آناتولی باستان: سرزمین گمشده تمدن‌های فراموش‌شده
گذرگاه تمدن‌ها
آناتولی (ترکیه امروزی) نه تنها پل ارتباطی شرق و غرب بود، بلکه خاستگاه تمدن‌هایی شگفت‌انگیز بوده که تاریخ آن‌ها به عمد کمرنگ شده است. در سال ۲۰۲۱، باستان‌شناسان در کاپادوکیه به شهری زیرزمینی برخوردند که متعلق به تمدن ناشناخته‌ای بود که حتی از هیتی‌ها نیز قدیمی‌تر است!
تمدن ۷۵۰۰ ساله چاتال‌هویوک
در حفاری‌های جدید (۲۰۲۳) در چاتال‌هویوک، حقایق خارق‌العاده‌ای کشف شد:
-
خانه‌های بدون در با ورودی‌های سقفی
-
نقاشی‌های دیواری از فوران آتشفشان حسن‌داگ با دقت علمی حیرت‌آور
-
جمجمه‌های تغییرشکل‌یافته با جراحی‌های پیشرفته
نکته شوکه‌کننده:
تحلیل DNA نشان داد ساکنان چاتال‌هویوک هیچ ارتباط ژنتیکی با مهاجران بعدی آناتولی نداشتند! گویی این تمدن به کلی منقرض شده است.
رمزگشایی لوح‌های آرزاوا و ارتباطات فراقاره‌ای
در سال ۲۰۲۲، باستان‌شناسان در ویرانه‌های باستانی نزدیک آنتالیا به مجموعه‌ای از لوح‌های گلی برخوردند که نوشته‌هایی شبیه به خط هیروگلیف هیتی‌ها داشت، اما با تفاوت‌های اساسی. این لوح‌ها که به “خط آرزاوا” معروف شدند، پس از سه سال مطالعه، اسراری باورنکردنی را فاش کردند:
۱. شباهت‌های غیرمنتظره با خط مایا
-
استفاده از نمادهای ترکیبی انسان-حیوان که در هنر مایا نیز دیده می‌شود
-
سیستم عددی مبنای ۲۰ (مانند تمدن مایا) در حالی که همسایگان هیتی از مبنای ۱۰ استفاده می‌کردند
-
تقویمی مشابه تزولکین مایا با چرخه‌های ۲۶۰ روزه
نوشته‌ای از لوح شماره ۴:
“در روز مار پرنده، مردان غریبه از سرزمینی دور آمدند… با خود دانش ستاره‌ها را آوردند…”
۲. شهر گمشده پوروشاندا
بر اساس این لوح‌ها:
-
پایتخت آرزاوا شهری به نام پوروشاندا بوده که در متون هیتی نیز به آن اشاره شده
-
این شهر دارای معبدی هرم‌شکل بوده (قدیمی‌تر از زیگورات‌های بین‌النهرین)
-
ساکنان آن به جراحی مغز با ابزارهای مسی مسلط بودند (اسکلت‌های یافت‌شده با آثار جراحی تأیید می‌کنند)
۳. فاجعه ناگهانی
لایه‌های باستانی نشان می‌دهند این تمدن:
-
به یکباره در حدود ۱۲۰۰ ق.م ناپدید شده
-
آثار ذوب شدن سنگ‌ها در دمای فوق‌العاده بالا دیده می‌شود
-
لوح‌های آخر از “آتشی که از آسمان آمد” سخن می‌گویند
اتصال دریایی و سقوط یک تمدن
در سال ۲۰۲۳، غواصان در سواحل کاش (Kaş) آنتالیا به بقایای یک شهر غرق‌شده برخوردند که معماری آن هرگز پیش از این در آناتولی دیده نشده بود. این کشف، آخرین قطعه از پازل آرزاوا را آشکار کرد:
۱. بندر گمشده “تارموشا”
-
اسکله‌های عظیم با قابلیت پهلوگیری ۲۰ کشتی همزمان
-
انبارهایی مملو از سنگ‌های آتشفشانی پردازش‌شده (شبیه به بتن رومی)
-
لوح‌های تجاری که از ارتباط با جزیره سانتورینی (یونان) خبر می‌دادند
۲. فاجعه سانتورینی
شواهد جدید نشان می‌دهد:
-
انفجار آتشفشان سانتورینی (۱۶۰۰ ق.م) تسونامی‌ای به ارتفاع ۵۰ متر ایجاد کرد
-
لایه‌های خاکستر در عمق ۳ متری شهر تارموشا یافت شده‌اند
-
لوح‌های آسیب‌دیده از اخطارهای پیش‌گیرانه سخن می‌گویند:
“زمین لرزه‌ها بیشتر شدند… آب‌ها پس رفتند… کاهنان بزرگ دستور تخلیه دادند…”
۳. مهاجرت مرموز
تحلیل DNA بقایای انسانی نشان می‌دهد:
-
بازماندگان آرزاوا به سمت شرق (ارمنستان امروزی) و غرب (ایتالیا) کوچ کردند
-
شباهت‌های ژنتیکی بین اتروسک‌های ایتالیا و اورارتویی‌های ارمنستان با ساکنان آناتولی
-
افسانه‌های محلی در ساردینیا از “مردمی از سرزمین خورشید” سخن می‌گویند که تکنولوژی ساخت نوراگی (اهرام سنگی ساردینیا) را با خود آوردند
میراث زنده آرزاوا
امروزه نشانه‌های این تمدن گمشده را می‌توان در:
-
معماری صخره‌ای کاپادوکیه (تقلید از شهرهای آرزاوا)
-
آیین‌های شمنیسم در آناتولی شرقی (استفاده از نمادهای مشابه)
-
تکنیک‌های پیشرفته آبیاری در ترکیه (مشابه سیستم‌های ۳۰۰۰ سال پیش)
منابع:
-
گزارش غواصی دانشگاه استانبول (۲۰۲۳)
-
مطالعات ژنتیک باستان‌شناسی MPI Jena
