مرمت بادگیر خانه تاریخی رمضانی (حاج غلامعلی) شهرستان سه قلعه

به گزارش «تاریخ‌ما» به نقل از میراث آریا به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث
فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی، محمد عرب بیان داشت:
«هر زمان صحبت از کولرهای سنتی به میان می‌آید، بدون شک بادگیرها
با آن شکل بخصوص و چوب‌هایی که بر سر دارند، اولین تصویری است که
به ذهن متبادر می‌شود؛ ابتکاری که کویرنشینان با استفاده از آن به
مقابله با گرما رفتند و در طول سالیان متمادی توانستند با این
ابزار ساده بر آفتاب سوزان کویر غلبه کرده و در گرم‌ترین روزهای
سال بدون استفاده از کوچک‌ترین ابزاری که نمادی از فناوری باشد،
خنکای نسیمی دلنشین را به داخل خانه‌های خود بیاورند.»

او ضمن بیان اینکه مرمت بادگیر ها بعنوان نمادهای خاص معماری
منطقه از اولویت های میراث فرهنگی در شهرستان سرایان است، افزود:
«در این مرحله از مرمت بادگیر خانه تاریخی رمضانی، سبک‌سازی،
برداشت اندود فرسوده دیواره‌ها و اصلاح و بازسازی جداره‌ها،
بازسازی قاب‌ها و نمای دهانه‌های بادگیر طبق الگوی موجود، کلاف
بندی و مقاوم سازی تیغه ها با تخته الوارهای مناسب (تخته الوارهای
بکار رفته در ساخت ریل قطار)، استحکام بخشی و اجرای دیوار تقویتی
و اجرای اندود خاک و گچ قسمت های داخلی بادگیر، مرمت رخ بام و
مقاوم سازی ساقه بادگیر  و مرمت تزئینات، بام سازی (آجرفرش
و ایزوگام) و اجرای کاهگل و… انجام شد.»

عرب ادامه داد: «بادگیر ها نقش بسزایی در زیبایی فضای شهری و
بعنوان المان های شهری مورد توجه هستند که قبل از این دو بادگیر
خسروی متعلق به خانه خسروی (با مشارکت مالک) و بادگیرمیرعلی آقا
در خانه تاریخی ضیائی مرمت شده و در حال حاضر سه بادگیر چهار طرفه
بسیار زیبا در بافت تاریخی سه قلعه قابل مشاهده است.»

به گفته او، مرمت بادگیر خانه حسام الدیوان سه قلعه، بادگیر های
خانه های تاریخی یزدانی و رفیعی سرایان نیز در اولویت مرمت هستند
که امیدواریم تخصیص اعتبار باعث تسریع در روند مرمت این آثار زیبا
در سطح شهرستان شوند.

عرب افزود: «بادگیرها از عناصر و سمبل های معماری ایرانی هستند.
بادگیرها، برج هایی هستند که برای تهویه بر بام خانه ها ساخته می
شود. بادگیر را همچنین بالای آب انبارها و دهانه معدن ها برای
تهویه می سازند.استفاده از بادگیر از سنوات بسیار قدیم در ایران
متداول بوده است. بادگیرها با اشکال مختلف در شهر های مرکزی و
جنوب ایران ساخته شده که هر کدام برحسب ارتفاع و جهت باد طراحی و
اجرا شده اند.»

عرب همچنین گفت: «بادگیرها معمولا یکطرفه، چهار طرفه یا هشت طرفه
هستند و بادگیرهای تاریخی شهرستان چهار طرفه و یک طرفه
هستند.عملکرد بادگیر به این صورت است که باد مطلوب را گرفته و آن
را به داخل اتاق های اصلی ساختمان، آب انبار یا سرداب هدایت می
کند.»

برای تقویت عملکرد خنک سازی بادگیر و استفاده از برودت تبخیری، از
روش های دیگری نیز استفاده می شده است. به عنوان مثال در بادگیر
خانه تاریخی حسام الدیوان در کنا بادگیر، سرداب قرار دارد که آب
قنات وارد حوضچه وسط این اتاق شده و رطوبت موجود در این فضا باعث
خنکتر شدن فضاهای منتهی به بادگیر می شده است.