مرور رده
دانستنی های تاریخی
لیست دانستنی های مهم، کوتاه و تاریخی جالب تاریخ و تمدن ایران و جهان باستان
دوره تنظیمات عثمانی: اصلاحات مدرنیزاسیون
دوره تنظیمات (۱۸۳۹-۱۸۷۶) به عنوان یکی از گسترده‌ترین برنامه‌های نوسازی در تاریخ امپراتوری عثمانی، کوششی نظام‌مند برای انطباق ساختارهای سنتی با الزامات جهان مدرن بود. این دوره که با فرمان تنظیمات خیریه آغاز شد، نه تنها تحولی اداری و نظامی،…
امپراتوری کوش: پادشاهی نوبیایی دره نیل
امپراتوری کوش (۱۰۷۰ پیش از میلاد - ۳۵۰ پس از میلاد) به عنوان یکی از بزرگترین قدرت‌های باستانی دره نیل، برای قرن‌ها رقیب اصلی مصر باستان بود. این تمدن که در منطقه نوبیا (سودان کنونی) شکوفا شد، نه تنها وارث فرهنگ مصری بود، بلکه هویت منحصر به…
انقلاب علمی قرن هفدهم: زایش جهان مکانیکی و روش تجربی
انقلاب علمی قرن هفدهم نه تنها تحولی در دانش، بلکه دگرگونی بنیادین در نگرش بشر به جهان بود. جایگزینی جهان کیفی ارسطویی با جهان کمّی مکانیکی، تغییر نقش انسان از تماشاگر طبیعت به کاشف قوانین آن، و تبدیل علم از فعالیتی انفرادی به پروژه‌ای جمعی،…
جنگ سی ساله: برخورد مذاهب و تولد دیپلماسی مدرن
جنگ سی ساله (۱۶۱۸-۱۶۴۸) به عنوان مخرب‌ترین درگیری مذهبی اروپا، قاره کهن را به ورطه فروپاشی کشاند. این جنگ که با پرتاب شدن سه مقام امپراتوری از پنجره‌های قلعه پراگ آغاز شد، نه تنها نبرد کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها، بلکه صحنه تقابل قدرت‌های بزرگ…
تمدن نوح: اسطوره یا واقعیت تاریخی؟
داستان نوح و طوفان بزرگ یکی از کهن‌ترین و فراگیرترین روایت‌های بشری است که در اساطیر میان‌رودان، کتاب مقدس و قرآن آمده است. این مقاله به بررسی شواهد باستان‌شناسی، زمین‌شناسی و متنی می‌پردازد تا دریابد آیا تمدن نوح واقعیتی تاریخی بوده یا…
فتح اندلس: تبادلات فرهنگی اسلام و مسیحیت در اسپانیای قرون وسطی
فتح اندلس توسط مسلمانان در سال ۷۱۱ میلادی، آغازگر دورۀ بی‌نظیری از همزیستی و تبادل فرهنگی در شبه‌جزیره ایبری شد که نزدیک به هشت قرن به طول انجامید. این دوران که به «عصر طلایی تسامح» معروف است، نه تنها الگویی از همکاری بین ادیان ارائه داد،…
جنگ های صلیبی از دیدگاه شرق: پیامدهای فراموش شده بر جهان اسلام
جنگ‌های صلیبی (۱۰۹۵-۱۲۹۱ میلادی) معمولاً از نگاه اروپایی روایت شده‌اند، اما تأثیر این برخورد ۲۰۰ ساله بر جهان اسلام به شکلی شگفت‌انگیز نادیده گرفته شده است. این مقاله با بررسی منابع اولیه عربی و فارسی، به تحلیل عمیق‌تری از پیامدهای سیاسی،…
امپراتوری مغول: نظام اداری پیشرفته و دلایل فروپاشی شگفت‌آور
امپراتوری مغول در اوج گسترش خود (۱۲۷۹ میلادی) با مساحتی حدود ۲۴ میلیون کیلومتر مربع، تقریباً ۲۲٪ خشکی‌های زمین را شامل می‌شد. این حکومت که توسط چنگیزخان در سال ۱۲۰۶ تأسیس شد، نه تنها به دلیل فتوحات نظامی، بلکه به خاطر ایجاد یک سیستم اداری…
تمدن سینتاشتا: ریشه‌های ناشناخته تمدن آریایی در استپ‌های اوراسیا
کشف یک تمدن جنگجوی فراموش‌شده
تمدن سینتاشتا (2100-1800 ق.م) در جنوب اورال کشف شد که:
قدیمی‌ترین ارابه‌های جنگی تاریخ را ساختند
مرکز متالورژی عصر برنز بود
احتمالاً خاستگاه اولیه فرهنگ هندواروپایی است
تمدن موآی: اسرار جزیره ایستر و معمای مجسمه‌های غول‌پیکر
معمای ۸۸۷ مجسمه سنگی
جزیره ایستر (رپا نوی) با تمدنی مرموز که بین سده‌های ۱۰ تا ۱۶ میلادی شکوفا شد:
موآی‌های ۸۲ تنی که تا ۱۸ کیلومتر جابجا شده‌اند
خط رونگورونگو؛ تنها سیستم نوشتاری پلینزی
سقوط ناگهانی به دلیل جنگ داخلی یا فاجعه…
تمدن نان مادول: شهر مرموز جزایر اقیانوس آرام و معمای سازه‌های سنگی غول‌پیکر
ونیز اقیانوسیه
در جزایر میکرونزی، شهری آبی از ۹۲ جزیره مصنوعی وجود دارد که:
بین سده‌های ۱ تا ۱۶ میلادی ساخته شده
با ستون‌های بازالتی ۵۰ تنی بنا شده
به عنوان اولین شهر تاریخی اقیانوسیه شناخته می‌شود
امپراتوری سکاها: نخستین ابرقدرت استپ‌ها که جهان فراموش کرد
کشفیات باستان‌شناسی دهه ۲۰۲۰ نشان می‌دهد سکاها نه‌تنها قبایل کوچنشین، بلکه امپراتوری سازمان‌یافته‌ای از مجارستان تا مغولستان ایجاد کرده بودند:
سیستم حکومتی: شبکه‌ای از پادشاهی‌های متحد تحت یوغ فرهنگی واحد
اقتصاد: کنترل جاده‌های تجاری…
جاده‌ی ابریشم دریایی؛ شبکه‌ی تجاری فراموش‌شده‌ی اقیانوس هند.
در حالی که جاده‌ی ابریشم زمینی همواره نماد ارتباطات شرق و غرب است، شبکه‌ی موازی و گسترده‌ای به نام «جاده‌ی ابریشم دریایی» از سده‌ها پیش تا دوره‌ی استعمار، تمدن‌های حاشیه‌ی اقیانوس هند را به هم پیوند می‌داد. این مسیر نه‌تنها کالاها، بلکه…
تمدن یَمْنا یا: نخستین مهاجران هندواروپایی (۳۰۰۰-۲۴۰۰ ق.م)
در استپ‌های پهناور بین رود دانوب و اورال، گله‌دارانی نیمه‌کوچنشین ظهور کردند که ساختار ژنتیکی و زبانی اوراسیا را برای همیشه تغییر دادند. یمنایاها با ارابه‌های چرخدار و فرهنگ جنگاوری خود چگونه توانستند در کمتر از 500 سال از مجارستان تا…
تمدن کوشانیان: امپراتوری فراموش شده جاده ابریشم
در قلب جاده ابریشم، امپراتوری کوشانیان (قرن ۱ تا ۳ میلادی) به عنوان پلی بین تمدن‌های بزرگ دوران باستان عمل کرد. این حکومت که از اقوام کوچنشین یوئه‌چی نشأت گرفته بود، توانست با ترکیبی بی‌نظیر از فرهنگ‌های یونانی، هندی، ایرانی و چینی، یکی از…