مس عینک، بوداییان و بهره برداری از منابع مس
مس عینک، یکی دیگر از آثار به جای مانده از بوداییان در افغانستان است. مس عینک در بازه زمانی قرن سوم تا هشتم میلادی مرکز معنوی بودیسم به شمار می‌رفت و از دیر‌های بودایی چند طبقه، ستون‌های محافظ، معابد و دیوار‌های بلند برخوردار بود. باستان شناسان درون این دیر‌ها و مناطق محافظت شده اش، صد‌ها مجسمه بودایی، مصنوعات باستانی، جواهرات و دست نوشته‌های قدیمی یافتند.
مس عینک
این آثار روی یکی از بزرگترین ذخایر مس خام جهان قرار گرفته است. برآورد‌ها نشان می‌دهد این منطقه دست کم ۱۲.۵ میلیون تن مس خام دارد که قیمت آن به ده‌ها میلیارد دلار می‌رسد. این معادن از قدیم بوده و راهبان بودایی از مس خام منطقه بهره برداری می‌کردند.
مجسمه‌ای بودایی در مس عینک
باستان شناسی افغانستانی به نام (زمریالی تارزی) در این باره می‌گوید: جایی دیگر از جهان را سراغ ندارم که صومعه‌ها و مراکز تولید و صنعت با چنین هماهنگی ایده آلی با هم زیست کنند. در تاریخ سابقه نداشته که بین صومعه هایِ بوداییان، صنعتگران و کاوشگران منابع طبیعی چنین ارتباطی باشد. موزه ملی افغانستان در کابل پر از آثاری است که در مس عینک کشف شده اند.
