شهری که بسیاری از مردمش نام آن را نمی‌دانند
شهری که بسیاری از مردمش نام آن را نمی‌دانند!
شهر دهدشت یکی از شهرهای کهگیلویه و بویراحمد همچون تصویری که به دونیمه تقسیم شده است دو بخش بافت قدیمی و جدید دارد. بافت نوین که در دهه ۴۰ شمسی پایه‌گذاری شده است، هم‌اکنون ساختمان‌هایی با مصالحی همچون آجر، بتن و فوم دارد و بافت قدیم که چند صد سال تاریخ را در خود جای داده، بیشتر با مصالح گچی و ساروج ساخته شده است.
چند دهه است که هر دو بافت در کنار همدیگر در این قاب نشسته‌اند، گاه بافت قدیم به حریم بافت جدید تجاوز می‌کند؛ اما بیشتر، این بافت جدید است که هرروزه از مرزهای گذشته‌اش پا فراتر می‌نهد و خاطر آسوده تمدنی خاموش را پریشان می‌کند. با وجود اینکه این دو بافت قدیم و جدید شانه به شانه هم حرکت می‌کنند اما به‌نظر می‌رسد مردم ساکن در بافت جدید نمی‌دانند که مردمانی که قرن‌ها پیش از آنها در خاکی که اینک آنها می‌زیند چه زندگی شکوهمندی داشته‌اند.
محمد موسوی، فردی ۶۳ساله ساکن این شهر است. بیشترین مطلبی که وی از شهرش می‌داند مربوط به تاسیس شهر جدید دهدشت در دهه ۴۰شمسی بر ویرانه‌های بلاد شاپور است. او می‌گوید: در سال ۱۳۴۲فردی به نام سرهنگ علیزاده که فرماندار استان تازه تاسیس کهگیلویه و بویراحمد بود این شهر را بنیاد نهاد.
به گفته وی در روز پایه‌گذاری شهر، برخی کدخدایان محلی، سرمایه‌داران بهبهانی، مردم و سرهنگ علیزاده فرماندار نظامی کهگیلویه و بویراحمد در آن حضور داشتند. او بیان می‌کند: از این دست ساختمان‌های گچی قدیمی در روستاهای اطراف نیز زیاد است و در گذشته، عشایر از آنها برای نگهداری دام‌های خود استفاده می‌کردند و معمولا به خانه‌های گبری معروف است. گبر، یک اصطلاح پارسی میانه به‌معنای زرتشتی است.
تغییر کاربری بافت تاریخی
با وجود این تلاش‌ها که مدیرکل میراث فرهنگی از آنها سخن می‌گوید، همواره بی‌توجهی به این شهر تاریخی که برخی از آن به‌عنوان خواهرخوانده اصفهان صفویه یاد می‌کنند مورد انتقاد برخی علاقه‌مندان میراث فرهنگی بوده است. در همین رابطه اسحاق آقایی، یکی از هنرمندان عکاس استان که عکس‌های بسیاری از بافت تاریخی این شهر تهیه کرده است، می‌گوید: سال‌ها بی‌توجهی به این بخش از استان موجب ویرانی بخش اعظم آن شده است، علاوه بر آنکه قسمت‌های باقیمانده نیز به‌خوبی نگهداری نمی‌شود. وی اضافه می‌کند: به‌عنوان نمونه میدان‌های بزرگ باستانی آن توسط کودکان محله به مکانی برای فوتبال بازی‌کردن تبدیل شده است و بخش‌هایی از آن نیز به‌صورت جای امنی برای معتادان درآمده، علاوه بر آنکه این شهر تاریخی به مکانی برای چرای گوسفندان نیز تبدیل شده است. ساسان، نوجوان ۱۳ساله‌ای که در زمین خاکی شهری که در دوره ساسانی بنیانگذاری شده است، بازی می‌کند، می‌گوید: تا یاد دارم اینجا جای بازی ما بوده است، چون جای بهتری برای بازی کردن نداریم.
منابع تاریخی چه می‌گویند
براساس منابع تاریخی، این شهر در دوره ساسانیان توسط پسر اردشیر اول ساخته شده و در آن دوران به نام بلاد شاپور شهرت داشت؛ در دوره‌های پسین نیز رونق داشت اما شروع پی ریزی شهر کنونی دهدشت را پس از دوره مغولان و به‌عبارتی از اواخر تیموریان و پس از آن جست‌وجو می‌کنند، ولی بافت قدیم دهدشت را که هم‌اکنون بخش‌هایی از آن بر جای مانده است، منسوب به دوره صفوی می‌دانند. بافت قدیم دهدشت که هم‌اکنون ۳۵هکتار وسعت دارد و به سرعت در حال تخریب است در سال ۱۳۶۴در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
