تاریخ ایران

در اوایل سده سوم هجری، زمانی که خلافت عباسی در اوج قدرت اما درگیر چالش‌های داخلی بود، قیامی بزرگ در مناطق شمال غربی ایران امروزی شعلهور شد که به مدت بیست و دو سال (۲۰۱ تا ۲۲۳ قمری) تداوم یافت. این جنبش که به رهبری بابک خرم‌دین انجام شد، نه…

امپراتوری گورکانی (۱۵۲۶-۱۸۵۷ میلادی) نه تنها یکی از بزرگترین امپراتوری‌های تاریخ هند، بلکه نمونه بی‌نظیری از تلفیق فرهنگی و هنری بود. این سلسله که توسط بابر، نواده تیمور و چنگیز تأسیس شد، توانست در طول سه قرن حکومت، میراثی ماندگار از ترکیب…

تأسیس امپراتوری صفوی در سال ۱۵۰۱ میلادی توسط شاه اسماعیل اول، نه تنها یک تغییر سیاسی، بلکه یک دگرگونی بنیادین در هویت مذهبی و فرهنگی ایران بود. این امپراتوری با رسمیت بخشیدن به مذهب تشیع دوازده امامی به عنوان دین دولتی، مسیر تاریخ ایران را…

کشف شگفت‌انگیز در دل فلات ایران تمدن زِروس (سده‌های ۳ تا ۷ میلادی) در غرب ایران: شهرهای چندطبقه زیرزمینی با عمق ۵۰ متر تونل‌های ارتباطی به طول ده‌ها کیلومتر سیستم تهویه پیشرفته با ساختار مخروطی

کشف یک تمدن ناشناخته در قلب زاگرس کاوش‌های جدید در استان کرمانشاه (۲۰۲۴) بقایای شهری از عصر مفرغ را آشکار کرده که: پایتخت فراموش‌شده لولوبی‌ها بوده است حلقه مفقوده بین تمدن‌های میان‌رودان و فلات ایران محسوب می‌شود معماری آن ترکیبی از…

مقدمه: کشفی که تاریخ را تغییر داد در حفاری‌های سال ۲۰۰۱ در جیرفت، شهری از هزاره سوم پیش از میلاد کشف شد که: ۵۰۰ سال قدیمی‌تر از تمدن ایلام بود نشانه‌هایی از خط ناشناخته داشت گورستان‌هایی با ظروف مرمرین بی‌نظیر

در کاوش‌های اخیر در استان همدان (۲۰۲۴)، باستان‌شناسان به بقایای شهری از عصر آهن برخوردند که متعلق به پادشاهی ناشناخته‌ای به نام "اومان ماد" است. این کشف: تصورات ما از تاریخ مادها را دگرگون می‌کند نشان می‌دهد پیش از تشکیل امپراتوری ماد،…

در سال ۲۰۲۳، باستان‌شناسان ایرانی در حفاری‌های رودبار به شهر زیرزمینی عظیمی برخوردند که متعلق به تمدن ناشناخته‌ای از عصر آهن بود. این کشف: تاریخ شمال ایران را ۵۰۰ سال به عقب برد نشان داد منطقه گیلان پایتخت فراموش‌شده‌ای داشته است معماری…

پادشاهی پونت (حدود 2500-980 ق.م) که در متون مصری به عنوان "سرزمین خدایان" توصیف شده، ممکن است حلقهٔ مفقودهٔ ارتباطات ایران باستان و شرق آفریقا باشد. یافته‌های جدید نشان می‌دهد: کشتی‌های ایرانی احتمالاً 1000 سال زودتر از تصورات قبلی به…

در سال ۱۵۶۷ میلادی (دوره شاه تهماسب یکم)، قوم گوران (کردهای زرتشتی‌تبار غرب ایران) قیامی را سازماندهی کردند که: ۱۴ ماه کنترل کامل کرمانشاه را در دست داشتند موفق به شکست ۳ لشکرکشی صفویان شدند نخستین "جمهوری مردمی" در تاریخ ایران را تأسیس…

شهر هترا (الحضر در عراق امروزی) در ۸۰ کیلومتری جنوب غربی موصل، به دلایل زیر نقش کلیدی در اقتصاد اشکانی ایفا می‌کرد: قرارگیری بر تقاطع جاده‌های تجاری بین‌النهرین فاصله ۵۰ کیلومتری از رود دجله موقعیت دفاعی طبیعی با دیوارهای دایره‌ای شکل

در سال ۲۴۷ پیش از میلاد، هنگامی که سلوکیان بر ایران حکومت می‌کردند، قبیله‌ای از سکاهای ایرانی به نام «پارنی» به رهبری ارشک اول، در شمال شرق ایران قیام کردند. این رویداد سرآغاز تشکیل یکی از مقتدرترین سلسله‌های تاریخ ایران شد که به مدت ۴۷۱…

در دهه 1340 خورشیدی، محمدرضا پهلوی با الهام از برنامه‌های توسعه غربی، مجموعه‌ای از اصلاحات اجتماعی-اقتصادی را آغاز کرد که به «انقلاب سفید» معروف شد. اصلاحات ارضی به عنوان محوری‌ترین بخش این برنامه با اهداف زیر طراحی شده بود.

جنبش مشروطه ایران (۱۲۸۵–۱۲۹۰ خورشیدی) یکی از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران محسوب میشود. این انقلاب نهتنها نظام سیاسی ایران را از حاکمیت استبدادی به سمت حکومت قانون سوق داد، بلکه زمینهساز تحولات اجتماعی، فرهنگی و فکری گسترده شد. اما چرا این…

برخلاف باور رایج که مصر را مهد شیشه‌گری می‌دانند، کاوش‌های جدید در محوطه‌های باستانی ایران نشان می‌دهد که ساکنان فلات ایران از ۳۵۰۰ سال پیش با تولید شیشه آشنا بودند. کشف کارگاه‌های شیشه‌گری در سیلک کاشان و شوش، ایران را به یکی از قدیمی‌ترین…