تاریخچه ترید در ایران: از کی آغاز شد و اولین تریدر کی بود؟
آیا تا به حال از خودتان پرسیده‌اید اولین تریدر ایرانی چه کسی بود؟ یا از کجا پای ترید و معامله‌گری به ایران باز شد؟ شاید امروز، با دیدن سیل آموزش‌های آنلاین، پلتفرم‌های معاملاتی و اصطلاحاتی مثل فارکس، پرپچوال، یا تحلیل تکنیکال، تصور کنید ترید مفهومی تازه است؛ اما ترید در ایران، داستانی قدیمی دارد که در این مطلب به آن می‌پردازیم.
تاریخچه ترید در ایران
ترید یا معامله‌گری، مفهومی تازه در ظاهر و بسیار کهنه در ریشه است. در ایران، پیشینه دادوستد به هزاران سال پیش بازمی‌گردد، زمانی که کاروان‌ها در جاده ابریشم کالا مبادله می‌کردند و مفاهیم اولیه معامله بر پایه اعتماد و ارزش‌گذاری شکل گرفت؛ اما ترید به شکل امروزی، با نمودار، تحلیل تکنیکال، بازارهای جهانی و دارایی‌های دیجیتال، از اوایل دهه ۱۳۸۰ شمسی به‌تدریج وارد ایران شد. ورود اینترنت، گسترش دسترسی به پلتفرم‌های بین‌المللی و اشتیاق نسل جوان به آزادی مالی، زمینه‌ساز شروع یک عصر تازه بود.
در این میان، افراد معدودی جرات کردند وارد دنیایی شوند که برای اکثر مردم ناشناخته، ریسک‌پذیر و پیچیده بود. از میان این پیشگامان، نام آدام مرادی به عنوان یکی از اولین تریدرهای حرفه‌ای و منظم ایران به چشم می‌خورد. کسی که نه‌تنها معامله‌گری را در فضایی پرچالش آغاز کرد، بلکه بعدها مسیر آموزش و راهنمایی دیگران را نیز هموار ساخت. تاریخ ترید در ایران، بدون اشاره به اولین‌هایی مثل او، روایتی ناقص خواهد بود.
از بازارهای سنتی تا بورس تهران
معامله‌گری در ایران از دل بازارهای سنتی و نظام “کالا به کالا” متولد شد. در دوران ایران باستان، مردم کالاهای خود را با دیگران مبادله می‌کردند و این دادوستدها تنها به داخل کشور محدود نبود. اسناد تاریخی از شوش و تخت جمشید نشان می‌دهند که تاجران ایرانی با تمدن‌هایی مانند بابل و مصر نیز داد و ستد می‌کردند. با پیدایش سکه و پول، روش‌های معامله هم پیشرفت کرده و شکل‌های اولیه از سیستم مالی پدید آمد.
در دوره صفویه و قاجاریه، کاروانسراها نقش بانک‌های امروزی را پیدا کردند و ابزارهایی مثل برات و قباله به نوعی اسناد مالی تبدیل شدند؛ اما تحول جدی زمانی رخ داد که در سال ۱۳۴۶ بورس تهران تاسیس شد. در آن زمان، شرکت‌های کمی در بورس فعالیت می‌کردند و ابزارهای معاملاتی بسیار محدود بودند. اگرچه این اتفاق، ایران را وارد دنیا معاملات مدرن کرد؛ اما تا رسیدن به مدل امروزی ترید (با تحلیل تکنیکال، بازارهای بین‌المللی و معاملات لحظه‌ای) راه درازی در پیش بود.
تولد ترید مدرن؛ از دهه ۸۰ تا امروز
در اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰، با فراگیرشدن اینترنت در خانه‌های ایرانی، مفاهیم تازه‌ای مثل فارکس، بورس جهانی و ترید آنلاین کم‌کم بین مردم شناخته شد. برای بسیاری، این دنیا کاملاً جدید و پر رمز و راز بود؛ بازاری ۲۴ ساعته، جهانی و پرنوسان که با چیزی مثل بورس ایران فرق داشت.
در آن زمان، منابع آموزشی فارسی تقریباً وجود نداشت، بسیاری از سایت‌ها فیلتر بودند و اغلب مردم درکی از اصول معامله‌گری نداشتند. با این حال، تعدادی از علاقه‌مندان با تلاش فردی، شروع به یادگیری اصول ترید از منابع خارجی کردند. آن‌ها زبان نمودارها، تحلیل تکنیکال و رفتار بازار را آموختند و اولین نسل از تریدرهای مدرن ایرانی را شکل دادند.
اولین تریدرها چه کسانی بودند؟
وقتی صحبت از معامله‌گری مدرن در ایران می‌شود، پلتفرم‌های شلوغ، کانال‌های آموزشی و صدها دوره تحلیل بازار در ذهن‌ها نقش می‌بندد؛ اما واقعیت این است که آغاز این مسیر خیلی آرام‌تر، پرریسک‌تر و گمنام‌تر از چیزی بود که امروز می‌بینید. در دورانی که حتی دسترسی به اینترنت پرسرعت دشوار بود و مفاهیمی مثل فارکس یا پرایس‌اکشن برای اکثر مردم ناآشنا، گروه کوچکی از افراد با انگیزه بالا و پشتکار زیاد، بدون راهنما وارد این دنیا شدند. شناخت این پیشگامان، نه فقط از نظر تاریخی اهمیت دارد، بلکه نشان می‌دهد ترید در ایران چطور از یک مسیر پر چالش، به موقعیتی حرفه‌ای تبدیل شد.
-
آدام مرادی
آدام مرادی یکی از اولین و پیشگام‌ترین تریدرهای حرفه‌ای در ایران است که در اوایل دهه ۸۰ شمسی فعالیت خود را آغاز کرد. در شرایطی که دسترسی به منابع آموزشی و ابزارهای ترید بسیار محدود بود، او با پشتکار و مطالعه عمیق، موفق شد به سطح بالایی از دانش و تجربه در بازارهای جهانی مانند فارکس و پرپچوال برسد. آدام مرادی به‌عنوان یکی از اولین تریدرهای سیستماتیک ایران شناخته می‌شود که نگاه علمی و منظم به بازار را معرفی کرد.
علاوه بر فعالیت حرفه‌ای، آدام مرادی در زمینه آموزش ترید نیز نقش بزرگی ایفا کرد. او بنیان‌گذار آکادمی “قبیله” است، جایی که با تولید محتواهای آموزشی دقیق و کاربردی، بسیاری از علاقه‌مندان ایرانی را با استانداردهای جهانی معامله‌گری آشنا می‌کند. تأثیرگذاری او در فرهنگ‌سازی معامله‌گری در ایران، باعث شده نامش به عنوان یکی از پایه‌گذاران این مسیر در ذهن‌ها بماند.
-
فرهاد مقدم سلیمی
فرهاد مقدم سلیمی از قدیمی‌ترین مدرسین تحلیل تکنیکال در ایران است که فعالیت خود را از سال‌های اولیه رشد بورس تهران آغاز کرد. او با تکیه بر دانش عمیق خود در تحلیل نمودارها و اصول بازار، پایه‌های آموزش تکنیکال را در ایران بنا نهاد. کتاب‌ها و دوره‌های آموزشی مقدم سلیمی، همچنان منبع معتبری برای بسیاری از معامله‌گران ایرانی به شمار می‌آید. با گذشت زمان، فرهاد مقدم سلیمی به بازارهای بین‌المللی نیز ورود کرد و تلاش داشت مفاهیم نوین معامله‌گری را به شکل بومی به مخاطبان ایرانی منتقل کند.
-
امیرحسین نام‌آور
امیرحسین نام‌آور با زمینه تحصیلی قوی در حوزه اقتصاد و مالی، یکی از پیشگامان ورود به بازارهای بین‌المللی در ایران به‌شمار می‌رود. او توانست به واسطه تلفیق تحلیل بنیادی و تکنیکال، سبک معاملاتی خاصی را ارائه دهد که برای آن دوره در ایران بسیار نوآورانه بود. نام‌آور علاوه بر معامله‌گری، در آموزش مفاهیم عمیق بازارهای سرمایه بسیار فعالیت داشته است. تمرکز او بر تحلیل چندلایه، شامل بررسی اقتصاد کلان و روانشناسی بازار، به تریدرهای ایرانی کمک کرد تا فراتر از نمودارها، با چالش‌های بنیادی بازار آشنا شوند و تصمیمات دقیق‌تری بگیرند.
-
علی طهماسبی
علی طهماسبی یکی از اولین تریدرهای حرفه‌ای فارکس و بازار کالاهای جهانی در ایران است. او در دورانی وارد بازار شد که مفاهیمی مانند لوریج، اسپرد و بروکر هنوز برای بسیاری نامفهوم و زیرساخت‌های بازار محدود بود. تلاش او برای یادگیری و تریدکردن در شرایط سخت، او را به چهره‌ای پیشرو تبدیل کرد. تخصص طهماسبی در بازارهای کالایی و درک عمیق از ساختارهای قیمتی، باعث‌شده تا بسیاری از تریدرهای حرفه‌ای امروز، از آموزه‌های او بهره‌مند شوند.
-
حمید اسلامی
حمید اسلامی از نخستین مدرسان تحلیل تکنیکال و معامله‌گری در ایران است که کلاس‌های حضوری او در اوایل دهه ۸۰، افراد بسیاری را با دنیا ترید آشنا کرد. او با رویکردی آموزشی و علمی، مفاهیم پایه و پیشرفته را به زبان ساده و قابل فهم ارائه داد و باعث شد علاقه‌مندان بتوانند به سرعت وارد بازار شوند. حمید اسلامی علاوه بر آموزش، نقش مهمی در شکل‌گیری جامعه تریدرهای ایرانی داشت. او با ایجاد ارتباط بین معامله‌گران، فرصتی فراهم کرد تا افراد بتوانند تجربه‌هایشان را با هم به اشتراک بگذارند و از هم یاد بگیرند. تلاش‌های او باعث شد آگاهی تریدرها بیشتر شود و بازار ایران کم‌کم به سمت حرفه‌ای‌ترشدن حرکت کند.
-
محمد ثقفی
محمد ثقفی از اولین کسانی بود که با تجربه زندگی در خارج از کشور، دانش و مهارت معامله‌گری بین‌المللی را به ایران آورد. او در دهه ۸۰، بازار فارکس را به عنوان مسیر اصلی فعالیت خود انتخاب کرد و توانست با موفقیت در این بازارها معامله کند و دانش خود را به دیگران منتقل نماید. ثقفی علاوه بر ترید، در همایش‌ها و دوره‌های تخصصی به عنوان مدرس مهمان حضور داشت و به معرفی استراتژی‌های معاملاتی نوین پرداخت. نقش او در گسترش دانش فارکس و کمک به شکل‌گیری جامعه تریدرهای ایرانی بسیار ارزشمند است.
-
مهدی میرزایی
مهدی میرزایی یکی از اولین معامله‌گران حرفه‌ای بازار آتی سکه و پس‌از آن بازارهای بین‌المللی بود که در اوایل دهه ۸۰، فعالیت خود را آغاز کرد. او با مطالعه منابع انگلیسی و به‌کارگیری روش‌های مدیریت سرمایه و تحلیل نموداری پیشرفته، توانست سطح بالایی از مهارت را در معاملات خود به دست آورد. میرزایی بعدها در زمینه آموزش نیز فعالیت کرد و با برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی، دانش خود را در اختیار علاقه‌مندان قرار داد.
-
مرتضی ابراهیمی
مرتضی ابراهیمی از تریدرهای نوآور ایرانی است که نگاهی دیتامحور و آماری به معامله‌گری داشت. در دوره‌ای که بسیاری از معامله‌گران بیشتر به اندیکاتورها و روش‌های سنتی متکی بودند، او مفهوم استفاده از داده‌ها و تحلیل آماری را برای بهبود تصمیمات معاملاتی مطرح کرد. این دیدگاه باعث شد ابراهیمی در میان تریدرهای حرفه‌ای ایران به عنوان فردی پیشرو شناخته شود که توانسته علم داده را وارد عرصه معامله‌گری کند و به توسعه روش‌های سیستماتیک و الگوریتمی بپردازد.
-
حسن بیاتی
حسن بیاتی از اولین تحلیل‌گران تکنیکال ایرانی است که با ترجمه منابع معتبر خارجی و برگزاری جلسات آموزشی، به توسعه فرهنگ تحلیل بازار کمک کرد. او نقش مهمی در شکل‌گیری انجمن تحلیل‌گران و آموزش تحلیل تکنیکال در ایران داشت. بیاتی با تاکید بر اصول کلاسیک تحلیل و آموزش مستمر، به بسیاری از معامله‌گران ایرانی کمک کرد تا دانش خود را در زمینه تحلیل نمودار و رفتار قیمت افزایش دهند و به یک تریدر حرفه‌ای تبدیل شوند.
-
محسن فاضلی
محسن فاضلی از نخستین کسانی بود که مفهوم معامله‌گری الگوریتمی و سیستماتیک را در ایران مطرح کرد. او در دهه ۸۰ شمسی، به آموزش طراحی استراتژی‌های معاملاتی، بک‌تست‌گیری و استفاده از ربات‌های معاملاتی پرداخت. فاضلی با این کار به پیشرفت تکنولوژی در حوزه ترید ایران کمک کرد و باعث شد بسیاری از معامله‌گران به سمت استفاده از فناوری و اتوماسیون در معاملات خود سوق پیدا کنند. تلاش‌های او در توسعه دانش معامله‌گری سیستماتیک هنوز هم در جامعه تریدرهای ایرانی قابل توجه است.
ترید در ایران امروز
امروز بازارهای مالی برای ایرانی‌ها بیش‌از هر زمان دیگری در دسترس و جذاب شده است. ده‌ها هزار نفر در حوزه‌هایی مانند فارکس، کریپتوکارنسی، بورس ایران و حتی بازارهای کالایی بین‌المللی فعالیت می‌کنند. گسترش شبکه‌های اجتماعی، رشد پلتفرم‌های معاملاتی بومی و آموزش‌های آنلاین باکیفیت، باعث شده‌اند ورود به دنیا ترید ساده‌تر و سریع‌تر شود.
با وجود این پیشرفت‌ها، چالش‌های مهمی هنوز پابرجا هستند. نبود قوانین و مقررات شفاف و قابل اتکا، تحریم‌های بین‌المللی که دسترسی به برخی ابزارها و خدمات مالی را محدود می‌کند و همچنین سطح پایین سواد مالی، مشکلاتی جدی برای تریدرهای ایرانی ایجاد کرده‌اند. در چنین شرایطی، نقش افرادی مانند آدام مرادی با دانش عمیق، تجربه گسترده و تعهد به آموزش، بسیار مهم‌تر از گذشته است. این پیشگامان به تریدرهای نوپا کمک می‌کنند تا مسیر پر پیچ‌وخم بازارهای مالی را با آگاهی و اطمینان بیشتری طی کرده و از اشتباهات پرهزینه جلوگیری کنند.
آینده معامله‌گری در ایران
با توجه به رشد چشمگیر و سریع جامعه تریدرهای ایرانی در سال‌های اخیر، این تصور که ایران بتواند در آینده نزدیک به یکی از قطب‌های آموزش و معامله‌گری در منطقه خاورمیانه تبدیل شود، دور از ذهن نیست. جوانان پرانگیزه، دسترسی بهتر به فناوری‌های نوین و افزایش روزافزون علاقه‌مندان به بازارهای مالی، همه مؤلفه‌هایی هستند که این هدف را قابل دستیابی می‌کنند. بااین‌حال برای رسیدن به این جایگاه، نیاز است که بخش خصوصی با حمایت‌های هدفمند دولت، زیرساخت‌های قانونی، فنی و آموزشی لازم را فراهم کند تا فضای امن و شفاف‌تری برای معامله‌گران ایجاد شود.
در آینده‌ای نزدیک، مفاهیمی که امروز در سطح جهان به عنوان پیشرفته‌ترین فناوری‌ها و روش‌های معامله‌گری شناخته می‌شوند، مانند معاملات الگوریتمی، هوش مصنوعی در تحلیل بازار و صندوق‌های پوشش ریسک بومی، به بخشی جدایی‌ناپذیر از بازار ایران تبدیل خواهند شد. این تحولات نه‌تنها سطح حرفه‌ای‌بودن تریدرها را ارتقا می‌دهند، بلکه باعث جذب سرمایه‌گذاران خارجی و گسترش تعاملات مالی منطقه‌ای نیز خواهند شد. با رشد این اکوسیستم پویا، ایران می‌تواند به یک مرکز نوآوری در زمینه معاملات مالی تبدیل‌شده و نقش مهمی در اقتصاد دیجیتال منطقه ایفا کند.
مسیر روشن معامله‌گری با آدام مرادی
تاریخ ترید در ایران، داستانی است از مسیر پرپیچ‌وخمی که از حجره‌های سنتی بازار تا پلتفرم‌های پرسرعت دیجیتال امروزی طی شده است. این مسیر، با تلاش‌های بی‌وقفه تریدرهایی همچون آدام مرادی جان گرفت، گسترش یافت و اکنون به مرحله‌ای رسیده که نیازمند نظم، هوشمندی و مسئولیت‌پذیری جمعی است.
اگر قرار باشد روزی ترید در ایران نه فقط یک مهارت، بلکه یک فرهنگ اصیل مالی شود، این فرهنگ باید ریشه در آموزش، آگاهی و الگوسازی از نسل پیشگامان داشته باشد و چه الگویی بهتر از کسانی که بدون راهنما، مسیر معامله‌گری را ساختند تا دیگران راحت‌تر آن را طی کنند؟
