چگونگی پیدایش قاره ها
چگونگی پیدایش قاره ها
قاره‌های زمین از بزرگ‌ترین تا کوچک‌ترین شامل: آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، قطب جنوب، اروپا و قاره استرالیا هستند. آیا تا به حال از خود درباره چگونگی پیدایش قاره ها پرسیده‌اید؟ آیا در مورد این راز بزرگ چیزی می‌دانید؟
اگر شما هم مثل ما، برای فهمیدن این موضوع در پوست خود نمی‌گنجید باید بگوییم که اخیراً دانشمندان حقایق زیادی در مورد چگونگی پیدایش آنها کشف کرده‌اند. برای دریافت این اطلاعات با ما همراه شوید.
زمین
زمین در حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش یعنی ۴،۶۰۰،۰۰۰،۰۰۰ سال پیش تشکیل شده است. این در اثر برخورد ذرات در ابر بزرگی از مواد تشکیل شده است. گرانش به آرامی همه این ذرات گرد و غبار و گاز را جمع کرده و توده‌های بزرگتری را تشکیل داده است. این توده‌ها همچنان با هم برخورد کرده و به تدریج بزرگتر و بزرگتر شدند تا در نهایت زمین به وجود آمد.
مختصری درباره قاره‌ها
قاره یکی از هفت بخش اصلی زمین است. قاره‌ها از بزرگ‌ترین تا کوچک‌ترین: آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، قطب جنوب، اروپا و استرالیا هستند. وقتی جغرافی‌دانان یک قاره را شناسایی می‌کنند، معمولاً همه جزایر مرتبط با آن را در بر می‌گیرند. به عنوان مثال ژاپن بخشی از قاره آسیا است. گرینلند و همه جزایر دریای کارائیب معمولاً بخشی از آمریکای شمالی محسوب می‌شوند.
قاره‌ها در حدود ۱۴۸ میلیون کیلومتر مربع(۵۷ میلیون مایل مربع) به زمین اضافه می‌کنند. قاره‌ها بیشتر – و نه همه – سطح زمین را تشکیل می‌دهند. بخش بسیار کمی از کل مساحت زمین را جزایر تشکیل می‌دهند که جز physical فیزیکی قاره‌ها محسوب نمی‌شوند. اقیانوس تقریباً سه چهارم زمین را پوشش می‌دهد. مساحت اقیانوس بیش از دو برابر مساحت تمام قاره‌ها است. همه قاره‌ها حداقل با یک اقیانوس هم مرز هستند. آسیا، بزرگ‌ترین قاره، دارای طولانی‌ترین سری خطوط ساحلی است.
خطوط ساحلی، مرزهای واقعی قاره‌ها را نشان نمی‌دهد. قاره‌ها با قفسه‌های قاره‌ای خود تعریف می‌شوند. فلات قاره به ناحیه‌ای با شیب ملایم گفته می‌شود که از ساحل تا اقیانوس به سمت بیرون امتداد دارد. فلات قاره بخشی از اقیانوس است، اما همچنین بخشی از قاره است.
از نظر جغرافی‌دانان، قاره‌ها از نظر فرهنگی نیز متمایز هستند. به عنوان مثال قاره‌های اروپا و آسیا در واقع بخشی از یک سرزمین بزرگ و عظیم به نام اوراسیا هستند. اما از نظر زبانی و قومی، نواحی آسیا و اروپا از هم متمایز هستند. به همین دلیل، بیشتر جغرافی‌دانان اوراسیا را به اروپا و آسیا تقسیم می‌کنند.
ساختن قاره
زمین ۴.۶ میلیارد سال پیش از ابر و گرد و غبار و گاز بزرگ تشکیل شده است. خرد شدن مداوم بقایای فضا و کشش جاذبه باعث گرم شدن قسمت داخلی زمین می‌شود. با افزایش گرما، برخی از مواد سنگی زمین ذوب شده و به سطح بالا می‌روند، در آنجا خنک می‌شوند و پوسته تشکیل می‌دهند. مواد سنگین‌تری به سمت مرکز زمین غرق شدند. سرانجام، زمین دارای سه لایه اصلی هسته، گوشته و پوسته بود.
پوسته و قسمت بالای گوشته پوسته‌ای سفت و سخت در اطراف زمین تشکیل می‌دهد که به بخش‌های عظیمی به نام صفحات تکتونیکی شکسته شده است. گرمای داخل زمین باعث سر خوردن صفحات روی گوشته مذاب می‌شود. امروزه، صفحات تکتونیکی همچنان به آرامی به اطراف سطح می‌لغزند، درست مانند صدها میلیون سال پیش. زمین‌شناسان معتقدند که برهم کنش صفحات، روندی به نام تکتونیک صفحه، در ایجاد قاره‌ها نقش داشته است.
بررسی سنگ‌های یافت شده در مناطق باستانی آمریکای شمالی نشان داد که قدیمی‌ترین قطعات شناخته شده قاره‌ها تقریباً چهار میلیارد سال پیش، اندکی پس از تشکیل زمین، شروع به شکل‌گیری کردند. در آن زمان یک اقیانوس ابتدایی زمین را پوشانده بود. فقط قسمت کوچکی از پوسته از مواد قاره‌ای تشکیل شده بود. دانشمندان این نظریه را مطرح می‌کنند که این ماده در امتداد مرزهای صفحات تکتونیکی طی فرآیندی به نام فرورانش جمع شده است. در هنگام فرورانش، صفحات با هم برخورد می‌کنند و لبه یک صفحه در زیر لبه صفحه دیگر می‌لغزد.
ماگما
وقتی پوسته سنگین اقیانوسی به سمت گوشته فرو رفت، در گرمای شدید گوشته ذوب شد. با ذوب شدن، سنگ سبک‌تر شد. این فرآیند ماگما نامیده می‌شود. از طریق صفحه فوقانی بالا آمده و به صورت گدازه منفجر می‌شود. وقتی گدازه خنک شد، به صخره آذرین سخت شد.
به تدریج ، سنگ آذرین در جزایر کوچک آتشفشانی واقع در بالای سطح اقیانوس ساخته شد. با گذشت زمان، این جزایر بزرگتر شدند، بخشی از آن ناشی از جریان بیشتر گدازه و بخشی از تجمع مواد خرد شده از صفحات نزولی است. وقتی صفحات حمل جزایر فرونشست می‌شدند، جزایر خودشان به گوشته فرو نمی‌رفتند. مواد آنها با جزایر موجود در صفحه همسایه ترکیب شد. این باعث ایجاد خشکی‌های بزرگتر نیز شد – قاره‌های اول.
ساخت جزایر آتشفشانی و مواد قاره‌ای از طریق تکتونیک صفحه‌ای روندی است که امروزه نیز ادامه دارد. پوسته قاره بسیار سبک‌تر از پوسته اقیانوسی است. در مناطق فرورانش، که صفحات تکتونیکی با یکدیگر برهم کنش دارند، پوسته اقیانوسی همیشه زیر پوسته قاره فرو می‌رود. پوسته اقیانوسی به طور مداوم در گوشته بازیافت می‌شود. به همین دلیل، پوسته قاره بسیار بسیار قدیمی‌تر از پوسته اقیانوسی است.
قاره‌های سرگردان
اگر می‌توانستید مانند میلیون‌ها سال پیش از زمین دیدن کنید، بسیار متفاوت به نظر می‌رسید. قاره‌ها همیشه در جایی که امروز هستند نبوده‌اند. حدود ۴۸۰ میلیون سال پیش، بیشتر قاره‌ها تکه‌های پراکنده‌ای از زمین بودند که در امتداد یا جنوب استوا قرار داشتند. میلیون‌ها سال فعالیت تکتونیکی مداوم موقعیت‌های خود را تغییر داد و تا ۲۴۰ میلیون سال پیش، تقریباً تمام سرزمین‌های جهان به یک قاره بزرگ و بزرگ پیوستند. زمین شناسان این ابر قاره را Pangea می‌نامند که در یونانی به معنای «همه سرزمین ها» است.
حدود ۲۰۰ میلیون سال پیش، نیروهایی که به تشکیل پانگئا کمک کردند باعث از هم پاشیدن این ابر قاره شدند. تکه‌های Pangea که شروع به جدا شدن کردند، آغاز پیدایش قاره‌هایی است که امروز می‌شناسیم شد.
یک خشکی بزرگ که به اروپا، آسیا و آمریکای شمالی تبدیل می‌شود از توده دیگری جدا می‌شود که به قاره های دیگر تقسیم می‌شود. با گذشت زمان، قطب جنوب و استرالیا که هنوز به هم پیوسته بودند، جدا شدند و به سمت جنوب حرکت کردند. قطعه زمین کوچکی که به شبه جزیره هند تبدیل خواهد شد از هم جدا شد و برای میلیون‌ها سال به عنوان یک جزیره بزرگ به سمت شمال حرکت کرد. سرانجام با آسیا برخورد کرد. به تدریج، خشکی‌های مختلف به مکان‌های فعلی خود نقل مکان کردند.
موقعیت‌های قاره‌ها همیشه در حال تغییر است. آمریکای شمالی و اروپا در حال دور شدن از یکدیگر با سرعت حدود ۲.۵ سانتی متر (یک اینچ) در سال هستند. اگر بتوانید در آینده از این سیاره دیدن کنید، ممکن است متوجه شوید که بخشی از ایالت کالیفرنیای ایالات متحده از آمریکای شمالی جدا شده و به یک جزیره تبدیل شده است. آفریقا ممکن است در امتداد دره بزرگ ریفت به دو قسمت تقسیم شده باشد. حتی ممکن است روزی یک ابر قاره دیگر شکل بگیرد.
