فهرست شاهان صفوی

شاهنشاهی صفوی
پادشاهی سابق
وسعت شاهنشاهی صفوی در دوره شاه عباس بزرگ
نگارهٔ شاه عباس یکم، بزرگترین و مقتدرترین شاهنشاه صفوی
نخستین پادشاه شاه اسماعیل یکم
آخرین پادشاه شاه سلطان حسین
سکونتگاه رسمی تبریز
(۱۵۰۱ تا ۱۵۵۵ میلادی)
قزوین
(۱۵۵۵ تا ۱۵۹۸ میلادی)
اصفهان
(۱۵۹۸ تا ۱۷۲۲ میلادی)
منصوب‌کننده جانشینی ارثی
آغاز پادشاهی ژوئیه ۱۵۰۱ میلادی
پایان پادشاهی اکتبر ۱۷۲۲ میلادی

 

دوره صفوی از مهم‌ترین دوران تاریخی ایران به‌شمار می‌آید، زیرا با گذشت ۹۰۰ سال پس از نابودی شاهنشاهی ساسانیان؛ یک پادشاهی متمرکز ایرانی توانست بر سراسر ایران آن روزگار فرمانروایی نماید. این دوره یکی از سه مرحله دوران طلایی اسلام و دوره اوج تمدن اسلامی است و یکی از امپراتوری‌های باروت به شمار می‌رود.[۱] این پادشاهی توسط شاه اسماعیل یکم بنیان‌گذاری شد و در نهایت با سقوط اصفهان در سال ۱۷۲۲ فروپاشید.

صفویان، آیین شیعه را مذهب رسمی ایران قرار دادند. روش فرمانروایی صفوی تمرکزگرا و نیروی مطلقه (در دست شاه) بود. پس از ساختن پادشاهی صفویه، ایران اهمیتی بیشتر پیدا کرده و از ثبات و یکپارچگی برخوردار گردیده و در زمینهٔ جهانی نام‌آور شد.[۲] در این دوره روابط ایران و کشورهای اروپایی به دلیل دشمنی امپراتوری عثمانی با صفویان و نیز جریان‌های بازرگانی، (به ویژه داد و ستد ابریشم از ایران) گسترش فراوانی یافت. در دوره صفوی (به ویژه نیمه نخست آن)، جنگ‌های بسیاری میان ایران با امپراتوری عثمانی در غرب و با ازبکها در شرق کشور رخ داد که علت این جنگ‌ها جریان‌های زمینی و دینی بود.[۳] ایران در دوره صفوی در زمینه مسائل نظامی، فقه شیعه و هنر (معماری، خوشنویسی، و نقاشی) پیشرفت شایانی نمود.[۴]

لقب

صفویان همواره از لقب شاه پیش از اسم خود استفاده می‌کردند که نشان دهنده قدرت معنوی و دنیوی پادشاه بود. علاوه‌ بر این از لقب‌هایی مانند شاهنشاه، سلطان بر سلاطین، خاقان، صاحبقران نیز استفاده می‌کردند، شاهنشاه لقبی بود که پادشاهان این سلسله را به پادشاهی‌های باستانی مرتبط می‌کرد و میتوانستند بر تمامی اراضی متعلق به ایران ادعای سلطنت کنند، خاقان و بهادرخان نیز لقبی بود که بعد از حمله مغل در ایران رواج پیدا کرده بود و استفاده از آن نیز نوعی مشروعیت داشت.

فهرست

شاهان صفوی
# تصویر نام نام کامل زادروز تولد
(محل تولد)
دوران حکومت پایتخت تاریخ درگذشت
(محل درگذشت)
محل آرامگاه اتفاقات مهم
۱ شاه اسماعیل یکم ابوالمظفر شاه اسمعیل الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان ۱۷ ژوئیه ۱۴۸۷ میلادی
اردبیل
ژوئیه ۱۵۰۱
تا
۲۳ مه ۱۵۲۴
تبریز ۲۳ مه ۱۵۲۴
نزدیک تبریز
آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی
  • بنیان‌گذار شاهنشاهی صفوی
  • تشکیل اولین حکومت مرکزی پس از حمله اعراب به ایران
  • انتخاب تبریز به عنوان پایتخت
  • اعلام تشیع به عنوان مذهب رسمی حکومت
  • پیروزی در جنگ برابر ازبکان در سال ۱۵۱۰ میلادی
  • شکست در جنگ چالدران
۲ Tahmasb-1.jpg شاه تهماسب یکم ابوالمظفر ابوالفتح شاه طهماسب الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان ۲۲ فوریه ۱۵۱۴ میلادی
شاه آباد، اصفهان
۲۳ مه ۱۵۲۴
تا
۲۵ مه ۱۵۷۶
تبریز و قزوین ۱۴ مه ۱۵۷۶
قزوین
حرم امام رضا
  • پیروزی در برابر ازبکان
  • شکست‌های پی‌درپی در جنگ با عثمانی
  • بسته شدن پیمان آماسیه با امپراتوری عثمانی، که به موجب این قرارداد؛ گرجستان غربی، ارمنستان غربی و مناطق عراق کنونی به دولت عثمانی واگذار شد
  • پناهدنگی همایون شاه گورکانیان هند و سلطان بایزید شاهزاده عثمانی به دربار ایران.
  • تغییر پایتخت از تبریز به قزوین
* Prince Muhammad-Beik by Reza Abbasi.jpg حیدر میرزا سلطان حیدر میرزا صفوی ۱۷ ژوئیه ۱۴۸۷ میلادی
اردبیل
۱۴ مه ۱۵۷۶
تا
۱۶ مه ۱۵۷۶
قزوین ۱۶ مه ۱۵۲۴
قزوین
حرم امام رضا
  • غصب سلطنت و کشته شدن با توطئه پریخان خانم در طول درگیری‌های جانشینی شاه طهماسب یکم
۳ Shah Ismayil II.jpg شاه اسماعیل دوم ابوالمظفر شاه اسمعیل ثانی الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان ۳۱ مه ۱۵۳۷ میلادی
قم
۲۲ اوت ۱۵۷۶
تا
۲۴ نوامبر ۱۵۷۷
قزوین ۲۴ نوامبر ۱۵۷۷
قزوین
حرم شاهزاده حسین
  • در رقابت سر جانشینی با کمک قزلباش‌ها بر برادر خود حیدر میرزا پیروز می‌شود
  • به محض رسیدن به قدرت تمام عموها، عموزادگان، برادران و برادرزادگان خودش را به قتل رساند (برادر بزرگش محمد میرزا، حاکم فارس و پسرانش مثل عباس‌میرزا که از این کشتار در امان ماندند)
  • اسماعیل دوم کوتاه‌ترین دوره سلطنت در بین تمام شاهان صفوی را دارست، وی به مدت ۱ سال و ۶ ماه و ۲۲ روز سلطنت کرد
۴ Shah Mohammad Khodabanda- Sahand Ace.jpg شاه محمد خدابنده ابوالمظفر شاه سلطان محمد الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان ۱۵۳۲ میلادی
اردبیل
۱۱ فوریه ۱۵۷۸
تا
اکتبر ۱۵۸۷
قزوین ۱۵۹۵
قلعه الموت، قزوین
حرم شاهزاده حسین
  • توسط امرای قزلباش به حکومت می‌رسد
  • شکست در جنگ با امپراتوری عثمانی و جدا شدن ایالت‌های قفقاز، ارمنستان و آذربایجان از ایران
  • محمد خدابنده در سال ۱۵۸۵ میلادی از ازبکان شکست خورد که منجر به جدا شدن ایالت خراسان از ایران شد (در همین سال ازبکان مقبره شاه طهماسب را ویران و استخوان‌های وی را بیرون آوردند و آتش زدند)
  • در جنگ‌های متوالی سر پادشاهی با فرزند خود، عباس میرزا که از حمایت قزلباش‌ها برخوردا بود، شکست خورد و در قلعه الموت تا پایان عمر خود در حبس به سر برد
۵ Shah abbas i Sahand Ace.jpg شاه عباس یکم ابوالمظفر شاه عباس الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان ۲۱ ژانویه ۱۵۷۱ میلادی
هرات
۱ اکتبر ۱۵۸۸
تا
۱۹ ژانویه ۱۶۲۹
قزوین و اصفهان ۱۹ ژانویه ۱۶۲۹
بهشهر، مازندران
حرم امامزاده حبیب بن موسی
  • با کمک امرای قزلباش به سلطنت رسید
  • صلح زودهنگام با امپراتوری عثمانی و خریدن زمان برای سامان دادن به حکومت و ارتش
  • تغییر پایتخت از قزوین به اصفهان
  • حمله به ازبکان و بازپسگیری مناطق از دست رفته دوره سلطنت شاه محمد خدابنده
  • شروع حملات به امپراتوری عثمانی و بازپسگیری تبریز، ارومیه، ارمنستان و فتح تفلیس، کردستان عراق و بغداد
  • بازپسگیری قندهار از چنگ گورگانیان هند
  • حمله به هرمز با کمک بریتانیا و بیرون راندن پرتغالی‌ها از جنوب ایران
۶ Shah Safi I of Persia on Horseback Carrying a Mace- Sahand Ace.png شاه صفی یکم ابوالمظفر شاه صفی بن فیضی میرزا الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان ۱۶۱۱ میلادی
؟
۱۹ ژانویه ۱۶۲۹
تا
۱۲ مه ۱۶۴۲
اصفهان ۱۲ مه ۱۶۴۲
کاشان
حرم فاطمه معصومه
  • کشتن تمام امرای دوره شاه عباس و کشتن و کور کردن تمام خاندان سلطنتی
  • از دست دادن ایالت‌های بغداد و قندهار
  • صلح با امپراتوری عثمانی و انعقاد عهدنامه زهاب بین طرفین. با بسته شدن این عهدنامه تا آخر سلطنت صفویان جنگی بین دو کشور در نگرفت.
۷ Abbas ii- Sahand Ace.jpg شاه عباس دوم ابوالمظفر شاه عباس ثانی الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان ۳۱ دسامبر ۱۶۳۲ میلادی
قزوین
۱۵ مه ۱۶۴۲
تا
۲۶ اکتبر ۱۶۶۶
اصفهان ۲۶ اکتبر ۱۶۶۶
خسروآباد، نزدیک دامغان
حرم فاطمه معصومه
  • در سال‌ ۱۶۴۳ رستم خان سپهسالار و در سال ۱۶۴۴ اقوام بختیاری قیام کردند اما هر دو قیام توسط ساروتقی اعتمادالدوله سرکوب شدند.
  • در ۲۲ فوریه ۱۶۴۹ قندهار دوباره تحت تصرف صفویان درآمد، این شهر تا زمان سقوط اصفهان جزئی از پادشاهی صفویان باقی ماند.
  • جنگ‌های ایران و روسیه (۱۵۵۱ – ۱۵۵۳) رخ داد، هیچ‌کدام از طرفین برتری کامل نیافت با این وجود پس از این دوره جنگ‌ها نفوذ ایران بر قسمت‌های شمالی قفقاز مستحکم شد.
۸ Shah Suleyman Sahand Ace.jpg شاه سلیمان یکم ابوالمظفر شاه سلیمان الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان فوریه یا مارس ۱۶۴۸ میلادی
اصفهان
۱ نوامبر ۱۶۶۶
تا
۲۹ ژوئیه ۱۶۹۴
اصفهان ۲۹ ژوئیه ۱۶۹۴
اصفهان
حرم فاطمه معصومه
  • ابتدا در ۱ نوامبر ۱۶۶۶ با نام شاه صفی دوم و در ۲۰ مارس ۱۶۶۸ با نام شاه سلیمان تاج‌گذاری کرد.
  • در دوره اولین تاجگذاری وی، قبایل شرق دریای خزر سر به شورش نهادند از جمله قزاق‌ها که از طریق دریا به ایران حمله کردند و ضمن کشتار مردم و اشغال بخشی از کشور، شهر فرح‌آباد را به آتش کشیدند.
  • اداره حکومت توسط وزیر اعظم شیخعلی خان زنگنه و افزایش نفوذ خاجگان و زنان حرم‌سرا.
  • افزایش ارتباط با دولت‌های اروپایی و ساخت‌ و ساز های بسیار در کشور از جمله ساخت کاخ هشت‌بهشت.
۹ Sultan Husayn of Persia.jpg شاه سلطان حسین ابوالمظفر شاه سلطان حسین الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان اکتبر ۱۶۶۸ میلادی
اصفهان
۶ اوت ۱۶۹۴
تا
۲۱ اکتبر ۱۷۲۲
اصفهان ۱۵ نوامبر ۱۷۲۶
اصفهان
حرم فاطمه معصومه
  • افزایش نفوذ روحانیان شیعه همچنون علامه مجلسی و سخت‌گیری بیش از حد به اقلیت‌های مذهبی
  • شورش افغان‌های غلجایی و ابدالی، بلوچ‌ها، کردها و اقوام لزگی در سرتاسر ایران.
  • آغاز حملات محمود افغان در سال ۱۷۲۰ برای از بین بردن حکومت مرکزی و سقوط کرمان در سال ۱۷۲۱
  • فرستادن تهماسب میرزا به قزوین و صفی میرزا به کرمانشاه پیش از سقوط پایتخت برای کمک به دولت مرکزی
  • محاصره اصفهان از ۸ مارس ۱۷۲۲ توسط محمود افغان، تسلیم تاج و تخت سلطنت در اکتبر ۱۷۲۲ به محمود افغان و سقوط دولت صفوی

بهترین از سراسر وب

[toppbn]
ارسال یک پاسخ