگرسانی‌ها در غزل‌های حافظ» و «تصحیح دیوان حافظ» را به منزله‌ی سه‌گانه‌ی استاد نیساری برشمرد و این سه اثر را به عنوان سه ضلع یک مثلث یا سه حلقه‌ی متصل به هم و تکمیل‌کننده‌ یک‌دیگر دانست که در عین حال هر کدام به نوبه‌ی خود مستقل و منحصربه‌فرد هستند.

قاسمیان، با معرفی اجمالی سه اثر یادشده، به سه نقد عالمانه و موشکافانه‌ی استاد نیساری بر سه نسخه‌ چاپی علامه قزوینی و غنی، دکتر پرویز خانلری و مسعود فرزاد اشاره کردند و نقد دکتر نیساری بر حافظ قزوینی را به صورتی فشرده بررسی و گزارش نمود و نقدهای ایشان را در حوزه‌ی حافظ‌پژوهی، روشن‌گر و راهگشا دانست. 

دکتر مدینه کرمی دومین سخنران این نشست, سخنان خود را با طرح این مسئله آغاز کرد که بسیاری از بزرگان زبان و ادبیات فارسی- از جمله استاد نیساری- ترک‌زبان بوده‌اند؛ یعنی به زبانی غیر از زبان مادری خود گرایش پیدا کرده، آن را به خوبی فراگرفته و در گسترش و ترویج آن شاید بیش از گویشوران آن زبان کوشیده­اند.

 او علت اصلی این مسئله را وسواس و درنگ و دقت ویژه در فراگرفتن زبان و نیز استعداد ذاتی زبان و حضور عناصر ادبی در آن که باعث شوق بیشتر در فراگرفتن زبان می شود, دانست.

وی افزود: سلیم نیساری از پیشگامان تألیف کتاب در زمینه­ آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان هستند. کتاب «فارسی یاد بگیرید» دکتر نیساری که در سال ۱۳۳۴ نوشته شده است، پیشگام این رشته در ایران است با این حال بسیاری از معیارهای یک کتاب آموزشی مناسب از جمله عنوان مناسب، کیفیت نگارش و چاپ، برخورداری از تصاویر رنگی جذاب برای کمک به یادگیری فراگیران، نگارش بر اساس چارچوب نظری و علمی دقیق متناسب با سطح پایه، استفاده از آوانگاری را دارد.

کرمی در بخش دوم سخنانخود کتاب «دفتر دگرسانی­ها در غزل­های حافظ» را معرفی و بررسی کرد. وی با تمیزدادن «دگرسانی» از «اشتباه», چند علت برای پدیدآمدن این همه اختلاف در ثبت واژه­ها و عبارت­های شعر حافظ, به نقل دکترنیساری برشمرد که شامل ۱. تغییرات ایجادشده توسط خود حافظ؛ ۲. تحریف آگاهانه یا ناآگاهانه­ی کاتبان؛ ۳. عوامل طبیعی در اثر گذر زمان مانند اضافه شدن نقطه یا پاک شدن حروف و… است. کرمی پیچیدگی و توبرتویی معنایی شعر حافظ را که موجب به شک­افکنی کاتبان می­شده از دیگر دلایل دگرسانی در شعر حافظ برشمرد. وی افزود: در دفتر دگرسانی­ها، دکتر نیساری توضیحات دقیقی درباره­ی معیارهای گزینش متن اصلی و منتخب می­دهند که عبارتند از: ۱. ضبط اکثریت نسخ، ۲. ضبط اقدم و اهمّ نسخ ۳. توجه به سنخ اندیشه و سبک بیان حافظ.

این نشست با پرسش و پاسخ کوتاهی درباره­ محتوای سخنرانی دو سخنران پایان یافت.