«لگجی» معجزه استان بوشهر

سایت «تاریخ ما» – گروه استان‌ها – علی بوستانی*: لگجی از گیاهان بومی استان بوشهر بوده که دارای فرم رویشی بوته‌ای است. این گیاه هرساله رشد مجدد داشته و ساقه ها و برگ های آن در پایان فصل رویش خشک می شوند. ساقه های آن هرساله حدود یک تا یک و نیم متر رشد می کند. پراکنش جغرافیایی آن بیشتر در مناطق گرم و معتدل است. زمان گلدهی از بهار تا اواخر تابستان ادامه می یابد، گیاه در مناطق مختلف رویشی پراکندگی وسیع دارد. اندام های مورد استفاده آن شامل میوه، ریشه، پوست، برگ، غنچه و ساقه است.

این گیاه به فراوانی و به خصوص در قسمت‌های مرکزی و جنوبی ایران می روید و بصورت چتری بر روی زمین گسترده می شود، ریشه های لگجی به رنگ روشن و پوست ریشه های ضخیم مصرف طبی دارد. مزه پوست ریشه لگجی تلخ و نامطبوع و آن را در رماتیسم به کار می برند. 

بررسی ها بر روی ریشه های این گیاه نشان داده است که عصاره حاصل از ریشه آن خاصیت ضد میکروبی قابل توجهی دارد. میوه های این گیاه مصرف خوراکی داشته و همچنین از میوه، غنچه و جوانه  این گیاه در تهیه ترشیجات استفاده می شود.

  میوه آن که بر حسب اندازه در ۸ شماره درجه‌بندی می‌شود، از ایران صادر می‌شود. بر اساس اظهارات صادرکنندگان، میوه دارای درجه ۵-۳ دارای بهترین مرغوبیت است.

لگجی از مهمترین گونه های گیاهی بومی استان بوشهر است که با توانایی بسیار خوب خود در تحمل شرایط خاک بسیار فقیر و رطوبت کم می تواند رشد کرده و تولید محصول کند. این گونه گیاهی می تواند در خاک های فقیر مارنی که گیاهان محدودی توانایی رشد و ادامه حیات در آنها را دارند به خوبی رشد و محصول دهی کند.

وجود سازندهای زمین شناسی گچساران و لهبری، باعث شده وسعت زیادی  از مساحت استان با خاک های فقیر مارنی و گچی تکامل نیافته پوشیده شود؛ این خاک ها بسیار فرسایش پذیر بوده و از نظر تامین مواد غذایی مورد نیاز گیاهان همچون ازت، فسفر و پتاس بسیار فقیر بوده و برای اغلب گیاهان بومی محدودیت محسوب می شود. اما لگجی به عنوان یک گیاه ارزشمند، توانایی دارد که در این نوع خاک ها مستقر شده و در ضمن ادامه حیات، تولید محصول نموده و نقش بسزایی در کنترل فرسایش این مناطق ایفا نماید.

در اغلب شهرستان های استان بخصوص دیلم، گناوه، دشتی، دشتستان و تنگستان در سطوح وسیعی استعداد کاشت این گیاه با ارزش چندمنظوره وجود دارد. بقایای این گیاه پس از خشک شدن به عنوان علوفه دام مورد استفاده قرار می گیرد لذا می تواند نقشی در تامین قسمتی از علوفه مورد نیاز دام منطقه داشته باشد.

لگجی این قابلیت را دارد که در اراضی مسطح مرتعی با خاک فقیر (غیر شور) و دیمزار های کم بازده کشت و توسعه یابد. از این لحاظ می تواند چشم انداز مطلوبی در بخش کشاورزی و دامداری استان فراهم آورد. البته توسعه این گیاه همچون سایر محصولات کشاورزی پس از اشباع شدن بازار فعلی، نیاز به فراهم نمودن صنایع تبدیلی و زمینه صادراتی دارد.

امید است در شرایط بارش کم استان با فراهم آوری بستر توسعه این گیاه ارزشمند از پتانسیل بکارگیری اراضی فاقد تولید اقتصادی در ایجاد اشتغال، درآمد و کنترل فرسایش خاک بهره گیری بهینه شود.

*رئیس امور مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر