تاریخچه کوتاه قهوه از کشف قهوه تا گسترش آن در جهان امروزی

قهوه یکی از نوشیدنی های محبوب و پرطرفدار در سراسر جهان است. این گیاه دو گونه عربیکا و روبوستا دارد. گونه عربیکا بسیار زودتر از گونه روبوستا کشف شد. در این مقاله به افسانه و تاریخچه کشف قهوه و همچنین چگونگی گسترش آن در جهان از اتیوپی به یمن و اروپا و آمـریکا پرداخته شده است.

همچنین ریشه ها و تحولات قهوه از گذشته تا کنون بررسی شده اند و به تاثیرات فرهنگی آن بر جوامع مختلف اشاره شده است.

داستان و تاریخ کشف قهوه عربیکا و روبوستا

گیاه قهوه دو گونه عربیکا و روبوستا دارد. اولین گونه کشف شده از این گیاه گونه عربیکا بود. به گفته برخی از منابع، قهوه عربیکا در قرن نهم میلادی در اتیوپی کشف شد. بر اساس یک افسانه، یک چوپان اتیوپیایی به نام خالدی متوجه شد وقتی حیوانات گله او دانه های قرمز رنگ درخت خاصی را می خورند پر انرژی و فعال تر می شوند.

او تصمیم گرفت که از این میوه ها برای خودش هم بچیند و بخورد. او نیز احساس شادی و سرزندگی کرد و این خبر را به راهبان محلی گفت. راهبان نیز از این میوه ها استفاده کردند و متوجه شدند که می توانند شب ها برای عبادت بیدار بمانند. این میوه های قرمز رنگ همان دانه های قهوه عربیکا بودند که امروزه می شناسیم.

البته این افسانه تنها یکی از داستان هایی است که درباره کشف قهوه عربیکا روایت شده است. برخی منابع دیگر معتقدند که قهوه ابتدا در یمن یا عربستان سعودی کشف شد و از آنجا به سایر نقاط جهان برده شد. هر چند که اولین شواهد مکتوب درباره قهوه به قرن ۱۵ میلادی در یمن بر می گردد.

کشف قهوه روبوستا داستان کوتاه تری دارد. روبوستا برای اولین بار در سال ۱۸۹۸ در کنگو توسط گیاه شناس بلژیکی به نام امیل لورانت کشف شد.

گیاه روبوستا به نقاط دیگر جهان برده شد و به عنوان جایگزینی مقاوم تر و ارزان تر برای عربیکا معرفی شد. این گیاه دماهای بالاتر را به راحتی تحمل می‌کند و در ارتفاع پایین به خوبی رشد می‌کند.

انتقال و گسترش قهوه و فرهنگ قهوه نوشی از شرق به غرب

قهوه ابتدا به عنوان یک نوشیدنی مذهبی و معنوی در کشور های مسـلمان شناخته شد و در مساجد و مراسم مذهبی مصرف می شد. قهوه به عنوان یک ماده انرژی بخش ذهن و روح مورد توجه قرار گرفت و به سرعت در سراسر خاورمیانه، شمال آفریقا و ترکیـه طرفداران زیادی پیدا کرد.

اولین قهوه خانه جهان در سال ۱۵۵۴ در استانبول افتتاح شد. زمان زیادی نگذشت که قهوه در اروپا و آمـریکا نیز محبوب شد. اولین قهوه خانه ها مکان هایی برای گفتگو، تفریح، بازی و تجمعات مردم بودند.

قهوه در قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی از طریق امپراطوری عثـمانی به اروپا راه یافت و با استقبال مردم رو به رو شد. اولین قهوه خانه اروپا در سال ۱۶۴۵ در شهر ونیز افتتاح شد. زمان زیادی نگذشت که در شهر های لندن، پاریس و آمستردام نیز قهوه خانه ها شروع به احداث شدن کردند.

قهوه در ابتدا توسط مردم با شک و تردید مصرف می‌شد و عده ای آن را سمی و خطرناک اطلاق می‌کردند. حتی در مقاطعی مصرف قهوه در اروپا توسط برخی کشیشان حرام اعلام شد و این نوشیدنی، نوشیدنی شیطانی نام گرفت. با این وجود به علت محبوبیت روز افزون قهوه در میان مردم کلیسا نیز با مردم همراه شد و مصرف این نوشیدنی انرژی بخش به امری عادی تبدیل شد.

قهوه خانه های اروپا و محلی برای تبادل افکار، خلاقیت و نوآوری شدند. قهوه به عنوان یک نوشیدنی مدرن و شیک در بین طبقات مختلف جامعه محبوب شد و باعث ایجاد تغییرات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی شد.

راه پیدا کردن قهوه به قاره آمـریکا و تولید آن در این قاره

قهوه در قرن ۱۸ میلادی به آمـریکای شمالی و جنوبی راه پیدا کرد و با کشت و صادرات آن، یکی از محصولات اقتصادی مهم جهان شد. با راه پیدا کردن این گیاه ارزشمند به آمـریکا مرکزی و جنوبی که محیطی مساعد برای کشت این گیاه به حساب می آید. کشت قهوه در این قاره رواج و گسترش یافت. به طوری که در پایان قرن ۱۸ آمـریکای مرکزی و جنوبی تبدیل به بزرگترین تولید کننده و صادر کننده قهوه در جهان شدند. جالب است بدانید در سال ۱۸۵۲ کشور برزیل به تنهایی بزرگترین تولید کننده قهوه در جهان بوده است.

قهوه در جنگ های استقلال آمـریکا و فرانـسه نیز نقش مهمی داشت و به عنوان یک نماد آزادی و مبارزه با استبداد شناخته شد. قهوه همچنین در انقلاب صنعتی و توسعه علم و فناوری نقش موثری داشت و به عنوان یک منبع انرژی و الهام برای مخترعان و نویسندگان معروف قرار گرفت.

تاثیرات قهوه در دنیای مدرن امروزی

قهوه امروزه یکی از محصولات تجاری مهم جهان است و تخمین زده می‌شود که روزانه بیش از ۲ میلیارد فنجان قهوه در جهان مصرف شود. قهوه در بیش از ۷۰ کشور جهان کشت می شود و زندگی بیش از ۲۵ میلیون کشاورز و کارگر به آن وابسته است.

قهوه در انواع مختلف و با روش های متفاوتی مانند فرانسـه و اسپرسو دم می شود و در هر فرهنگ و منطقه با رسم و سبک خاص خود را تهیه می‌شود. قهوه همچنین یکی از موضوعات مورد علاقه پژوهشگران و دانشمندان است و دانشمندان به بررسی خواص و اثرات آن بر سلامتی و رفتار انسان می پردازند.

سخن پایانی

قهوه بیشتر از یک نوشیدنی ساده است. در پس داستان قهوه نیز مانند چای تاریخ، فرهنگ، هنر و عشق نهفته است. قهوه نوشیدنی است که انسان های بسیاری هر روز با آن زندگی می کنند. این نوشیدنی مسیر زیادی را از اتیوپی به خاورمیانه و از خاورمیانه به غرب طی کرده و سپس به شیوه های جدیدتر مثل اسپرسو دوباره به شرق بازگشته است.

با دانستن تاریخ قهوه و ریشه های شرقی آن می توانیم هنگام نوشیدن آن بیشتر از آن لذت ببریم و قدردان زحمات پیشینیان خود برای رساندن این نوشیدنی جادویی به فنجان خود باشیم.