رسانه تاب آوری ایران
گفت‌وگو با جواد طلیسچی یکتا، موسس رسانه تاب‌آوری ایران
جواد طلیسچی یکتا، کارشناس مددکاری اجتماعی، کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی از ارمنستان و کارشناسی ارشد مدیریت دولتی و منابع انسانی و دکترای مدیریت کوچینگ
اشاره:
انگیزه پیدایی رسانه تاب‌آوری
جواد طلیسچی، درباره انگیزه و چگونگی شکل گیری رسانه تاب‌آوری گفت: سال ۱۳۹۲ با توجه به علاقه‌مندی و احساس نیازی که در این زمینه می‌کردم، رسانه مددکاری اجتماعی ایرانیان را تاسیس کردم. یک سال بعد به شکل آکادمیک با موضوع تاب‌آوری آشنا شدم وهمزمان در یک کارگاه هم شرکت کردم و به این موضوع علاقه مند شدم و جای خالی آن را در مباحث مددکاری احساس کردم بنابراین یک بخش از رسانه مددکاری را به این موضوع اختصاص دادم. سال ۱۳۹۳ این شاخه که به مقاله و یادداشت درباره تاب‌آوری می‌پرداخت را در وبسایت مددکاری اجتماعی ایرانیان با کمک همکارانم ایجاد کردیم و این بخش به مرور ” خانه تاب‌آوری ایرانیان” نام گرفت. در پایگاه اطلاع رسانی مددکاران اجتماعی ایران هم یک صفحه تحت همین عنوان ایجاد شد تا به این موضوع پرداخته شود و به موازات آن باشگاه تاب‌آوری در مجله اینترنتی مددکاری به وجود آمد که بعدها پایگاه خبری ” مددکار نیوز” نام گرفت.
هدف باشگاه تاب‌آوری
دکتر طلیسچی درباره هدف از تاسیس باشگاه تاب‌آوری می‌گوید: هدف این بود که متخصصان و علاقه‌مندان این حوزه گرد هم بیایند و یادداشت، مقالات و میزگردهای مرتبط با تاب‌آوری شکل بگیرد و یک فعالیت چند وجهی انجام شود زیرا تابحال کمتر به این موضوع پرداخته شده بود. همچنین می‌خواستیم بیشتر ازطریق آموزش به این معقوله بپردازیم بنابراین با هدف ترویج و توسعه‌تاب‌آوری با نهادها و سازمان‌ها تفاهم‌نامه امضا کردیم و آموزش‌های بسیاری را برای سازمان‌های مردم نهاد و سایر سازمان‌ها به صورت رایگان در قالب کارگاه‌های آموزشی برگزار کردیم. باشگاه تاب‌آوری هم که با هدف گرد هم آوردن پژوهشگران، محققان و علاقه‌مندان تاب‌آوری ایجاد شده بود به طور همزمان فعالیت‌های موثر و متنوعی را دنبال کرد و همانطور که گفتم، هدف ما تروبج و توسعه تاب‌آوری از طریق برنامه‌های آموزشی البته با شکل متفاوت از آنچه تا آن زمان وجود داشت، بود. ما مدل آموزشی جدیدی را اجرا کردیم. آموزشی که دارای برنامه مشخص برای مخاطبان است، ابتدا در نظر می‌گیریم مخاطبان از چه گروه سنی و جنسیتی هستند و تاکید بر آموزش بر اساس پایش و ارزیابی است تا بدانیم آموزش‌ها چه ثمره‌ای برای مخاطبان دارد.
یعنی یک پیش آزمون و یک پس آزمون انجام می‌دهیم تا ارزیابی کنیم شرکت کنندگان قبل از قرار گرفتن در گروه ما دیدگاه، و داشته‌هایشان در زمینه مولفه تاب‌آوری چه بوده و در طول آموزش در چه موقعیتی قرار گرفته اند و بعد از آموزش چه تغییراتی برایشان رخ داده و ما چقدر توانستیم بر روی بینش و نگرش مخاطبان تاثیر بگذاریم و موفقیتمان را بسنجیم. همین‌جا اعلام می‌کنم که تیم ما آمادگی دارد برای سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی دوره‌های آموزشی برگزار کند و مطالعات و یافته‌های جدید در حوزه تاب‌آوری را در اختیار مخاطبان قرار دهد. تیم ما در زمینه اعتیاد برای بهبود یافتگان و در زمینه سرطان برای بیماران در حال درمان باتوجه به آخرین تحقیقات و یاافته‌های علمی کارگاه‌های آموزشی برگزار کرد. همچنین در ان‌جی‌او ها و سازمان‌های دولتی اطلاع رسانی می‌کنیم تا بر حسب نیاز و باتوجه به آسیب‌های اجتماعی از کارگاه‌های ما استفاده کنند.
مدیر وبسایت مددکاری، درباره برگزاری کارگاه‌ها گفت: برخی سازمان‌ها به صورت بنر و پوستر اطلاع رسانی می‌کنند و اقشار عادی جامعه در کارگاه‌های آموزشی عمومی مانند فرزندپروری، تاب‌آوری خانواده و والدبن، تاب‌آوری همسران شرکت می‌کنند یا از طریق کلینیک‌های مددکاری ثبت نام می‌کنند. ما آموزش هایی هم برای اقشار کم‌برخوردار و آسیب‌پذیر در جوامع محلی برگزار کردیم مانند آموزش تاب‌آوری برای اقشار آسیب‌پذیر در استان گیلان.
چرا رسانه تاب‌آوری شکل گرفت
طلیسچی درباره شکل گیری رسانه تاب‌آوری ایران می‌گوید، متاسفانه چند وبگاه‌های هم‌پوشان وجود داشت و برای این‌که به این هم‌پوشانی پایان دهیم، اقدام به شروع زیرساخت‌های رسانه تاب‌آوری کردیم. دو سال طول کشید تا حدود هزار یادداشت و مقاله از رسانه‌‌های مختلف را جمع‌آوری کرده و بر روی آن کار کردیم تا توانستیم در سال ۱۴۰۲ از این سایت رونمایی کنیم. هدف اصلی رسانه تاب‌آوری پرداختن به اخبار این حوزه بود که در واقع به عنوان خبرگزاری تاب‌آوری فعایت کند. زیرا متوجه شدیم بسیاری از سازمان‌ها اخبار قابل توجهی در این حوزه دارند که در رسانه‌ها به آن پرداخته نمی‌شود. بخصوص در حوزه صنعت که پروتکل‌های زیادی تهیه شده و یا نشست‌های متعددی برگزار می‌شود و رسانه‌ها به آنها نمی‌پردازند و حیف بود که علاقه مندان این حوزه از آنها مطلع نشوند.
اطلس تاب‌آوری
یکی دیگر از فعایت‌های این رسانه این بود که توانستیم با امکانات به روز اطلس تاب آوری کشور را ترسیم کنیم و اخبار، اطلاعات، مقالات تخصصی و هرگونه فعالیتی که مبنی بر تاب‌آوری در کشور صورت می‌گیرد در این اطلس گنجانده، خوانده و دیده شود که در واقع کارکرد خبرگزاری دارد. در ضمن پژوهش‌هایی جدیدی که در این حوزه انجام می‌شود و هیچ جا نامی از آنها برده نمی‌شود و گمنام می‌ماند را معرفی می‌کند .همچنین با توجه به این اطلس و شناسایی آسیب‌های اجتماعی توانستیم آموزش‌هایی را برای منطقه‌های کم برخورداربرگزار کنیم. به این شکل که یک آسیب یا معضل را شناسایی می‌کردیم و با مسجدهای محل هماهنگ می‌شد تا آموز‌ها انجام شود که بسیار هم مورد استقبال قرار گرفت و سعی می‌کردیم در مناسبت‌ها این آموزش‌ها انجام شود. برای مثال در هفته مبارزه با مواد مخدر به شکل عمومی مهارت‌های پیشگیری و مقابله با اعتیاد را آموزش دادیم و به اهمیت نقش تاب‌آوری در آسیب‌های اجتماعی مبتنی بر اعتیاد پرداختیم یا نقش تاب‌آوری در آسیب‌های اجتماعی در تثبیت بهبودی بهبود یافتگان را مطرح کرده و آموزش دادیم یا به طور کلی به نقش تاب‌آوری در پیشگیری از آسیب های اجتماعی مانند خودکشی یا خودزنی پرداختیم و تمام این فعایت‌ها صد درصد صورت رایگان و داوطلبانه بوده و خواهد بود.
اخبار تاب‌آوری
تاب‌آوری بر اساس پروتکل تخصصی در حوزه صنعت، معادن، بانک‌ها و سایر نقاط صنعتی در دستور کار سازمان‌ها و نهادها در دستور کارشان قرار گرفته است و بودجه زیادی به این‌حوزه تخصیص داده شده اما نه اطلاع رسانی شده و نه بازتاب آن مشخص می‌شود. در حالیکه اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است به همین دلیل تلاش کردیم تا این اخبار شنیده و بازتاب آنها دیده شود و هم اذهان عمومی نسبت به این مساله حساس‌تر و علاقه‌مندتر شود که تاثیرات چند وجهی دارد و سازمان‌ها هم که می‌دانند کارشان پوشش خبری داده می‌شود و به کیفیت تدریس توجه ببشتری کنند
اما نکته مهم این است که معنا و مفهوم تاب‌آوری و ارتقا آن که در واقع ناشی از نوع نگاه سازمان و مسولان و برنامه‌ریزان است، نگاه درست و علمی باشد. برای مثال سازمانی با هدف صبر و شکیبایی کارکناننش به سمت این آموزش می‌آید اما هدفی که در تاب‌آوری واقعی مدنظراست، شناسایی پتانسیل‌ها و ایجاد ظرفیت‌ها و ظرفیت‌سازی است تا افراد بتوانند برای مواجهه با ناملایمات، حوادث، بلایا و فجایع مقاومت واقعی که نام آن تاب‌آوری است را در خود ایجاد کنند.
بنیانگذار رسانه تاب آوری ایران درباره مفهوم درست تاب‌آوری می‌گوید: دو نوع نگاه درمورد این مولفه وجود دارد. یک نگاه عموم به تاب‌آوری است که صبر، شکیبایی و تحمل است و نگاه تخصصی به تاب‌آوری که به معنای ایجاد یک سری پیش ساخت‌ها، ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها برای مواجهه درست و مطلوب با ناملایمات است. پس توجه داشته باشید که نوع نگاه بسیار مهم است والا اگر بخش تحمل، صبر و شکیبایی مدنظر باشد که آموزش تلقی نمی‌شود و موعظه و نصیحت است.
اما در این وبسایت ما آنچه مربوط به ایجاد ظرفیت‌هاست را آموزش می‌دهیم برای مثال چطور تاب‌آوری شهری ایجاد کنیم. کشور ژاپن کشوری زلزله خیز است اما با وجود زلزله‌های شدید سیستم مدیریت شهری از هم نمی‌پاشد و توانسته‌اند زیر ساخت‌هایی ایجاد کنند که به سیستم گردشگری ضربه‌ای وارد نشود.
نکته‌ای که دربحث تاب‌آوری قابل تامل است، این است که حتی نخبگان اجتماعی هم در گفت‌وگوهایشان با رسانه‌ها گاهی با دید عموم به این مساله نگاه می‌کنند و انتژار می‌رود متخصصان حوزه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی یک نگاه تخصصی نسبت به موضوعات مهم جامعه مانند تاب‌آوری داشته باشند و هرکدام به صورت سلیقه‌ای استنباط فرد‌ی‌شان را بیان نکنند تا افرادی مانند دانشجویان و طرفدارانشان به سخنان آنان استناد کنند و اگر نخبگان از مولفه‌ای صحبت می‌کنند علمی و آگاهانه باشد.
مصاحبه و گردآوری: زمرد زرکش
