آموزش، زیرساخت ناملموس گردشگری

در حقیقت ما باید زیرساخت‌های گردشگری را در دو بعد زیرساخت ملموس
یا فیزیکی (مانند آنچه دربالا ذکر شد) و زیرساخت ناملموس
یاغیرفیزیکی درنظر بگیریم.

یکی از زیرساخت‌های ناملموس یا غیرفیزیکی لازم برای توسعه گردشگری
مبحث سترگ و پراهمیت “آموزش” است که کمتر موردتوجه قرار گرفته
است. این درحالی است که این موضوع اهمیتی به مراتب بالاتر داشته و
بر نوع دیگر مقدم است، در ادامه به دلیل این تقدم اشاره
خواهد شد.

نگاهی نه چندان ژرف و کنکاشی هرچند ساده حتی نشانگر آن است که
تاکنون هر دو بخش دولتی و خصوصی فعال درحوزه گردشگری، بیشتر توجه
خود را به ایجاد زیرساخت‌های گردشگری ملموس وفیزیکی معطوف
داشته‌اند؛ حتی تشکیلات اداری مرتبط با این موضوع نیزبه مراتب
قوی‌تر و فربه‌تر است، ردیف بودجه‌های مشخص و معین دارد و
امکان اعمال سلیقه یا صرف آن در محلهای دیگر تقریبا وجود ندارد.
اما این همه ماجرا نیست؛ در نزد بخش خصوصی نیز زیرساخت‌های
ناملموس (بویژه آموزش) مغفول و مهجور افتاده و مورد توجه جدی و
شایسته جایگاهش نیست، به قسمی که بطور مثال بسیاری از
ایجاد کنندگان تاسیسات گردشگری نظیر هتل و غیره برای بخش سخت
افزاری و عمرانی واحد خود به راحتی هزینه می‌کنند ولی نوبت به
هزینه کردن برای بخش نرم افزاری (نظیر آموزش نیروی انسانی شاغل در
آن واحد) که می رسد دست و دلشان می لرزد و آن را چندان واجد اهمیت
نمی‌دانند.

حال آنکه زیرساخت‌های ناملموس با نقشی که در بسترسازی و آماده
کردن فضا برای توسعه گردشگری فراهم می‌کنند، به نوعی،
خودزیرساخت لازم برای زیرساخت‌های ملموس و فیزیکی به شمار می‌روند
و سوددهی بنگاههای اقتصادی بخش خدمات (نظیر گردشگری) منوط به توجه
کافی به نیروی انسانی کارآزموده و آمخته است.

تا چندی پیش مخاطبان آموزشهای گردشگری را صرفا افراد شاغل در
تاسیسات گردشگری نظیر هتل‌ها، رستوران‌ها، دفاتر خدمات مسافرتی،
راهنماها و… تشکیل می‌دادند. چندی است دامنه شمول آموزش‌ها
گسترش یافته و افراد درگیر بیشتری را در برمی‌گیرد؛ برنامه های
گوناگونی نظیرتوانمندسازی جوامع محلی، آموزش معتمدین  جوامع
میزبان و افرادمختلفی که ارتباط مستقیم با گردشگران دارند را این
برنامه ها هدف قرار داده است. نکته ای که حایز اهمیت است اینکه
تلاش شود آموخته های این دوره های آموزشی “درونی” شود و فراگیران
دانسته های خود را به‌طور خودکار، حتی در شرایط عدم حضور ناظر
مستقیم اجرا کند؛ امری که اجرای آن مستلزم به‌کارگیری روش‌های
نوین آموزش است.

* کارشناس گردشگری