تاریخچه فوتبال در ایران و جهان
ورزش فوتبال در دنیا سبقه تاریخی طولانی دارد. این رشته به شکل امروزی در اواسط قرن ۱۹ میلادی در کشور انگلیس به وجود آمد. جالب است بدانید حقیقت تاریخی این ورزش به حدود ۳۰۰۰ سال قبل برمیگردد. در فرهنگ‌های کهن و قدیمی Olmec بر اساس اسناد و منابع تاریخی توپ نماد خورشید و کاپیتان تیم مغلوب نماد قربانی خدایان بود. اولین بازی توپی شناخته‌شده که با ضربه پا به توپ به وجود می آمد، توسط تاریخ دانان به کشور چین نسبت داده‌شده بود که در حدود ۲ تا ۳ سده پیش از میلاد مسیح به نام Cuju به وجود آمد. Cuju با یک توپ دایره ای در یک ناحیه مربعی شکل انجام می‌شد و بعداً در کشور ژاپن بسط و گسترش یافت و به عنوان بازی اشراف شناخته شد. حالت دیگر این بازی به عهد یونان باستان برمیگردد و توپ‌های ورزشی آن دوره از چرم پر از مو ساخته می‌شد. در روم باستان بازی‌های توپی به‌عنوان سرگرمی بودند.
فوتبال چگونه شکل گرفت؟
فوتبال را در زبان لاتین بانام Football یا soccer می‌شناسند. ورزشی که در تمام جهان طرفداران بسیاری دارد، دارای تاریخچه عجیب‌وغریبی است. برخی از کشورها ازجمله آمریکای مرکزی ادعا می‌کنند که این ورزش پس از دوران باستان توسط آن‌ها توسعه داده‌شده است. سوابق تاریخی از ورزش فوتبال به حدود ۳۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. در چین، یونان و روم نشانه‌های از ورزش توپی دیده می‌شود اما اگر بخواهیم دقیق‌تر در مورد تاریخچه فوتبال در جهان صحبت کنیم بهتر است که یک واقعیت را بدانیم، امروزه فوتبالی که مشاهده می‌کنیم بخشی از اواسط قرن ۱۹ میلادی را به‌عنوان ریشه خود در اختیار دارد. در حدود سال ۱۸۶۳ ساختار اصلی و شاکله این ورزش کاملاً مشخص‌شده است و محققان اذعان کرده‌اند که تغییرات اساسی ورزش توپی در انگلستان رخ داد است.
ورزش‌های توپی از دوران باستان همیشه وجود داشت اما حقیقت این است که فوتبال امروزی از دوران مدرنیته شکل‌گرفته است؛ بنابراین این ورزش قانون‌مند با ورزش‌های توپی بی‌نظم دوران بوستان تفاوت بسیاری دارد.
نام‌گذاری فوتبال
برای اینکه بدانیم فوتبال در کشورهای مختلف که سهمی در توسعه این ورزش داشته‌اند چه نام‌هایی داشت بد نیست ابتدا به کشور چین باستان سفر کنیم. در دوران باستان در سلسله امپراطوری هان بازی بانام CUJU یا همان بازی ضربه به توپ به‌طور فزاینده‌ای رواج داشت. فیفا رسماً به این شواهد علمی اشاره‌کرده است. در این بازی شواهدی وجود دارد که تکه‌های از ابریشم را در انتهای زمین روی چوب بامبو می‌چسباندند. هدف از این کار این بود که این توپ چرمی پر از پر یا خز از طریق سوراخ‌های کوچک ابریشم عبور کند و به‌عنوان یک امتیاز شبیه گل‌های امروزی در فوتبال باشد.
بعدها این ورزش در کشور ژاپن بانام کمری و در روم باستان بانام هارپاستوم نامیده می‌شود. واژه انگلیسی Footbal برای نخستین بار توسط مردم بریتانیا و ایرلند شمالی ابداع شد؛ اما در ایالات‌متحده آن را بانام ساکر Soccer می‌نامند.
تاریخچه فوتبال در ایران
اگر بخواهیم دقیق تر در مورد تاریخچه فوتبال در ایران بحث کنیم بد نیست بدانیم فوتبال در ایران در دو دهه اول قرن بیستم توسط ساکنان انگلیسی و برخی آمریکایی‌ها به ایران معرفی شد. در تهران کارمندان لژیون انگلیسی، بانک Imperial و شرکت تلگراف هندی و فارسی هرکدام یک تیم داشتند و با یکدیگر رقابت می‌کردند. در جنوب کشور مهندسان خارجی در مناطق نفتی مسجدسلیمان نیز بازی می‌کردند. ایرانی‌ها پس از مشاهده بازی آن‌ها و پیوستن به تیم، آن را یاد گرفتند. اولین تیم‌های فوتبال ایران پس از سال ۱۹۱۰ میلادی شکل گرفت و در حدود ۵ سال بعد ساموئل جردن به‌عنوان یک مسیحی آمریکایی مدیریت کالج آمریکایی یا همان دبیرستان البرز را بر عهده داشت که ورزش فوتبال را به‌عنوان یک برنامه ورزشی کامل و مدون در این دبیرستان معرفی کرد. به همین ترتیب مدارس دیگر نیز از آن‌ها تقلید کردند. اولین تیم فوتبال ایران بانام طوفان به وجود آمد؛ اما در سال ۱۹۴۰ به بعد رقبای جدید به ترتیب ظاهر شدند. در سال ۱۹۴۶ باشگاه دوچرخه‌سواری تهران نیز یک تیم فوتبال تأسیس کرد که بعدها به تیم فوتبال تاج تغییر نام پیدا کرد.
تاریخچه فوتبال در جهان
تاریخچه این ورزش میلیارد دلاری در جهان سابقه طولانی دارد. همان‌طور که در بالا به آن اشاره شد، در دوران باستان در کشورهای چین، کره و ژاپن و همچنین ویتنام ورزش‌های توپی رواج داشت. سپس یونان باستان ورزشی را اختراع کرد که نام آن Episkyros نام داشت که شامل ضربه به توپ با استفاده از پا بود و بعدها در روم باستان قانون به‌طور کامل تغییر یافت و آن را Harpastum نامیدند. بعدها رومیان بازی را به انگلیس منتقل کردند.
اولین رقابت‌ها و مسابقه فوتبال تاریخ
اولین رقابت‌های ورزشی فوتبال در سال ۱۸۷۱ میلادی بود. این مسابقه تحت عنوان جام حذفی FACUP برگزار شد. رقابت‌ها تنها بین کشور انگلیس و اسکاتلند برگزار شد که نتیجه بازی برابر و بدون امتیاز شد. این مسابقه به‌عنوان قدیمی‌ترین مسابقه ملی فوتبال در جهان شناخته می‌شود. سپس در سال ۱۸۸۳ یک مسابقه چندجانبه به‌عنوان مسابقه نهایی و تورنمنت بین چهار تیم انگلیس، ایرلند، اسکاتلند و ولز انجام گردید. در سال ۱۸۹۱ میلادی برای اولین بار این رقابت ورزشی به کشور آرژانتین گسترش یافت و تحت عنوان Copa Campeonate رقابت‌های قهرمانی آغاز گردید. از سال ۱۸۸۰ به بعد لیگ‌های باشگاهی و داخلی در جهان شکل گرفت و از سال ۱۹۰۸ میلادی به بعد مسابقات ورزشی فوتبال به المپیک راه یافت.
اولین بار در کدام کشور فوتبال ایجاد شد
گفته می‌شود در مورد تاریخچه پیدایش فوتبال اولین فوتبال مدرن از کشور انگلستان آغاز شد. برخی اسناد تاریخچه فوتبال را به دوران قرون‌وسطی نیز نسبت می‌دهند در سال ۱۳۶۵ میلادی ادوارد سوم این ورزش را در کشور انگلستان ممنوع اعلام کرد. اینکه بخواهیم عنوان کنیم Football دقیقاً از چه زمانی و از کجا آغاز شد به‌طورجدی می‌توان گفت پاسخ دقیق برای آن در دسترس نیست اما واقعیت این است که فوتبال مدرن امروزه متعلق به انگلیس است. کشور اسکاتلند نیز در توسعه این ورزش سهم زیادی داشته است. اولین بار در انگلستان در سال ۱۸۶۳ میلادی فوتبال مدرن تأسیس گردید.
